ReklamaA1

Pałace, dwory, skarby, wojny, tajemnice, zagadki... Ostateczny program Konferencji!

Z życia FundacjiAktualności2 września 2023, 10:30   red. Aleksandra Soberska8817 odsłon0 Komentarzy
Pałace, dwory, skarby, wojny, tajemnice, zagadki... Ostateczny program Konferencji!
 fot. Media Lokalne

Festiwal pełen historii już za 21 dni! W weekend, 23 i 24 września 2023 r. w XVIII-wiecznym zespole pałacowo-parkowym w Czerniejewie, odbędzie się I Międzynarodowa Konferencja „Ziemiaństwo – polska tożsamość, dwór – polska tradycja”. Konferencja jest naturalną kontynuacją trzech edycji Festiwalu Historycznego „Tajemnice Trzech Stuleci”. W programie zaplanowano 17 prelekcji, panel dyskusyjny, Kiermasz Książki i Rękodzieła oraz 6 wystaw oraz gość specjalny! Dzisiaj publikujemy ostateczny program Konferencji oraz sylwetki prelegentów! Przypominamy, że tylko do 22 września można kupić za 70 zł - w przedsprzedaży - wejściówki na Konferencję. Zapowiada się wielkie święto miłośników historii, pałaców, dworów, skarbów i tajemnic!

Organizatorem i pomysłodawcą I Międzynarodowej Konferencji „Ziemiaństwo – polska tożsamość, dwór – polska tradycja” jest Karol Soberski i jego Fundacja Historyczna „Przywracamy Pamięć”. Partnerem Konferencji jest także powstający Instytut Historii Ziemiaństwa im. Braci Franciszka i Antoniego Saskowskich.

Wejściówki

Informujemy, że Komitet Organizacyjny Konferencji zdecydował, że ceny wejściówek w przedsprzedaży będą wyglądać następująco:

  • od 1 września do 22 września – 70 zł na dwa dni Konferencji

Natomiast w dniach Konferencji, 23 i 24 września wejściówki będą w następujących cenach:

  • 23 września – 50 zł – tylko na sobotę
  • 24 września – 50 zł – tylko na niedzielę.

Wejściówki na Konferencję można nabywać - w przedsprzedaży: poprzez formularz dostępny tutaj

Ilość miejsc ograniczona!!!

WAŻNE: - dzieci do lat 7 – wejście bezpłatne

UWAGA! Wejściówki niewykorzystane nie podlegają możliwości zwrotu!

Dzisiaj prezentujemy najważniejsze informacje: oficjalny program Konferencji oraz sylwetki prelegentów!

Program Konferencji:

Sobota, 23 września:

9.45: otwarcie Konferencji - Karol Soberski, prezes Fundacji Historycznej „Przywracamy Pamięć”, główny organizator

Część I - prowadzący: Marcin Perliński

10.00: Karol Soberski
- „Bankierzy Tajemnic: zagadki pałaców Kołdrąb – Mielno – Popowo Podleśne – Popowo Ignacewo”
10.50: Joanna Gliwa - „Dwór, pejzaż okaleczony”
11.40: Magdalena Woch - „W kręgu arystokratycznych tradycji na dworze Hochbergow w Zamku Książ w Wałbrzychu”
12.30: Marzena Jaworska - „Zespół dworsko-parkowy w Jaszczurowej. Perełka Wadowickiej Ziemi”.
13.20: dr Andrzej Prinke - „Hans Schleif (1902-1945) i okupacyjne losy zabytkowych kolekcji ziemiaństwa wielkopolskiego”
14.10: Paulina Maciejewska - „Pałac jako atrakcja turystyczna. Perspektywy rozwoju turystyki pałacowej w Polsce”
15.00: przerwa

Część II - prowadząca Maria Swoboda

15.15: Piotr Maszkowski - „Skarbowa tajemnica rodu von Moltke jako przykład powojennych losów depozytów niemieckiej arystokracji”
16.00: Radosław Herman - „Staropolski przepis na dwór. Siedziby pańskie na przestrzeni wieków”
16.50: Antoni Łęszczak - „Sekrety mebli dawnych wielkopolskich rezydencji wiejskich”.
17.40: Mirosław Garniec i Małgorzata Jackiewicz-Garniec - „Siedziby szlachty pruskiej na Warmii i Mazurach - historie, miejsca, dziedzictwo"
18.30: Jacek Jurczakowski - „Radomin w czasach rodziny Junosza Rościszewskich”
19.20: panel dyskusyjny pt. „Utracone decorum, czyli niemiecka grabież dóbr kultury z majątków ziemskich”. Prowadzi: Krzysztof Krzyżanowski. Udział wezmą: Joanna Gliwa, dr Andrzej Prinke, Antoni Łęszczak, Dariusz Garba, Piotr Maszkowski, Paweł Becker i Karol Soberski.

Nocna atrakcja Konferencji:
22.00: film pt. „Śladami Pana Samochodzika po Pojezierzu Myśliborskim” na podstawie powieści Zbigniewa Nienackiego „Księga strachu” - spotkanie z producentem filmu Robertem Lewandowskim.

Niedziela, 24 września:

Część III - prowadząca Lidia Pietrzak

10.00: Paweł Becker - „Od Nawry do Niedźwiedzia - skarby, tajemnice i niezwykłe losy dworów i pałaców ziemi chełmińskiej”
10.50: Dariusz Garba - „Zapomniana Historia. Tajemnicza Rezydencja Hitlera w Posen 1939-45"
11.40: Dorota Markowska-Bochenek - „Żałoba narodowa - moda patriotyczna w okresie powstania styczniowego”
12.30: Jan Nowicki - „Rzeczpospolita Pawłowska w latach 1767-1794”
13.20: Krzysztof Krzyżanowski - „Trudna historia pałacu w Minkowskie ze skarbami w tle”
14.10: Sebastian Mazurkiewicz - „Dobra rycerskie Września we władaniu Ponińskich herbu Łodzia”
15.15: zakończenie Konferencji

Imprezy towarzyszące

Sobota, 23 września od 10.00 do 19.00 i w niedzielę, 24 września, od 10.00 do 15.00:

  • „Świat melodii węgla i papieru” – spotkanie z gościem specjalnym Piotrem Karsznią (artystyczno-edukacyjny performance)
  • Kiermasz Książki i Rękodzieła Historycznego

Wystawy:

  • „Japońskie militaria” kolekcja śp. gen. bryg. Sławomira Petelickiego, twórcy jednostki specjalnej GROM
  • Ekspozycja starych samochodów, dorożek, sań, itp.
  • „Ołowiane znaki pieczętne” – wystawa plomb z kolekcji Aleksandra Wielgórskiego  
  • „Grafiki Mistrzów: Chagall, Dali, Picasso...” – wystawa grafik
  • „Ślady” – wystawa fotograficzna Radka Jaworskiego
  • „Zagadkowi arystokraci” – wystawa malarska Danuty Weber

Organizatorzy zastrzegają sobie prawo zmian w programie.

Sylwetki prelegentów

W gronie prelegentów znaleźli się: historycy, pisarze, dziennikarze, archeolodzy, muzealnicy, eksploratorzy, regionaliści, podróżnicy, rekonstruktorzy i archiwiści.

Konferencja skupiać się będzie głównie na ziemiaństwie Wielkopolski i Kujaw, ale chcę ma pokazać ziemiaństwo w innych regionach Polski, także ziemiaństwo na Kresach oraz związki ziemian z Europą. W ramach konferencji odbędą się prelekcje zarówno o historii ziemiaństwa, o dziejach pałaców i dworów, o skradzionych dziełach sztuki, o obyczajach w majątkach ziemskich, o współczesnych problemach potomków dawnych właścicieli ziemskich i o wszystkim tym, co związane jest z ziemiaństwem polskim i na ziemiach polskich.

Karol Soberski

Karol Soberski - dziennikarz z 27-letnim stażem, pisarz i niezależny badacz lokalnej historii. Fundator i prezes Fundacji Historycznej „Przywracamy Pamięć” (fundacjahistoryczna.pl). Pomysłodawca Konferencji. Właściciel i redaktor naczelny portalu turystyczno-informacyjny Pojezierze24.pl (wcześniej: informacjelokalne.pl). Urodził się w XIX-wiecznym pałacu w Popowie Ignacewie i pewnie dlatego od 20 lat odkrywa tajemnice ziemiaństwa, pałaców i dworów oraz sekrety II wojny światowej w Wielkopolsce, na Kujawach i Pałukach. W 2004 r. w lasach Leśnictwa Nowaszyce niedaleko Mielna (gm. Mieleszyn) odkrył „doły śmierci” w których Niemcy, w ramach akcji „T4”, w 1942 r. pogrzebali pacjentów szpitala psychiatrycznego „Dziekanka” w Gnieźnie, co opisał w książce „Zapomniana zbrodnia. Mroczna tajemnica szpitala Dziekanka”.
Zajmując się dziejami ziemiaństwa odnalazł wiele unikatowych fotografii z okresu międzywojennego, pamiętników, listów, dokumentów i innych materiałów archiwalnych związanych z ziemiaństwem na pograniczu Wielkopolski i Kujaw.
Od 2016 r. swoje odkrycia opisuje w książkach: „Skarb Dziedzica. Nieznane wydarzenia z pogranicza Wielkopolski i Pałuk” (2016), „Zapomniana zbrodnia. Mroczna tajemnica szpitala Dziekanka” (2017), „Tajemniczy Pałac Zakrzewo. Skarby- sekrety - legendy” (2017), „Złoto Dziedzica. Tropem skarbów z Popowa Ignacewa do Drawska Pomorskiego” (2018), „Skarby i tajemnice okolic Gniezna” (2019) – książka ta została „Publikacją Roku 2019” w regionie oraz „Zagadkowy Kolekcjoner. Marian Haber – ziemianin, marszand, celebryta” (2021). Współautor monografii pt. „Medycyna na usługach systemu eksterminacji ludności w Trzeciej Rzeszy i na terenach okupowanej Polski” (2011), wydanej w związku z dokonanym przez niego odkryciem w 2004 r. w lasach Leśnictwa Nowaszyce.
Autor przewodników turystycznych: „Spacerem po Kłecku” (2011), „Gmina Niechanowo” (2013) i „Uroki Gminy Mieleszyn” (2015); współautor folderów turystycznych wydanych przez Starostwo Powiatowe w Gnieźnie z cyklu „Tu powstała Polska” (2012).
Od 2012 r. w ramach cyklu „Wędrówki z historią” oprowadza turystów po pałacach i dworach oraz najciekawszych historycznie miejscach pogranicza Wielkopolski i Kujaw. Od kilku lat jest zapraszany jako ekspert do programów radiowych i telewizyjnych poświęconych historii oraz turystyce Wielkopolski i Kujaw, do realizacji programów telewizyjnych z cyklu „Było... nie minęło” red. Adama Sikorskiego czy „Ukryte skarby”, a także jako prelegent na konferencje popularno-naukowe w całej Polsce. Więcej o nim na stronie: soberski.pl

Joanna Gliwa

Joanna Gliwa – urodzona w Warszawie absolwentka Wydziału Historycznego i Pomagisterskich Dziennych Studiów Dziennikarskich  na Uniwersytecie Warszawskim, podczas których  uczestniczyła w Seminarium Reportażu prowadzonym przez Krzysztofa Kąkolewskiego (1987/1988). Jest autorką poświęconego rodzinom ziemiańskimi ich siedzibom zbioru reportaży historycznych „Dwór, pejzaż okaleczony” (2007), zapisu wyprawy śladami polskich rodów po dawnych ziemiach kresowych „Podróż na Wschód” ( 2011), dziennika z życia i podróży po Australii „Notes z Antypodów” (2012) oraz  współautorką książki biograficznej „Miałam szczęśliwe życie” o Annie Branickiej–Wolskiej ostatniej z rodu ostatnich właścicieli Wilanowa (2015 wspólnie z Anną Branicką–Wolską).
W latach 1991 – 2007 dzieliła życie między Polskę i Australię, była w tym czasie współpracownikiem melbourneńskiego „Tygodnika Polskiego”, w którym opublikowała około dwustu reportaży. Obecnie mieszka w malowniczej Otulinie Parku Krajobrazowego Puszcza Kozienicka.

Magdalena Woch

Magdalena Woch – absolwentka szkoły muzycznej, wykształcenie wyższe Uniwersytet Wrocławski (mgr filologii germańskiej), tłumaczka języka niemieckiego, nauczyciel akademicki, obecnie kierownik Działu Muzealno-Edukacyjnego Zamku Książ w Wałbrzychu Sp. z o.o., aktywnie zajmuje się gromadzeniem dokumentów archiwalnych na temat regionu i Zamku Książ, współtwórczyni lekcji zamkowych oraz wystawy pt. „Sekrety z zamkowej szuflady”, współorganizatorka wystawy „Metamorfozy Zamku Książ” – otwartej w lipcu 2015 we współpracy z Muzeum Narodowym we Wrocławiu, i współkurator wystawy „Książ od kuchni. Zamek Książ w obiektywie Louisa Hardouina” – otwartej w lutym 2017, współautorka publikacji na temat historii regionu i zamku Książ, m.in. „Ocalić od zapomnienia”, „Zamek Książ – Fascynujące dziś i wczoraj”, „Książańskie fascynacje. Cztery odsłony zamku”, czy „Zamek Książ. Historia i tajemnice”; koordynator merytoryczny i uczestnik programów dokumentalnych i filmów na temat historii Zamku Książ i regionu, m.in. „Księżna Daisy – wspomnienie minionego czasu”, „Riese – tajemnice wykute w skale”, uczestnik programów w TVP Historia, opiekun merytoryczny publikacji dotyczących zamku Książ i rodu von Hochberg, m.in. „Lepiej przemilczeć” Daisy von Pless (polskiego tłumaczenia II tomu pamiętników Księżnej Daisy), współorganizatorka konferencji naukowych, konsultant historyczny w projekcie Wałbrzyskiego Teatru Lalek i Aktora pt. „Bolko Świdnicki: Mały wielki książę” (premiera: listopad 2018). Wielbicielka współczesnej polskiej literatury i starej porcelany.

Marzena Jaworska

Marzena Jaworska – absolwentka historii sztuki (Uniwersytet Wrocławski). Studiowała Dziennikarstwo na Uniwersytecie Warszawskim oraz Fotografię w Warszawskiej Szkole Fotografii i Grafiki Projektowej. Pracownik Muzeum Niepodległości w Warszawie, kustosz i kuratorka zbiorów fotograficznych. Autorka publikacji o: Antonim Durskim (naczelniku Związku Sokolego i Lwowskiego Sokoła-Macierzy, jednego z najwybitniejszych działaczy ruchu gimnastycznego w zaborze austriackim 2 poł. XIX i pocz. XX w.) i Stanisławie Walasiewicz (Wydawnictwo BOSZ), wybitnej międzywojennej lekkoatletce. Autorka artykułów o tematyce muzealnej i sportowej, w szczególności z zakresu historii sportu kobiet. Publikuje m.in. w: „Magazyn Olimpijski”, „Dyskobol”, „Mazowsze Studia Regionalne”, „Cenne Bezcenne Utracone”; „Odkrywca”.
Pasjonatka fotografii, lubiąca podróże a najbardziej te w czasie. Oglądanie starych zdjęć przypomina czytanie powieści o przemijaniu. Czas mija, a wraz z nim zmieniają się ludzie, ich otoczenie, obyczaje i nawyki. Jak mówią stare przekazy, każda stara fotografia zawiera duszę osoby fotografowanej, a dusza ta żyje tak długo jak długo ktoś jeszcze o tej osobie pamięta. I ta strona pracy w Muzeum, związana z pamięcią, jest mi najbardziej bliska. Angażuję się w projekty związane z rekonstrukcją przeszłości. Lubię pracę z archiwami, dużo satysfakcji czerpię ze spotkania z drugim człowiekiem - świadkiem historii - podkreśla.

Dr Andrzej Prinke

Dr Andrzej Prinke – ur. 1948 w Szczecinie; archeolog (mgr UAM 1970, dr UAM 1975) i etnograf (mgr UAM 1971). W latach 1970-2014 – pracownik Muzeum Archeologicznego w Poznaniu, gdzie m. in. pełnił funkcję Konserwatora Zabytków Archeologicznych na woj. poznańskie, a następnie – Konserwatora Zabytków Archeologicznych Miasta Poznania. W latach 2014-2016 – kustosz Archiwum PAN w Warszawie, Oddział w Poznaniu; obecnie – wolontariusz tamże. Uczestnik badań wykopaliskowych w Polsce, Niemczech, Szwecji, Danii, Wielkiej Brytanii i Algierii oraz kierownik kilkunastu ekspedycji wykopaliskowych w Wielkopolsce. Czynny uczestnik konferencji naukowych (krajowych i międzynarodowych – m. in. w Austrii, Bułgarii, Czechach, Danii, Egipcie, Francji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Indiach, Islandii, Portugalii, Rosji, Rumunii, Słowenii, USA, Węgrzech, Wielkiej Brytanii i Włoszech). Stypendysta Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (Dania, Grecja) oraz British Council (Wielka Brytania). Autor ok. 200 publikacji naukowych i popularnonaukowych, w tym 10 książek. Konsultant ds. ochrony zabytków archeologicznych Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Specjalizacje: epoka kamienia w Wielkopolsce, analogie etnograficzne w archeologii, petroarcheologia, stosowanie komputerów w archeologii (bazy danych, portale internetowe, systemy GIS, e-publikacje), archeologia lotnicza i historia archeologii. Koordynator ze strony polskiej pięciu długofalowych projektów europejskich w ramach programów INCO-COPERNICUS i CULTURE 2000 (1999-2008). Wykładowca na Uniwersytecie im. Adam Mickiewicza i w Wyższej Szkole Umiejętności Społecznych w Poznaniu.

Paulina Maciejewska

Paulina Maciejewska – urodzona w 1994 r. w Koninie. Fotograf, absolwentka historii sztuki na Uniwersytecie Warszawskim, autorka bloga o polskich pałacach i dworach „Pałacowym Szlakiem”.

Blog jest połączeniem jej pasji do fotografii i architektury rezydencjonalnej. Ma charakter popularnonaukowy, a jego celem jest popularyzowanie wiedzy o tych zabytkach architektury, a także zaprezentowanie ich walorów turystycznych, historycznych i artystycznych.

Najwięcej uwagi poświęca pałacom i dworom na terenie Wielkopolski.

Piotr Maszkowski

Piotr Maszkowski – historyk, wieloletni dziennikarz i redaktor naczelny miesięcznika „Odkrywca”, podróżnik i poszukiwacz skarbów. Wiceprezes Fundacji Poszukiwacze.Org. Całe zawodowe życie związany z szeroko pojętą tematyką poszukiwań skarbów i tajemnic historii. Autor kilkuset artykułów, reportaży i wywiadów.
Współpracownik kanału History, współprowadzący program telewizyjny „Poszukiwacze zaginionej prawdy” oraz multimedialne projekty edukacyjne stacji. Od czterech lat wolny strzelec, realizujący fascynujące przedsięwzięcia wydawnicze i filmowe dla międzynarodowych stacji telewizyjnych. Piotr był rzecznikiem medialnym pierwszej polskiej wyprawy ekipy poszukiwacze.org na Karaiby śladami hiszpańskich i pirackich skarbów w 2020 r., która trwała przez dwa tygodnie! Zapraszany jak prelegent na najważniejsze w Polsce festiwale historyczne i podróżnicze.

Antoni Łęszczak

Antoni Łęszczak – historyk, pedagog, eksplorator, podróżnik. Od ponad 40 lat zajmuje się rozwiązywaniem zagadek historii. W latach 80. współzałożyciel i wiceprezes Polskiego Towarzystwa Eksploracyjnego, pierwszego w wolnej Polsce stowarzyszenia historyczno-poszukiwawczego. Obecnie zawodowo antykwariusz i marszand.
Prowadzi kanał na YT „Antyk w akcji” na którym pokazuje w głównej mierze miejsca mało znane, choć często bez wgłębiania się w ich dokładne dzieje. Chce promować historię i ciekawe miejsca w kontekście eksploracji i „poszukiwania skarbów”.

Małgorzata Jackiewicz-Garniec

Małgorzata Jackiewicz-Garniec – urodzona w Olsztynie, absolwentka konserwatorstwa i muzealnictwa Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W latach 1986-1994 pracowała w Biurze Badań i Dokumentacji Zabytków i Państwowej Służbie Ochrony Zabytków w Olsztynie, od 1994 r. w Biurze Wystaw Artystycznych w Olsztynie, w latach 2010-2015 jego dyrektorka, zrealizowała tam kilkadziesiąt autorskich wystaw. Od 2015 roku kierownik/kustosz Zamku w Lidzbarku Warmińskim, Oddziału Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie. W latach 1993 - 1999 pracowała społecznie we Wspólnocie Kulturowej Borussia, od 2005 r. współtworzy kolekcję sztuki współczesnej w ramach Warmińsko-Mazurskiego Towarzystwa Sztuk Pięknych w Olsztynie. Autorka wielu artykułów, publikacji, odczytów na temat dziedzictwa kulturowego, zabytków, regionu oraz książek; - wspólnie z Mirosławem Garniec: „Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich”, Olsztyn 1999, wydanie III uzupełnione 2001, „Zamki państwa krzyżackiego w dawnych Prusach.”, Olsztyn 2006, wydanie II uzupełnione 2009, tłumaczonych na j. niemiecki i angielski oraz „Zamek biskupów w Lidzbarku Warmińskim. Przewodnik”. Olsztyn 2017 (także w tłumaczeniu j. ang, niem. i ros.). W 2018 roku ukazał się album fotografii; „Lidzbark Warmiński. Opowieść o mieście”, Radosław Niemczynowicz, teksty: Małgorzata Jackiewicz-Garniec, prof. Zbigniew Mikołejko.
W 2014 r. zrealizowała film dla TVP Olsztyn, z cyklu Warmia i Mazury nieznane, pt. „O majątku ziemskim w Dylewie, rodzie von Rose i rzeźbiarzu Wildt’cie”. Według scenariusza i z udziałem MJG, w reżyserii Beaty Hyży-Czołpińskiej. Przygotowała audycje radiowe dla ogólnopolskiego Programu 2 Polskiego Radia: 2005 r. - przygotowanie i nagranie cykl czternastu 25-minutowych audycji, pt. „Zaginiony Świat - szlakiem pałaców dawnych Prus Wschodnich”, emitowane VI – IX; 2006 r. – przygotowanie i nagranie cyklu piętnastu 30-minutowych audycji, pt. „Śladami rycerzy mnichów – zamki państwa krzyżackiego w dawnych Prusach”, emitowane VI – IX; 2008 r. – opracowanie i nagranie cyklu dwunastu 30-minutowych audycji pt. „Mapa miejsc odnalezionych. Górne Prusy, Warmia, Mazury”; 2013 – Zaginiony świat – powroty. Cykl 15 audycji, z uaktualnionymi zapowiedziami powtórek audycji Małgorzaty Jackiewicz-Garniec.

Mirosław Garniec

Mirosław Garniec – projektant graficzny, fotografik i wydawca książek, których jest przynajmniej współautorem. Autor wystaw fotograficznych dokumentujących architekturę dawnych Prus.
Urodził się 20 lutego 1959 r. w Szamocinie (Wielkopolska). W 1980 roku ukończył Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych w Bydgoszczy, w roku 1986 malarstwo na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, gdzie jeszcze w trakcie studiów został zatrudniony jako asystent w Zakładzie Pedagogiki Artystycznej. Od 1988 roku mieszka w Olsztynie, od 1990 roku pracuje – na część etatu – w tutejszym Pałacu Młodzieży jako nauczyciel rysunku i malarstwa. Od 1993 roku prowadzi własną firmę, najpierw Pracownię Reklamy ARTA, w 1998 roku przekształconą w wydawnictwo autorskie Studio Wydawnicze ARTA Mirosław Garniec.
Współautor i wydawca książek: Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec „Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich”, Olsztyn 1999, wydanie III uzupełnione 2001, tłumaczone na j. Niemiecki (2001); Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec „Zamki państwa krzyżackiego w dawnych Prusach. Powiśle, Górne Prusy, Warmia, Mazury”, Olsztyn 2006, wydanie II 2009, tłumaczone na j. niemiecki (2009) i angielski (2013); Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec „Zamek biskupów w Lidzbarku Warmińskim. Przewodnik”. Olsztyn 2017 (także w tłumaczeniu na j. ang., niem. i ros.); Kolekcja widokówek: Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec „Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich” (w wersji polsko-niemieckiej), Olsztyn 2017. Autor i wydawca książki: Mirosław Garniec „ZAMKI. Katalog zachowanych zamków państwa krzyżackiego w Prusach”, Olsztyn 2021
Autor wystaw fotograficznych: „Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich” (z tekstami Małgorzaty Jackiewicz-Garniec), poczynając od 1994 roku wystawa ta miała kilka wersji, prezentowana była w kilkudziesięciu miejscach w Polsce i Niemczech; „Zamki państwa krzyżackiego w dawnych Prusach. Wystawa fotograficzno-malarska.”(wspólnie z Bożeną Januszewską i Katarzyną Wolską – autorkami malarskich rekonstrukcji zamków). Od 2010 roku wystawa eksponowana była ponad dwadzieścia razy (głównie w Polsce, ale także w Niemczech i w Parlamencie Europejskim w Brukseli); Szeroka prezentacja w/w książek (z możliwością zakupienia ich) oraz wystaw fotograficznych znajduje się na stronie internetowej Studia ARTA: www.palaceidwory.pl lub www.arta.olsztyn.pl

Jacek Jurczakowski

Jacek Jurczakowski – rocznik 1949, społecznik i bibliofil, dyrektor łódzkiego oddziału Polskiej Akademii Nauk. Absolwent Wydziału Mechanicznego Politechniki Łódzkiej. J. Jurczakowski jest miłośnikiem i propagatorem łódzkiej kultury i nauki. Działa jako harcmistrz w Związku Harcerstwa Polskiego oraz współpracuje z kręgiem Seniora i Stowarzyszeniem Szarych Szeregów. Od 2004 społecznie pełni funkcję Prezesa Fundacji Badań Radiacyjnych. Od 2007 jest wiceprezesem i wieloletnim członkiem Zarządu Łódzkiego Towarzystwa Przyjaciół Książki. W 2011 zorganizował w Warszawie wystawę pt. „Z bogactwa Ziemi Obiecanej” Ponadto jest kolekcjonerem książek o dworach, arystokracji i powstaniu styczniowym.
Jest wnukiem – po kądzieli – Janiny z Junosza Rościszewskich Kolskiej, byłej właścicieli dóbr Radomin.

Krzysztof Krzyżanowski

Krzysztof Krzyżanowski – znany i popularny na Dolnym Śląsku pisarz, niezależny dziennikarz, eksplorator i badacz historii. Z wykształcenia prawnik po UAM w Poznaniu i Uniwersytecie Wrocławskim.
W latach 2003-2010 związany z miesięcznikiem „Sudety”, od 2008 współpracownik miesięcznika „Odkrywca”, konsultant do spraw górnictwa, autor i współautor ponad setki artykułów o dawnym górnictwie, eksploracji i zagadkach przeszłości. Konsultant filmów dokumentalnych dotyczących zagadek Dolnego Śląska, zarówno produkcji polskiej, jak i międzynarodowej. Od wielu lat jako prelegent uczestniczy w konferencjach naukowych i popularno-naukowych w całej Polsce.
Organizator badawczych akcji eksploracyjnych. Członek grupy eksploracyjnej GEMO. Współautor opracowań naukowych dla Politechniki Wrocławskiej i książek o podziemnych zagadkach Dolnego Śląska (seria „Zapomniane Podziemia”, cz. 1, 2 i 3). Autor bestsellerowej książki „Skarb generała. Tropem tajemnic Szczeliny Jeleniogórskiej” wydanej w 2015 roku oraz książki „Śladem Złotego Pociągu. Raport o ukrytych skarbach” z roku 2018.

Paweł Becker

Paweł Becker – historyk, absolwent Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu i Szkoły Wyższej im. Pawła Włodkowica w Płocku. Autor kilku opracowań i programów telewizyjnych dotyczących historii regionu Wąbrzeźna, jego postaci, baśni, legend oraz biografii ludowych poetów świętokrzyskich – Rozalii i Wojciecha Grzegorczyków. Autor książek pt. „Wąbrzeźno - miasta Ojca Bernarda”, „Wąbrzeskie opowieści o Wielkich Polakach”, „Skarbiec legend wąbrzeskich” i współautor książki pt. „Skarby wąbrzeskie”.
Podharcmistrz, działacz harcerski uhonorowany tytułem Niezwyczajny Chorągwi Kujawsko-Pomorskiej. Jeden z inicjatorów organizacji Wąbrzeskiego Festiwalu Historycznego. Jest przewodniczącym Komisji Historycznej Hufca Toruń.

Dariusz Garba

Dariusz Garba – Poznaniak mieszkający w Niemczech, badacz wojenny zajmujący się tajemnicami III Rzeszy. Od ponad 30 lat bada tajny projekt budowlany znany pod kryptonimem „Riese” („Olbrzym”) w Górach Sowich oraz zagadki II wojny światowej związane z okupowaną przez Niemców Wielkopolską. Autor książki pt. „Tajny projekt III Rzeszy FHQu Riese” (2012) oraz jedynej, jak do tej pory, na obszarze niemieckojęzycznym książki o „Riese” – pt. „Riese. Das Rätsel um Hitlers Hauptquartier in Niederschlesien” (2000). Współautor filmu dla „Pro 7” redakcji Galileo pt. „Bunkier Hitlera – Riese”. Oprowadza w nim widzów po podziemnych kompleksach „Riese” (2001).
Autor artykułów na temat poznańskich tajemnic publikowanych w miesięczniku „Odkrywca”. Redaktor cyklu „Zagadki Poznania” na stronach Facebooka „Poznań w przeszłości”. Prelegent na licznych festiwalach tajemnic, zagadek historycznych i poszukiwań skarbów. Obecnie pracuje nad paroma projektami związanymi z Poznaniem i Wielkopolską.

Dorota Markowska-Bochenek 

Dorota Markowska-Bochenek – z zawodu ekonomistka, biegły rewident, szkoleniowiec z zakresu rachunkowości i podatków z doświadczeniem akademickim (były pracownik Katedry Rachunkowości Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie). Prywatnie interesuje się obyczajami i życiem w XIX wieku. Szczególnym zamiłowaniem darzy dawne krawiectwo i hafciarstwo.
Od wielu lat rekonstruuje suknie z XIX wieku, które często ręcznie ozdabia haftem wg zachowanych wzorów. Bierze udział w inscenizacjach wydarzeń historycznych w kraju i za granicą. Współpracuje z muzeami i instytucjami kultury. Prowadzi pokazy mody dawnej, wykłady z historii ubioru, warsztaty haftu. Na swoim koncie ma również kilka wystaw rekonstrukcji strojów z XIX wieku. Wiceprezes zarządu Stowarzyszenia „12 Pułk Piechoty Księstwa Warszawskiego”.

Jan Nowicki

Jan Nowicki – kapitan rezerwy, ur. w Wilnie, od 1958 roku mieszkaniec Gryfic, a w latach 1978-1989 Rogowa. Podczas służby w Rogowie Prezes Wojskowego koła PTTK nr 12 oraz założyciel Wojskowego Klubu Sportowego Rogowo. Regionalista, zainteresowany historią Pomorza i powstaniem styczniowym. Członek Rady Fundacji Fort-Rogowo. Publikował artykuły w miesięczniku „Odkrywca”, „Skrzydlata Polska”, „Magazyn Wileński”, w „Gazecie Muzealnej” Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu oraz „Dolnośląskiej Akademii Lotniczej”.
Autor książek: „Kamp-Rogowo, zapomniane lotniska”, „Zaginione eksponaty Niemieckiej Kolekcji Lotniczej z Berlina” i „Katastrofa Dorniera Do 24 T3 na Kamper See” (obecnie jezioro Resko Przymorskie). Członek Nieporęckiego Stowarzyszenia Historycznego.

Radosław Herman

Radosław Herman – archeolog, specjalista w archeologii historycznej, bronioznawstwie i badaniach archeologiczno-architektonicznych. Prezes Stowarzyszenia Alchemia Czasu. Przez kilka lat pracownik Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, obecnie pracowni badawczo-projektowej ARCH-TECH. Badacz zabytków architektonicznych (głównie zamków) oraz miast. Wprowadzał nowoczesne metody geofizyczne oraz nowe metody badawcze (m.in. mikroskopię elektronową i spektroskop do analizy zabytków), prowadził badania archeologiczne miasta przemysłowego.
Od 2006 r. popularyzuje naukę i współpracuje z organizacjami zrzeszającymi amatorskich miłośników eksploracji i historii, organizuje wydarzenia i imprezy popularyzujące naukę, m.in. badania naukowe z udziałem wolontariuszy (w tym osób niepełnosprawnych), wystawy, lekcje archeologii w szkołach, pikniki archeologiczne itp.
Autor książek: „Zamek w Ełku. Tajemnice wydobyte z przeszłości” (2015), „Zamek w Dankowie. Tajemnice przeszłości od średniowiecza do XVII wieku” (2015), „Dwór. Miejsce magiczne a ogród zaczarowany” (2020). Finalista konkursu Popularyzator Nauki 2016 organizowanego przez PAP Nauka w Polsce i Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Konsultant naukowy w programie „Misja Skarb” emitowanym na kanale Fokus TV.
Pomysłodawca Festiwalu Misja Przygoda w Uniejowie i Jesiennych Spotkań Zamkowych także odbywających się w Uniejowie. Obecnie jest też prowadzącym program „Poszukiwacze Historii”, który jesienią będzie emitowany na antenie Polsat Play.

Sebastian Mazurkiewicz

Sebastian Mazurkiewicz – historyk (UAM), teolog (UAM), spec. archiwistyki (UAM), studia podyplom. muzealnictwa (UMK) oraz zarządzania ochroną dóbr kultury (UAM), przygotowanie pedagogiczne (UAM). Autor monografii Nekli (2005), kościoła Świętego Krzyża na Lipówce (2006, 2020), Targowej Górki (2008), o kościołach i cmentarzach ewangelickich ziemi wrzesińskiej (2017), kościoła Świętego Ducha we Wrześni (2019) współautor monografii Wrześni (2006), Witkowa (2010) i Powiatu Wrzesińskiego (2018), redaktor publikacji o Strajku Szkolnym Dzieci Wrzesińskich (2021), redaktor naczelny „Museiona Wrzesińskiego” oraz autor przyczynków i licznych artykułów (ponad 110) z dziedziny historii regionalnej i ochrony dziedzictwa kulturowego. Przez 10 lat nauczyciel historii, wiedzy o społeczeństwie, religii i filozofii oraz nauczyciel bibliotekarz w różnych szkołach.
Od 2007 r. dyrektor Muzeum Regionalnego im. Dzieci Wrzesińskich, w latach 2009-2010 równocześnie dyrektor Wrzesińskiego Ośrodka Kultury. Autor programu edukacyjnego „Dokumentujemy dziedzictwo kulturowe ziemi wrzesińskiej”, za który muzeum otrzymało w 2010 r. I nagrodę Marszałka Województwa Wielkopolskiego „Izabella 2010” za działalność edukacyjną, promocyjną i marketingową. Autor licznych wystąpień, prelekcji i wykładów, rajdów i wycieczek. Organizator i prowadzący uroczystości patriotyczne. Autor dokumentów realizujących ochronę dóbr kultury na terenie ziemi wrzesińskiej.
W 2010 r. odznaczony przez Wielkopolską Korporację PTTK medalem im. Franciszka Jaśkowiaka „Za zasługi w krzewieniu krajoznawstwa i turystyki w Wielkopolsce”.  W 2011 r. odznaczony przez Krajową Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa „Złotym Medalem Opiekuna Miejsc Pamięci”. Od 2012 r. na mocy uchwał Sejmiku Województwa Wielkopolskiego członek Rady Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy. W 2014 r. z rekomendacji Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu ustanowiony Społecznym Opiekunem Zabytków. W 2014 r. za swoją działalność na rzecz ochrony dziedzictwa uhonorowany przez Marszałka Senatu Rzeczypospolitej Polskiej tytułem Strażnik Dziedzictwa Rzeczypospolitej (CustosMonumentorum Rei Publicae). W 2015 r. wyróżniony przez poznański oddział Instytutu Pamięci Narodowej za organizowanie akcji „Zapal znicz pamięci”. W 2016 r. wyróżniony przez Narodowy Instytut Dziedzictwa za działalność na rzecz organizacji Europejskich Dni Dziedzictwa. Za krzewienie wartości patriotycznych i kultywowanie oręża Wojska Polskiego w 2017 r. odznaczony Srebrnym Medalem „Za Zasługi dla Związku Oficerów Rezerwy RP".
W 2019 r. za aktywną działalność społeczną i zawodową budującą wspólnotę i tożsamość narodową odznaczony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej „Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości”. W 2022 r. wyróżniony przez Ministra Sportu i Turystyki odznaką „ Odznaką Honorową za Zasługi dla Turystyki”.
 

Prowadzący Konferencję

Marcin Perliński

Marcin Perliński to prawnik (karnista), miłośnik turystyki i lokalnej historii, kolekcjoner pamiątek mających związek z jego „małą Ojczyzną”, członek PTTK Oddziału w Brodnicy oraz członek zarządu (sekretarz) stowarzyszenia Brodnicka Grupa Eksploracyjno – Poszukiwawcza z siedzibą w Brzoziu zajmującego się w szczególności badaniem miejsc przekroczenia granicy i następnie internowania wojsk powstańczych w 1831 r., zaangażowany w konsultacje społeczne dotyczące zmiany obowiązującego porządku prawnego w zakresie poszukiwań zabytków ruchomych. Był organizatorem, wraz ze stowarzyszeniem Brodnicka Grupa Elsploracyjno – Poszukiwawcza, trzech konferencji pod hasłem „Odpowiedzialny detektoryzm”, które były jednymi z najważniejszych w Polsce spotkań specjalistów związanych z poszukiwaniami ukrytych depozytów i ochroną zabytków. Był też prowadzącym te konferencje.
Od tego roku jest również dyrektorem Muzeum Brodnickiej Grupy Eksploracyjno – Poszukiwawczej.

Maria Swoboda

Maria Swoboda - z wykształcenia historyk oraz prawnik, na co dzień realizujący się zawodowo w Kancelarii Radców Prawnych. Pochodzi z Czerniejewa, ale po wielu przeprowadzkach, ponownie mieszka w sercu Wielkopolski – w Poznaniu. Członkiem Fundacji Historycznej „Przywracamy Pamięć” jest od 2020 r. Zamiłowanie do historii zawdzięcza tacie oraz bratu. Kontynuując rodzinną tradycję, przekazuje dzieciom „historycznego bakcyla”. W kręgu jej zainteresowań szczególne miejsce zajmuje historia XIX i XX wieku, zwłaszcza w ujęciu historii regionalnej. Z przyjemnością zwiedza i zgłębia tajemnice dworów, pałaców i zamków oraz rodzin niegdyś w nich mieszkających. Czynnie uczestniczy w różnych projektach mających na celu propagowanie historii. Wolny czas uwielbia spędzać aktywnie z rodziną, odkrywając uroki bliższych jak i dalszych zakątków kraju i nie tylko. Bardzo też lubi górskie wędrówki, dobrą literaturę oraz gry planszowe.

Lidia Pietrzak

Lidia Pietrzak – z wykształcenia ekonomista – absolwentka Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. Dyrektor Gminnej Biblioteki Publicznej w Zdziechowie (gmina Gniezno), menedżer kultury, założycielka i wiceprzewodnicząca Klubu Kobiet Aktywnych w Zdziechowie. Organizatorka rajdów pieszych, współorganizatorka przedsięwzięć historycznych i literackich, m.in. w 2022 roku projektu „Pałace Tajemnic” a w 2023 roku „Historycznych Konfrontacji”.
Od wielu lat działa społecznie – organizowała wiele wydarzeń tematycznych, cyklicznych i okolicznościowych oraz wyjazdów kulturalnych. Była radną gminy Gniezno. Bardzo aktywnie uczestniczy w wielu wydarzeniach związanych z promowaniem polskich aspektów historycznych, aby pielęgnować polskość i krzewić postawy patriotyczne. Jest wierna swoim zasadom i wartościom.
Kobieta wielu pasji, wolne chwile uwielbia spędzać podróżując po Polsce, czytając dobre książki lub spędzać w kuchni gotując dla rodziny i znajomych. Pasjonatka ogrodnictwa, górskich wycieczek i gier planszowych. Wymaga od siebie wiele, w zamian oczekując tego samego, a realizując zadania/działania daje z siebie wszystko. Jej dewiza (motto) życiowa: Bóg, Honor, Ojczyzna, Rodzina.
 

Gość specjalny

Piotr Karsznia

Piotr Karsznia – rysownik, twórca murali, autor książek, znawca historii militarnej, regionalista, członek Zarządu Stowarzyszenia „Wizna 1939”, ale przede wszystkim artysta malarz, rysownik i dokumentalista programu TVP red. Adama Sikorskiego „Było... nie minęło”.

Mentorem Piotra był prof. Wiktor Zin, a jego przyjaciółmi prof. Ludwik Maciąg (batalista i pejzażysta Polski) i Szymon Kobyliński, (grafik, rysownik, karykaturzysta).

Piotr – na specjalnym stoisku – zaprosi nas w świat „melodii węgla i papieru”! Uczestnicy spotkania z Piotrem będą mieli możliwość wysłuchania ciekawych opowieści. Piotr, poprzez przydrożne kapliczki, krzyże, wierzby i dwory, zabierze nas w świat wspomnień i snów o dawnej wsi. Piotr zabierze nas w świat, który zniknął wiele lat temu… Będzie to artystyczno-edukacyjny performance łączący rysunek z muzyką i opowieściami o dawnej Polsce… Jak mówi Piotr, powędrujemy śladami Wiktora Zina i Szymona Kobylińskiego.
Na stoisku będzie można nabyć książki Piotra, jak i jego rysunki, pocztówki, obrazy… Ale Piotr przygotowuje też niespodzianki dla tych, którzy zechcą wysłuchać jego opowieści… Zapowiadają się dwa niezwykłe dni pełne historii, fantastycznych opowieści i „melodii węgla i papieru”!
 

Wystawy

„Ołowiane znaki pieczętne” – wystawa plomb z kolekcji Aleksandra Wielgórskiego  

Aleksander Wielgórski jest członkiem Fundacji Historycznej „Przywracamy Pamięć” od stycznia tego roku. Od urodzenia mieszkaniec Warszawy. Zawodowo logistyk, a z zamiłowania pasjonat oraz propagator historii. Kolekcjoner oraz ekspert w dziedzinie ołowianych znaków pieczętnych (plomb). Twórca strony internetowej „Plombarium” dotyczącej tworzonej kolekcji plomb (https://myvimu.com/profile/plombarium). Hobbystycznie detektorysta oraz inicjator akcji związanych z aktywnym poszukiwaniem historii.

W wolnych od historii chwilach lubi czytać książki, oglądać filmy oraz poznawać nowe miejsca na mapie Polski. Właściciel prywatnego zwierzyńca w postaci dwóch psów oraz dwóch kotów. Na co dzień jego najważniejszą rolą jest bycie tatą Idy, w której codziennie stara się zaszczepiać miłość do historii.

  • „Ślady” – wystawa fotograficzna Radka Jaworskiego

Radek Jaworski – artysta fotograf, członek Związku Polskich Artystów Fotografików (ZPAF). Fotografią zajmuje się od początku lat 90. XX w. Absolwent Kulturoznawstwa w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie. Ukończył Warszawską Szkołę Fotografii i Grafiki Projektowej. Dyplom w pracowni Fotografii Kreacyjnej Wojciecha Prażmowskiego. Fotoreporter Polskiej Agencji Fotografów „Forum”. Prace Radka Jaworskiego znajdują się w prywatnych kolekcjach w Polsce i za granicą.

Czarno-białe fotografie zostały zrobione we wnętrzach pałacu w Jaszczurowej. Pusta przestrzeń stała się inspiracją dla wizualnego, poetyckiego eseju o opuszczonej przestrzeni, rzeźbionej przez czas. Choć na zdjęciach nie ma ludzi to właśnie ślady ich obecności, jego dawnych mieszkańców, są tu najważniejsze. Subtelne, poetyckie kadry, chwytają szczególne chwile „tu i teraz”. Rejestrują zastaną rzeczywistość i przeistaczają się w narzędzie opowiadania.

  • „Zagadkowi arystokraci” – wystawa malarska Danuty Weber

Danuta Weber – magister pedagogiki, studia ukończyła na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Była wieloletnim pedagogiem w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 w Gnieźnie. Urodzona Gnieźnianka, z wyboru Poznanianka. Członkini Fundacji Historycznej „Przywracamy Pamięć”.

Z powołania i pasji dusza artystyczna i poszukująca. Swoje inspiracje artystyczne czerpie z życia codziennego i obserwacji przyrody, ludzi, przedmiotów użytkowych. Pierwsze rysunki i obrazy tworzyła spontanicznie, kierując się w swojej pracy malarstwem intuicyjnym. Od 2010 roku swoją twórczość malarską kształtowała i doskonaliła podczas warsztatów plastycznych w Muzeum Narodowym w Poznaniu. Uczestniczyła w licznych plenerach, kursach oraz zajęciach indywidualnych. Kolejnym etapem jej twórczości były i są zajęcia w Fundacji „Serdecznik” w Poznaniu, gdzie wzbogaca swój warsztat malarski o nowe techniki. We wrześniu 2018 roku w Centrum Pomocy Dziecku i Rodzinie „Parasolo” w Gnieźnie odbył się wernisaż prac pani Danki, ukazujący różnorodność twórczości artystki. Obrazy D. Weber można było także obejrzeć podczas - organizowanych przez Karola Soberskiego i jego Fundację Historyczną „Przywracamy Pamięć” - II Festiwalu Historycznego „Tajemnice Trzech Stuleci” w 2021 r. w Gnieźnie i III Festiwalu Historycznego „Tajemnice Trzech Stuleci” w 2022 r. w Janowcu Wielkopolskim.

  • Japońskie militaria. Kolekcja gen. Sławomira Petelickiego w Czerniejewie

Takiej wystawy jeszcze w Wielkopolsce nie było! Mowa o ekspozycji wybranych mieczów samurajskich - z kolekcji śp. gen. bryg. Sławomira Petelickiego, twórcy jednostki specjalnej GROM. Oprócz mieczów samurajskich, na Konferencji będą też pokazane oryginalne grafiki japońskie, także z kolekcji śp. gen. bryg. Sławomira Petelickiego.

  • „Grafiki Mistrzów: Chagall, Dali, Picasso...” – wystawa grafik

To będzie prawdziwa sensacja I Międzynarodowej Konferencji „Ziemiaństwo – polska tożsamość, dwór – polska tradycja”. Jeden z prywatnych kolekcjonerów zgodził się, byśmy na Konferencji mogli zaprezentować grafiki autorstwa mistrzów sztuki. Będą to oryginalne grafiki z XVIII, XIX i XX wieku. Twórcy tych grafik to pierwsza liga europejska i światowa: Bacciarelli, Andriolli, Bilińska, Chagall, Dali, Picasso!

Kiermasz Książki i Rękodzieła

I Międzynarodowej Konferencji pt. „Ziemiaństwo – polska tożsamość, dwór – polska tradycja”, która odbędzie się 23 i 24 września 2023 r. w zespole pałacowo-parkowym w Czerniejewie koło Gniezna towarzyszyć będzie Kiermasz Książki Historycznej i Rękodzieła.



Jak się czujesz po przeczytaniu tego artykułu ? Głosów: 249

  • 101
    Czuje się - ZADOWOLONY
    ZADOWOLONY
  • 18
    Czuje się - ZASKOCZONY
    ZASKOCZONY
  • 130
    Czuje się - POINFORMOWANY
    POINFORMOWANY
  • 0
    Czuje się - OBOJĘTNY
    OBOJĘTNY
  • 0
    Czuje się - SMUTNY
    SMUTNY
  • 0
    Czuje się - WKURZONY
    WKURZONY
  • 0
    Czuje się - BRAK SŁÓW
    BRAK SŁÓW

Przeczytaj także

Daj nam znać

Jeśli coś Cię na Pojezierzu zafascynowało, wzburzyło lub chcesz się tym podzielić z czytelnikami naszego serwisu
Daj nam znać
ReklamaB2ReklamaB3ReklamaB4
Reklama
Najlepsze maszyny online z blikiem