Oficjalne rozpoczęcie Narodowego Programu miało miejsce 13 maja 2020 r., kiedy to Stowarzyszenie Wyprawy Wrakowe z siedzibą w Cielimowie koło Gniezna i Akademia Morska w Szczecinie podpisały list intencyjny i rozpoczęły przygotowania do poszukiwań wraku dumy polskiej floty.

- Dzięki Narodowemu Programowi nadarza się wyjątkowa okazja, aby odnaleźć miejsce spoczynku „Orła”, a tym samym godnie upamiętnić marynarzy. Wiemy, że ich rodziny od kilkudziesięciu lat czekają na informację, gdzie i w jakich okolicznościach polegli ich bliscy. Współpraca z Akademią Morską w Szczecinie, a także wszechstronna pomoc ze strony Kancelarii Premiera RP oraz Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej przybliżają rozwiązanie zagadki „Orła”. Ponadto, nasze doświadczenie w poszukiwaniu zaginionych wraków sprawia, że mamy dużą szansę na odniesienie sukcesu - mówi Mariusz Borowiak, prezes Stowarzyszenia Wyprawy Wrakowe, które swoją siedzibę ma w Cielimowie koło Gniezna.

Stowarzyszenie ma już na swoim koncie m.in. odnalezienie wraku polskiego niszczyciela eskortowego ORP „Kujawiak” u wybrzeży Malty. Od wielu lat prowadzi także liczne badania w archiwach polskich i zagranicznych. Warto jednak podkreślić, że poszukiwania wraku „Orła” należeć będą do wyjątkowo trudnych ze względu na duży obszar, jaki należy przeszukać oraz nieprzewidywalność i kaprysy Morza Północnego. Nieocenioną pomocą może okazać się wiedza specjalistów z Akademii Morskiej w Szczecinie. Koordynatorem działań ze strony AM w Szczecinie jest dr inż. kpt. ż.w. Arkadiusz Tomczak prof. AMS, Prorektor ds. Morskich.

- Od wielu lat próbowaliśmy znaleźć partnera, który wspólnie z nami zaangażowałby się w poszukiwania wraku. Kontaktowaliśmy się z bardzo wieloma firmami oraz instytucjami, ale dopiero Akademia Morska w Szczecinie w pełni uwierzyła w nasz pomysł, co niezmiernie nas cieszy. Wspólnie mogliśmy bowiem stworzyć Narodowy Program Poszukiwania „Orła” i mamy ogromne szanse na odnalezienie jego wraku – podkreśla Piotr Wytykowski, wiceprezes Stowarzyszenia Wyprawy Wrakowe.

Okręt podwodny ORP „Orzeł” był jedną z najnowocześniejszych polskich jednostek w czasach II wojny światowej. Budowa „Orła” w Holandii została w znakomitej większości sfinansowana z dobrowolnych składek polskiego społeczeństwa – to ewenement nie tylko w skali Europy, ale i świata. We wrześniu 1939 r. okręt zdobył sławę brawurową ucieczką z internowania w Tallinie. Następnie załoga przeprowadziła jednostkę przez Bałtyk i Cieśniny Duńskie do Wielkiej Brytanii, nawigując jedynie w oparciu o odtworzone z pamięci przez ppor. mar. Mariana Mokrskiego mapy. „Orzeł”, pod dowództwem kpt. mar. Jana Grudzińskiego, wsławił się także zatopieniem na początku kwietnia 1940 r. niemieckiego frachtowca „Rio de Janeiro”. Okręt wypłynął na swój ostatni patrol bojowy dokładnie 23 maja 1940 r. Podczas tej misji zaginął bez wieści, a jego zatonięcie do dziś stanowi największą tajemnicę Polskiej Marynarki Wojennej.

Narodowy Program Poszukiwania Wraku „Orła” wchodzi właśnie w fazę przygotowań logistycznych do pierwszej ekspedycji. Poszukiwacze pragną jak najszybciej wyruszyć w morze i mają nadzieję już wkrótce dzielić się dobrymi nowinami. Wyprawa odbędzie się na wiosnę 2021 roku.

Pragniemy poinformować, że w wyprawie weźmie udział dwóch dziennikarzy portalu Pojezierze24.pl: Mariusz Borowiak i Jarosław Jaskulski!

Fot. zbiory Macieja Dąbrowskiego