Po rozstrzygnięciu referendum ws. zakupu pałacu przez gminę w 2016 r. pojawiło się co najmniej kilka koncepcji na zagospodarowanie pałacu. Wśród nich znalazło się m.in. ponowne umieszczenie biblioteki publicznej i pomieszczeń Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, a także powrót gminnego przedszkola. Ostatecznie pozostawiono koncepcję powrotu przedszkola. Pomieszczenia pałacu w większości zostaną jednak przeznaczone na nową siedzibę urzędu gminy. Przenosiny magistratu nastąpią najwcześniej dopiero za kilka lat. Inaczej będzie z salami historycznymi.

Inicjatorami powstania izby pamięci w pałacu było Nekielskie Stowarzyszenie Kulturalne. Stało się to jeszcze przed organizacją referendum i zgodą mieszkańców na zakup majątku. Ten pomysł spotkał się ze zrozumieniem burmistrza Karola Balickiego. Co więcej, urzędnikom udało się pozyskać zewnętrzną dotację na realizację projektu w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. A dokładniej było to tzw. poddziałanie dotyczące „ochrony zabytków i budownictwa tradycyjnego”.

Zakres prac obejmował m.in. remont dwóch sal z przeznaczeniem na izbę pamięci. Odbywało się to zgodnie z zaleceniami konserwatora zabytków. Przy jednym z pomieszczeń znajduje się wieża, przez którą można wejść żeliwnymi schodami na punkt widokowy. Na dachu pałacu powstała specjalna platforma. Poza znacznym odnowieniem pałacowych wnętrz, gruntownej zmianie uległa również przestrzeń z tyłu pałacu. Tutaj też nastąpiło nawiązanie do dawnego wyglądu zachowanego na archiwalnych pocztówkach z ubiegłego wieku. Przy wejściu do przyszłej izby pamięci znalazło się też miejsce na ustawienie kiosku multimedialnego z odnośnikami do historycznej i turystycznej strony internetowej gminy. Pojawił się też podnośnik przeznaczony dla osób niepełnosprawnych.

W sali historycznej znajdą się pamiątki nawiązujące do ostatnich właścicieli obiektu, czyli rodziny Żółtowskich. Wśród z nich będą m.in. fotografie i pamiętniki związane z wizytami osób, które gościły w pałacu, gdy pełnił on funkcję wypoczynkową. Jak poinformowała wiceburmistrz Anna Mizgajska, niezbędny materiał jest już niemal całkowicie zgromadzony. Obecnie trwa aranżacja przestrzeni i przygotowanie stałej wystawy, która prawdopodobnie zostanie uruchomiona jeszcze w tym roku, w miesiącach jesiennych. Poza historią rodziny Żółtowskich znajdą się na niej inne lokalne wątki, związane m.in. z osadnictwem olęderskim na terenie gminy czy udziałem mieszkańców w powstaniu wielkopolskim. Przypomniany zostanie też wątek referendum ws. zakupu majątku przez gminę.

Dodajmy, że całkowity koszt zagospodarowania tyłu pałacu wyniósł 1,2 mln zł. Z tej kwoty unijna dotacja wyniosła 500 tys. zł. Remont został ukończony w ubiegłym roku. To nie jedyny wkład, jaki do tej pory gmina poniosła w odnawianie zabytkowego budynku. Pierwszym elementem prowadzonych prac jeszcze w 2018 r. stał się remont fragmentu dachu, którego koszt wyniósł 386 tys. zł. Dodajmy, że według wstępnych szacunków gminnych urzędników, całkowity remont nekielskiego pałacu może pochłonąć ponad 10 milionów złotych. Z pewnością potrwa on jeszcze wiele lat. Sposobem na jego przyspieszenie mogą być zewnętrzne dotacje.

Niestety, kilka prób pozyskania dotacji z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego lub Urzędu Marszałkowskiego skończyło się niepowodzeniem.

Fot. R. Jagieła