Słupy w gminie Szubin leżą na uboczu od głównych szlaków komunikacyjnych. Wieś położona na niewielkim malowniczym wzgórzu opasana jest wąską wstęgą rzeki Gąsawki. Po II wojnie światowej funkcjonowało tutaj Państwowe Gospodarstwo Rolne. Słupy posiadają dwa zabytki: zespół dworski i kościół z połowy XIX wieku. Historia wsi sięga początków chrześcijaństwa w Polsce.
Nazwa wsi wywodzi się od stojących tam w średniowieczu słupów granicznych, które najprawdopodobniej wyznaczały południową granicę trudno dostępnego wówczas pasa bagien i lasów wokół rzeki Noteć. Pierwsze zapisy o istnieniu miejscowości pochodzą z grudnia 1233 roku, jednakże początki Słupów związane są z istniejącym tam w X i XI wieku grodziskiem. Na jego miejscu powstała później obecna wieś. Prawdopodobnie w XII wieku w Słupach erygowano kościelną parafię pod wezwaniem świętego Wita.
W czasach zaborów miejscowość należała do różnych rodów szlacheckich, między innymi Skrzetuskich, Poleskich, Sadowskich, Czapskich i Żółtowskich. Do 1938 roku Słupy należały administracyjnie do województwa poznańskiego, w latach 1950 – 1998 do województwa bydgoskiego, a obecnie do województwa kujawsko-pomorskiego. Po II wojnie światowej funkcjonowało w Słupach Państwowe Gospodarstwo Rolne. W tamtym też czasie wzniesiono we wsi kilka bloków mieszkalnych. Po likwidacji PGR-u problemem mieszkańców Słupów, z którym borykają się do dziś, jest wysoki poziom bezrobocia.
Zabytki w Słupach, które warto zobaczyć, to zespół dworski z przełomu XVIII i XIX wieku z parkiem z końca XIX wieku i kościół pod wezwaniem świętego Wita z XIX wieku.
W kościele parafialnym w Słupach złożone są relikwie świętego Wita. Obecna świątynia została wzniesiona w pierwszej połowie XIX wieku, ale znaczna część jej wyposażenia ma o wiele starszy rodowód. Pierwszy dokument potwierdzający istnienie kościoła w Słupach pochodzi z 10 lipca 1399 roku. Parafia istniała tam już najprawdopodobniej w XII wieku i posiadała własną świątynię. Grodowy charakter architektury ówczesnego kościoła pozwala przypuszczać, że być może świątynię wzniesiono już w XI wieku.
Przez kolejne wieki kult religijny w Słupach sprawowano w kolejnych drewnianych kościołach, z których ostatni wybudowano w 1699 roku. Stan świątyni znacząco się pogarszał i wymusił poniekąd decyzję o wzniesieniu kościoła murowanego. Starania o budowę kościoła w formie, jakiej przetrwał do dziś rozpoczęły się w 1814 roku, kiedy parafia otrzymała darowiznę testamentalną na ten cel po śmierci Rozalii Sadowskiej. Rozpoczęcie budowy, pomimo dalszego gromadzenia pieniędzy na inwestycję, przeciągało się w czasie z powodu skomplikowanych spraw formalno – prawnych oraz warunków, jakie stawiały władze pruskie. Ostatecznie umowa na budowę świątyni została zawarta w 1840 roku, a rok później poświęcono kamień węgielny.
Zakończenie budowy i konsekracja kościoła miały miejsce w 1844 roku. Świątynia została wyposażona w przedmioty użyteczności i wyposażenia liturgicznego z pobliskiego drewnianego kościoła, który ostatecznie został rozebrany. W 1903 roku teren przykościelny został otoczony dwumetrowym ogrodzeniem, a w latach 1928-1930 dobudowano do frontu kościoła wieżę z dzwonnicą, która zastąpiła stojącą w pobliżu drewnianą dzwonnicę.
Najstarszy zachowany element wyposażenia kościoła w Słupach to obraz Matki Boskiej, który pochodzi z pierwszej połowy XVII wieku. Z drugiej połowy XVII stulecia pochodzi pozłacany kielich, a o sto lat starsze są chrzcielnica i obraz świętego Antoniego. Ołtarz główny pochodzi z początku XVIII wieku i został przeniesiony ze starego drewnianego kościoła. We wnętrzu świątyni znajdują się również obrazy świętego Józefa – autorstwa malarza z Poznania Jana Simona - i świętej Barbary, a także obraz świętego Wita wykonany w Paryżu przez Stanisława Zaleskiego w 1870 roku.
W 1880 roku wewnątrz kościoła zawieszono obrazy – stacje drogi krzyżowej. Dwa lata później w kościele pojawił się obraz olejny Najświętszego Serca Pana Jezusa. W świątyni wprawiono również witraże przedstawiające świętych Juliana i Kazimierza, a także witraż z postacią świętego Jana Damasceńskiego i Jana Pawła II.
Od 1884 roku w kościele znajdują się organy, które zbudował w Berlinie Oswald Dinse. Trzy dzwony, jakimi obecnie dysponuje świątynia pochodzą z 1964 roku. Poprzednie dzwony były konfiskowane przez Niemców w 1917 i 1943 roku na cele wojenne. W pobliżu kościoła znajduje się powstały w 2005 roku pomnik Jana Pawła II.
Do dzisiaj zachował się widoczny zarys dawnego folwarku podzielonego na trzy części: pałacowo – parkową, podwórze gospodarcze i osadę mieszkalną. Park otoczony jest do dziś dawnym murem. Na terenie parku, tuż po wojnie zbudowano magazyn. Obecnie magazyn pełni funkcję mieszkalną.
W centralnym miejscu parku znajduje się pałac, który w latach 1880-1895 został całkowicie przebudowany przez Adama Żółtowskiego. Budowla powstała na przełomie XVIII i XIX wieku. Na podstawie niektórych fragmentów pałacu zachowanych do dzisiaj można zauważyć, że przy jego budowie, zgodnie z ówczesną wielkopolską tendencją, zachowano pełną symetrię z klasycznymi podziałami wewnętrznymi i nawiązującymi do antyku detalami zdobniczymi.
Fot. A. Majszak
Serwis pojezierze24.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy i opinii. Prosimy o zamieszczanie komentarzy dotyczących danej tematyki dyskusji. Wpisy niezwiązane z tematem, wulgarne, obraźliwe, naruszające prawo będą usuwane.
Artykuł nie ma jeszcze komentarzy, bądź pierwszy!