Przeszukując annały, kroniki i zapiski z przeszłości na pierwszą kobietę-historyka natrafić możemy w starożytnych Chinach. To Ban Zhao (48-116). Miała ledwie 14 lat, gdy wyszła za Cao Shishu. Wcześnie owdowiawszy postanowiła oddać się nauce. Nazywana była „Uczoną Panią Cao”, była bowiem cesarskim historykiem na dworze cesarza He, zarządzała cesarską biblioteką i nauczała historii. Po śmierci brata Ban Gu ukończyła rozpoczętą przez niego „Księgę Hanów”. Jej samodzielnym dziełem są „Wykłady dla kobiet”.

W Europie pierwszą uczoną niewiastą, która opisywała dzieje, stała się Anna Komnena (1083-1155), córka cesarza Bizancjum, Aleksego I Komnena. Była bardzo wykształcona w zakresie historii, geografii, literatury, filozofii, teologii, prawa, matematyki i medycyny. Znała Biblię, poematy Homera, tragedie klasyków greckich. Gdy miała 13 lat wydano ją za Macedończyka, Nicefora Bryenniosa. Wraz z matką Ireną spiskowała przeciwko własnemu bratu, Janowi, by pozbawić go władzy a na tronie w Konstantynopolu osadzić męża Anny. Spisek się nie powiódł, a Jan uwięził matkę i siostry w klasztorze, gdzie spędziły resztę życia. To właśnie w komnatach klasztornych Anna spisała swoje wielkie dzieło „Aleksjadę” opisującą dzieje panowania jej ojca Aleksego I.

Z kolei w Polsce pierwszą kobietą znaną z imienia opisującą historię była Jadwiga Jagiellonka, córka Kazimierza IV Jagiellończyka. Wydana za mąż za księcia Bawarii, Jerzego Bogatego, miała podjąć się spisania dziejów rodu Wittelsbachów, czyli rodziny męża. Niestety, w przeciwieństwie do dorobku Ban Zhao i Anny Komneny, dzieło Jadwigi Jagiellonki nie zachowało się. Pamięć o polskiej królewnie jest w Bawarii nadal żywa, ale raczej za sprawą słynnego wesela w Landschut, którego rekonstrukcja historyczna organizowana z rozmachem co kilka lat przyciąga prawdziwe tłumy. Oczywiście mówiąc o średniowieczu należy mieć na względzie też mniszki, które prowadziły klasztorne zapiski, kroniki. Jednak autorki te zostały bezimienne.

W XX wieku historykami kobiety zostawały już znacznie częściej, specjalizując się. I tak Karolina Lanckorońska (1898-2002) była pierwszą kobietą historykiem sztuki na Uniwersytecie w Lwowie, zajmując się przede wszystkim sztuką renesansu i baroku, zwłaszcza dziełami Michała Anioła. Najsłynniejszą historyczką literatury była Maria Janion (1926-2020), legendarna badaczka romantyzmu. Ponadto historyczką, autorką wspaniałych biografii królowej Bony, Anny Jagiellonki i Marii Stuart była Maria Bogucka (1929-2020), pierwsza redaktor naczelna czasopisma „Mówią Wieki” oraz redaktor naczelna „Ars Poloniae Historica”.

Dziś obecność kobiet w uniwersytetach nie dziwi już nikogo, Janion i Bogucka nie musiały już przecierać szlaków, szły ścieżkami, które znacznie wcześniej wytyczyły Ban Zhao, Anna Komnena czy Jadwiga Jagiellonka.