ReklamaA1

Kolekcja Haliny z Działowskich Jeżewskiej

HistoriaFelieton29 stycznia 2024, 11:00   red. Paweł Becker618 odsłon
Kolekcja Haliny z Działowskich Jeżewskiej
Portret Haliny Działowskiej pędzla Aleksandra Augustynowicza -  fot. archiwum

Chciałbym dziś opowiedzieć o kolekcji obrazów, powstałej na początku XX w. Dzieła mistrzów zbierane z pasją w szlacheckim dworze, udostępnione publiczności. Niestety, kolekcja obrazów Haliny z Działowskich i Gabriela Jeżewskich nie ma szczęśliwego zakończenia.

Działowo to niewielka wieś  na ziemi chełmińskiej, od XV wieku siedziba Działowskich herbu Prawdzic. W XVIII wieku ród podzielił się na dwie linie: tę bardziej rozgałęzioną, która pozostała w Działowie, oraz na mniejszą, bogatszą i bardziej znaczącą linię na Turznie i Mgowie. To z tej drugiej linii wywodzili się m.in. przewodniczący bydgoskiej izby departamentalnej Augustyn, działacz narodowy Ksawery, powstaniec styczniowy, mecenas nauki i założyciel Towarzystwa Naukowego w Toruniu Zygmunt, mecenaska nauki Antonina… Dziś jednak chciałbym się skupić na przedstawicielce linii działowskiej.

Halina Działowska urodziła się 22 listopada 1882 roku w Działowie jako najmłodsza corka Eustachego Działowskiego i Marii Mittelstaedt. Miała starszego brata Zygmunta oraz trzy siostry: Marię (zamężną ze starostą grudziądzkim Leonem Ossowskim), Władysławę (żonę wielkiego kolekcjonera Wacława Mieczkowskiego, następnie wojskowego Władysława Chełmickiego) i Zofię (za ziemianinem Bolesławem Donimirskim). W 1906 roku mając 24 lata poślubiła pochodzącego z Warszawy Gabriela Jeżewskiego (1872-1950). Młodzi wyjechali do stolicy i tam zamieszkali na stałe. Prawdopodobnie wtedy zaczęli tworzyć kolekcję obrazów, na którą składały się dzieła mistrzów tamtego czasu. Halina Jeżewska sama miała talent malarski i malowała. Halina zmarła w Grudziądzu po nieudanej operacji żołądka 27 listopada 1925 roku w wieku zaledwie 43 lat. Pochowana w grobowcu rodzinnym w Sarnowie, została upamiętniona przez męża specjalną tablicą w kaplicy w Działowie.

Po jej śmierci Gabriel Jeżewski przekazał 40 obrazów do zbiorów muzealnych w Toruniu. Otwarciu wystawy towarzyszyła deklaracja, że obrazy mają stać się zalążkiem galerii malarstwa. Wśród darowanych dzieł były obrazy autorstwa Axentowicza, Du Laurana, Fałata, Ejsmonda, Malczewskiego, Mehoffera, Wyczółkowskiego czy Żmurki, a także obraz olejny „Martwa natura” z 1914 roku autorstwa samej Haliny z Działowskich Jeżewskiej.

Niestety, kolekcja została w czasach II wojny światowej wywieziona z Torunia w głąb III Rzeszy i nigdy nie wróciła. Mimo poszukiwań, nie udało się odnaleźć ani jednego z 40 obrazów z tej kolekcji, ani żadnego innego autorstwa Haliny Działowskiej.



Jak się czujesz po przeczytaniu tego artykułu ? Głosów: 169

  • 94
    Czuje się - ZADOWOLONY
    ZADOWOLONY
  • 4
    Czuje się - ZASKOCZONY
    ZASKOCZONY
  • 71
    Czuje się - POINFORMOWANY
    POINFORMOWANY
  • 0
    Czuje się - OBOJĘTNY
    OBOJĘTNY
  • 0
    Czuje się - SMUTNY
    SMUTNY
  • 0
    Czuje się - WKURZONY
    WKURZONY
  • 0
    Czuje się - BRAK SŁÓW
    BRAK SŁÓW

Przeczytaj także

Daj nam znać

Jeśli coś Cię na Pojezierzu zafascynowało, wzburzyło lub chcesz się tym podzielić z czytelnikami naszego serwisu
Daj nam znać
ReklamaB2ReklamaB3ReklamaB4
Reklama
Najlepsze maszyny online z blikiem