Projekt rozpoczął się w piątek od spotkania na… stacji paliw w Gnieźnie. To miejsce zostało wyznaczono przez Karola Soberskiego, prezesa Fundacji, jako punkt zborny dla osób zaproszonych z całej Polski, które wzięły udział w projekcie. Stamtąd wszyscy udali się do Kołdrąbia, gdzie zapoznali się z miejscem realizacji projektu, a następnie do bazy, którą był Dom Biesiadny w Posługowie.

Do udziału w projekcie „Operacja Kołdrąb” zaproszono historyków, archeologów i badaczy lokalnej historii z Warszawy, Brodnicy, spod Łodzi i Zamku Czocha oraz członków Fundacji Historycznej „Przywracamy Pamięć” z Gniezna.

O Marianie Haberze

Piątek wieczorem, po uroczystej powitalnej kolacji, odbyło się spotkanie z udziałem władz gminy Janowiec Wielkopolski na czele z burmistrzem Leszkiem Grzeczką w trakcie którego przedstawiono założenia trzydniowego spotkania, a także przybliżono postać Mariana Habera, najsłynniejszego przedwojennego właściciela ziemskiego z gminy Janowiec Wielkopolski.

M. Haber urodził w 1901 r., a zmarł w 1975 roku. Był mecenasem sztuki (jednym z najbardziej znanych w Polsce), malarzem, ale przede wszystkim kolekcjonerem dzieł sztuki i marszandem handlującym dziełami sztuki, zwłaszcza obrazami. W latach 30-tych XX wieku był określany jako „zapalony kolekcjoner”. W swoich zbiorach miał m.in. bardzo cenne dzieła sztuki o wysokiej wartości artystycznej i antyki. Wśród nich były m.in. obrazy, zegary, meble, stara porcelana, grafiki, witraże, dywany, numizmaty, sztychy, biała broń, rzeźby oraz dokumenty historyczne z okresu od XVII do XIX wieku. M. Haber był także człowiekiem o szerokich kontaktach w środowisku artystów, malarzy, sportowców, polityków i przede wszystkim właścicieli ziemskich w Wielkopolsce i na Kujawach. Poprzez swoje kontakty, M. Haber miał duży wpływ na rynek dzieł sztuki w Polsce, a także ingerował w twórczość artystyczną ze względu na modę.

Ale M. Haber miał też inną pasję: prowadzenie swego rodzaju pamiętników (a także gromadzenie dokumentów) dotyczących życia i działalności właścicieli ziemskich z Wielkopolski i Kujaw, kolekcjonowanie autografów największych postaci ówczesnego świata kultury, sztuki, sportu, estrady, itp. a także korespondowanie z najwybitniejszymi postaciami okresu międzywojennego.

Nad jeziorem Kołdrąbskim

W sobotę, po śniadaniu, cały zespół udał się nad brzeg jeziora Kołdrąbskiego, gdzie w cieniu pałacu w Kołdrąbiu rozpoczął się kolejny etap projektu.

Pierwszym punktem naszego projektu było wykonanie zdjęć nawodnych i podwodnych akwenu, który w okresie międzywojennym należał do Mariana Habera, dziedzica majątku Kołdrąb. Fotografie zostaną wykorzystane do powstającej książki autorstwa K. Soberskiego pt. „Zagadkowy kolekcjoner. Marian Haber – ziemianin, marszand, celebryta”. Fotografie nawodne wykonywali: Włodzimierz Biront, Michał Glanc i Szymon Raith, a zdjęcie podwodne – Robert Kozłowski.

Przy okazji tych fotografii natrafiliśmy na… zatopioną łódź i kilka innych podwodnych ciekawostek...

Następnie kilka osób w tym m.in. archeolog Radosław Herman, K. Soberski, autor książki o Haberze, Piotr Kucznir - badacz symboliki masońskiej – za zgodę dyrekcji Domu Dziecka (placówka ta znajduje się w dawnym pałacu Habera) – udało się do rezydencji w poszukiwaniu oryginalnych elementów wyposażenia pałacu z lat 20-tych i 30-tych XX wieku. Blisko dwugodzinne wędrowanie po pałacu przyniosło zaskakujące efekty, ponieważ udało się nam odszukać bardzo wiele oryginalnych elementów pamiętających czasy Mariana Habera.

Po powrocie z pałacu przyszedł czas – po intensywnej pracy – na odpoczynek. Służył temu wspólny poczęstunek przy grillu z udziałem władz gminy Janowiec Wielkopolski oraz zaproszonych gości. Był to czas wstępnych analiz fotografii oraz odkryć dokonanych w pałacu.

Nie zabrakło też rekreacyjnych rejsów po pięknym, malowniczym i pełnym tajemnic jeziorze Kołdrąbskim.

Warsztaty dla dzieci

Po odpoczynku, nad jeziorem pojawiła się grupa podopiecznych Domu Dziecka w Kołdrąbiu, która została zaproszona na poczęstunek, a potem do udziału w warsztatach historyczno-archeologicznych. Prowadzili je m.in. archeolog Radosław Herman, wiceprezes Fundacji – Arkadiusz Gaca, członek Fundacji – Maciej Bosak, a także badacze historii z Warszawy – Robert Kozłowski i Sławomir Bogacki.

Przy okazji tych warsztatów narodził się pomysł, by Fundacja Historyczna „Przywracamy Pamięć” zorganizowała w przyszłości na terenie Domu Dziecka – „Dzień z historią”.
Więcej w tym temacie po rozmowach z dyrekcją placówki, które odbędą się w najbliższym czasie.

Podsumowanie projektu i prelekcja

Po kilku godzinach nad jeziorem Kołdrąbskim, cały zespół badawczy powrócił do Posługowa, gdzie odbyło się podsumowanie dwóch dni projektu. Następnie odbyła się prelekcja K. Soberskiego na temat pałaców w powiecie żnińskim i gnieźnieńskim.

Ostatnim punktem soboty były rozmowy o nowej inicjatywie historycznej, nad powołaniem której pracuje kilku uczestników weekendowego spotkania. Więcej szczegółów już wkrótce.

Zwiedzanie powiatu gnieźnieńskiego

Niedziela to oficjalne zakończenie projektu w gościnnym Posługowie, ale nie koniec atrakcji historycznych. Część uczestników projektu udała się bowiem na zwiedzanie powiatu gnieźnieńskiego. W rolę przewodnika wcielił się K. Soberski, który pokazał m.in. dwór w Popowie Podleśnym (gmina Mieleszyn), miejsce zwane Kuś koło Gorzuchowa (gmina Kłecko), gdzie spalono w 1761 r. dziesięć kobiet, wyspę i park w Łagiewnikach Kościelnych oraz Rybno Wielkie (gmina Kiszkowo) a także Centrum Hipoterapii i Rekreacji Konnej, znajdujące się na terenie dawnego zespołu dworskiego w Leśniewie (gmina Łubowo).

Fundacja Historyczna „Przywracamy Pamięć” dziękuje za współpracę przy projekcie: władzom gminy Janowiec Wielkopolski, dyrekcji Domu Dziecka w Kołdrąbiu oraz naszym przyjaciołom ze stowarzyszenia Alchemia Czasu z Łodzi, Łużyckiego Towarzystwa Historycznego Zamku Czocha, Brodnickiej Grupy Eksploracyjno-Poszukiwawczej oraz badaczom historii z Warszawy.

A już wkrótce na łamach portalu Pojezierze24.pl opublikujemy film z realizacji projektu „Operacja Kołdrąb”.  

Fot. W. Biront, R. Herman, K. Soberski, M. Glanc, Sz. Raith