– Zasadniczym celem Instytutu będzie popularyzacja życia i działalności braci Franciszka i Antoniego Saskowskich, ich działalności jako właścicieli ziemskich, jako działaczy samorządowych i społecznych, a także jako mecenasów kultury. F. Saskowski był właścicielem majątku Popowo Ignacewo w gminie Mieleszyn, wójtem tejże gminy, radnym powiatowym w Gnieźnie i pełnił wiele innych funkcji społecznych. Z kolei Antoni był właścicielem majątku Wyrobki w gminie Mogilno, wójtem gminy Mogilno-Zachód, także radnym powiatowym i również sprawował wiele funkcji społecznych – mówi Karol Soberski, który pokieruje Instytutem Historii Ziemiaństwa im. Braci Franciszka i Antoniego Saskowskich.

Franciszek Saskowski, urodził 25 października 1890 r. w Turzy. Od 1913 r. mieszkał w Popowie Ignacewie. Po śmierci swojego ojca w 1926 r., Franciszek Saskowski obejmuje majątek Popowo Ignacewo. Po zakończeniu I wojny światowej, F. Saskowski zaangażował się w działalność militarną i patriotyczną m.in. brał udział w Powstaniu Wielkopolskim. W 1919 r. został szefem kompanii (największej liczebnie) IV Batalionu Straży Ludowej z siedzibą w Kłecku. Później jest też m.in. komendantem Towarzystwa Powstańców i Wojaków w Mieleszynie, wójtem gminy Mieleszyn i radnym powiatowym w Gnieźnie. F. Saskowski zmarł 22 lipca 1940 r. w Popowie Ignacewie i tam został pochowany.

Z kolei Antoni Saskowski urodził się 29 grudnia 1892 r. w Turzy i był o dwa lata młodszy od Franciszka. Początkowo, podobnie jak brat, mieszkał w Popowie Ignacewie. Jednak na przełomie 1926 i 1927 r. stał się właścicielem majątku Wyrobki koło Mogilna. W kolejnych latach był m.in. wójtem Mogilna Zachód, radnym powiatowym w Mogilnie, przewodniczącym Koła Ligi Obrony Powietrznej Państwa Mogilno – Zachód, aktywnym działaczem Polskiego Związku Łowieckiego w Mogilnie, jak również Koła Ziemian powiatu mogileńskiego. Po 1945 r. przez dwa lata zarządzał jeszcze Popowem Ignacewem – po czym komuniści wyrzucili go z tego majątku. Po wielokrotnych przeprowadzkach, ostatecznie pod koniec lat 50-tych XX wieku trafia do wsi Gronowo koło Drawska Pomorskiego. Tam umiera 14 stycznia 1958 r. 13 października 2021 r. jego doczesne szczątki zostały przeniesione z Drawska Pomorskiego do Popowa Ignacewa.

Niezwykłe historie z okolic Przysieki, Mogilna, Mielna i Popowa Ignacewa

„Złoto Dziedzica” to książka historyczna, oparta na faktach, łącząca w sobie klimaty „Kodu Leonarda da Vinci” z mrocznymi opowieściami II wojny światowej. Ta pozycja to obraz właścicieli ziemskich,...

Szukamy archiwum braci Saskowskich

Instytut będzie gromadził wszystkie pamiątki, dokumenty, fotografie, przedmioty, pamiętniki i książki związane z życiem Franciszka i Antoniego Saskowskich. Aktualnie w zasobach Instytutu jest już bogaty zbiór fotografii i dokumentów związanych z życiem i działalnością Patronów Instytutu. – Ale dowiedzieliśmy się, że gdzieś znajduje się archiwum braci Saskowskich, dlatego apelujemy do Czytelników i mieszkańców o wszelkie informacja w temacie posiadania przede wszystkim fotografii i dokumentów związanych z naszymi Patronami – podkreśla K. Soberski.

K. Soberski, który od 2012 r. dokumentuje życie i działalność Franciszka i Antoniego Saskowskich, zbiera wszelkie dokumenty, fotografie i inne materiały archiwalne związane z braćmi, ma w swoich zbiorach – które przejdą na własność Instytutu – bogaty zbiór przede wszystkim zdjęć z okresu międzywojennego, w większości z Wyrobek. – Zawsze zastanawiało mnie, dlaczego w tym przebogatym zbiorze dokumentów, jest tak mało fotografii związanych z Franciszkiem Saskowskim, z budową kościoła który ufundował, czy przebudową pałacu w Popowie Ignacewie. Jest zaledwie kilka fotografii na których uwieczniono Franciszka w swoim majątku – zaznacza K. Soberski.

Z najnowszych informacji wynika, że pokaźny zbiór fotografii i dokumentów, w tym prywatne notatki i pamiętnik Franciszka Saskowskiego – jak również zdjęcia i dokumenty rodzinne związane z Antonim Saskowskim, jego żoną, a także rodzicami braci Anną i Janem Saskowskimi – zostały zabezpieczone we wrześniu 1939 r., w chwili wybuchu II wojny światowej. Wówczas o miejscu ukrycia tego bogatego archiwum rodzinnego wiedział Franciszek, Antoni i ich matka Anna.

Jednak po śmierci Franciszka w lipcu 1940 r., część tego archiwum zabiera Antoni (są to głównie zdjęcia związane z jego życiem i działalnością - znaczna część tych materiałów jest obecnie w posiadaniu K. Soberskiego).

Większość archiwum, w tym bogaty zbiór fotografii i dokumentów, (także prywatne notatki i pamiętnik Franciszka) związanych z Popowem Ignacewem, zabezpieczyła jednak jego matka Anna Saskowska.

Anna Saskowska umiera w pałacu w Popowie Ignacewie 21 stycznia 1946 r. i... tajemnice archiwum zabiera do grobu…

Apel do Czytelników

Dlatego apelujemy do naszych Czytelników, do osób, których rodziny miały jakikolwiek związek z rodziną Saskowskich, do krewnych Franciszka i Antoniego, o wszelkie informacje w tym temacie! Ocalmy od zapomnienia dorobek braci! Ocalmy od zniszczenia rodzinne archiwum braci Saskowskich!

Prosimy również o kontakt mieszkańców powiatów: gnieźnieńskiego, mogileńskiego, nakielskiego, żnińskiego, wągrowieckiego, poznańskiego czy drawskiego; mieszkańców gmin: Mieleszyn, Żnin, Mogilno, Damasławek, Szubin, Nakło nad Notecią, miasta Gniezna i miasta Poznania, jeśli mają jakiekolwiek informacje, jeśli są w posiadaniu przede wszystkim fotografii (ale też innych materiałów archiwalnych) związanych z życiem Franciszka i Antoniego Saskowskich.

Jeśli ktoś z Was posiada jakiekolwiek materiały archiwalne (głównie zdjęcia i dokumenty, itp.) lub wspomnienia dotyczące rodziny Franciszka i Antoniego Saskowskich, czy Popowa Ignacewa lub Wyrobek, i chciałby się nimi podzielić, proszony jest o kontakt: e-mail: karol@soberski.pl lub telefoniczny: 515-980-504.

Wszelkie materiały zostaną skopiowane i zwrócone właścicielom. Zapewniamy anonimowość.