Ile trzeba empatii, żeby przemówiła zachęta do sprzeciwu wobec tyrani i okrucieństwa? Gdziekolwiek je napotykamy, od nierównego traktowania obywateli, po dręczenie niepełnosprawnego dziecka w szkole, bierność zostawi po sobie wyrzuty sumienia. Opowieść Sary ma wielką siłę a jej przesłanie poruszy wszystkich.
R.J. Palacio znana jest już jako autorka zekranizowanej książki „Cudowny chłopak” z Julią Roberts i Owenem Wilsonem w rolach głównych. Tym razem oddaje czytelnikom utwór nie mniej wyjątkowy, ważny i ponadczasowy ze względu na wartości o jakich mówi.
„Biały ptak” nie opowiada historii konkretnej osoby. Losy tutaj przedstawione inspirowane są faktycznymi zdarzeniami i dotyczą milionów ludzi na całym świecie. Książka jest hołdem i pretekstem do dopuszczenia do głosu dzieci ukrywających się podczas Holokaustu oraz zwyczajnych ludzi, którzy im pomagali.
Większość akcji rozgrywa się we Francji w trakcie drugiej wojny światowej, ale początkowe sceny mogłyby wydarzyć się współcześnie, w każdej szkole. Sara, to początkująca utalentowana plastycznie dziewczynka. Podczas lekcji upuszcza szkicownik. Kolega, który go podnosi po dzwonku, jest chory na polio i ma zdeformowane nogi. Na imię ma Julien, chodzi bokiem i dlatego dzieci przezywają go Krab. Chłopiec jest w okrutny sposób wyśmiewany i odrzucany przez rówieśników. Sara nie przezywa Juliena, nie staje też w jego obronie – jest bierna – za co kiedyś będzie miała sposobność przeprosić.
Zwyczajne życie Sary zmienia się, gdy w jej szkole pojawiają się naziści, żeby zabrać wszystkie żydowskie dzieci do obozu koncentracyjnego.
„Biały ptak” pokazuje doświadczenia Holokaustu z perspektywy dziecka we Francji podczas wojny. Oczyma Sary widzimy wdzierające się stopniowo nazistowskie zagrożenie: swastyki na budynkach miasteczka, przepis zakazujący Żydom wstępu do określonych miejsc publicznych i nakazujące im noszenie żółtej gwiazdy, pierwsze przerażające łapanki i wywózki.
Niepełnosprawny Julien, chroni Sarę przed wywiezieniem do obozu koncentracyjnego. Dobro, które ich połączyło, przetrwało II wojnę światową. I kiełkuje nadal, w kolejnych pokoleniach dzieci, które znajdują w sobie odwagę, aby być dobrymi dla innych. Przesłanie „Białego Ptaka” jest wyjątkowe i ponadczasowe.
Pokazuje, że można zmienić patrzenie na świat i zmyć własne moralne winy polegające na bierności wobec krzywdy drugiego człowieka.
Ocalony z Holokaustu Elie Wiesel często przytaczał słowa: „Nie będziesz stał w miejscu, gdy życie twojego bliźniego jest w niebezpieczeństwie.”* Ruth Franklin, amerykańska krytyczka literacka, podaje, że nie doszłoby do Holokaustu, gdyby nie bierny udział milionów zwykłych ludzi, którzy odwracali wzrok, kiedy naziści eksterminowali ich żydowskich sąsiadów.
To na co warto tutaj zwrócić uwagę, to dwa wymiary opowieści – graficzny i tekstowy i dwa oblicza przeżywania niezwykłej historii. „Biały ptak” jako powieś graficzna ma w sobie pewną magię, tajemnicę i wręcz namacalny ruch, pulsujący wprost z wertowanych przez czytelnika stron.
Opowieść kończy się apelem o opór wobec współczesnych przejawów uprzedzeń i ksenofobii i pamięć o tym, że to nie Żydzi mają powstrzymać antysemityzm, ale ludzie, którzy Żydami nie są, muszą walczyć z tym zjawiskiem, ilekroć je napotykają.
Gorąco polecam dorosłym i dzieciom w wieku szkolnym.
*Księga Kapłańska 19, 16. Tora Pardes Lauder. Wajikra – Księga Kapłańska, tłum. Rabin Sacha Pecaric, Stowarzyszenie Pardes, Kraków 2005.
Serwis pojezierze24.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy i opinii. Prosimy o zamieszczanie komentarzy dotyczących danej tematyki dyskusji. Wpisy niezwiązane z tematem, wulgarne, obraźliwe, naruszające prawo będą usuwane.
Artykuł nie ma jeszcze komentarzy, bądź pierwszy!