Na początku wielkopolskiego szlaku św. Jakuba prowadzącego do Santiago de Compostela, w niewielkiej odległości od Mogilna i Trzemeszna, znajdują się dwie maleńkie miejscowości, które łączy wspólne położenie i historia – Duszno i Wydartowo. Jadąc samochodem najprościej zjechać z DK nr 15 (pomiędzy Wylatowem a Lubiniem) w kierunku Wydartowa, za przejazdem kolejowym.
Pierwszym zabytkiem, który pojawi się na naszej trasie będzie XIX-wieczny obiekt przemysłowy i zabytek techniki.
Mowa tu o zachowanej do dziś, kamiennej kuźni z kominem, która jest symbolem maleńkiego Wydartowa. Zabytek ten znajduje się przy drodze, w centrum wsi, obok remizy OSP. Kuźnię wybudowano w 1856 roku z pozyskanego na budulec kamienia polnego i czerwonej cegły.
Nieczynny zabytek techniki cechuje charakterystyczny, wysoki komin z założonym na nim bocianim gniazdem. Bociany nieodłącznie wpisują się w charakter polskiej wsi, szczególnie kujawskiej i wielkopolskiej, są źródłem pozytywnych emocji. Swoje gniazda zakładają zazwyczaj blisko człowieka, a swoim głośnym klekotem zaskarbiają sobie łaski wśród ludzi. Jak donoszą badania, co trzeci bocian pochodzi z Polski.
Niektórzy uważają, że reprezentant tego gatunku powinien być umieszczony razem z orłem w godle, bo to z całą pewnością nasz ptak narodowy. Widok kuźni z bocianim gniazdem jest chętnie fotografowany przez turystów i mieszkańców okolicy, zabytek ten doskonale wpisał się w krajobraz tzw. Wału Wydartowskiego. Obiekt stanowi własność prywatną, można go oglądać z zewnątrz.
Przy granicy Wydartowa i sąsiadującą z nią wsią Duszno, zaledwie 100 m od kuźni znajduje się neogotycki, parafialny kościół św. Doroty wzniesiony z cegły w 1850 r., na miejscu wcześniejszego drewnianego kościoła. Parafia w tej wsi została erygowana najprawdopodobniej na przełomie XIV i XV w., z inicjatywy kapituły gnieźnieńskiej. Mikołaj to pierwszy znany z imienia proboszcz, wymieniony w zachowanym dokumencie z 1419 roku. Wybudowano wtedy drewniany kościół, który niestety uległ zniszczeniu. Ostatni drewniany kościół postawił i wyposażył kustosz gnieźnieński Franciszek Ksawery Radzyński w 1782 roku, który ufundował również jeden z dzwonów wiszący w dzwonnicy.
Obecny, murowany z czerwonej cegły kościół pw. św. Doroty Dziewicy i Męczennicy w Dusznie, powstał ok. poł. XIX wieku (1850 r.). Budowla jest orientowana, jednonawowa z węższym i niższym prezbiterium. Świątynię przykrywa dwuspadowy dach kryty dachówką, nad nawą wieżyczka na sygnaturkę z latarnią.
W 1865 r. wzniesiono dzwonnicę w formie bramy i głównego wejścia dla wiernych po zachodniej stronie świątyni. Założono wtedy także przykościelny cmentarz i otaczający go mur. Na dwukondygnacyjnej dzwonnicy znajdują się trzy dzwony. Dwa z nich pochodzą z 1767 r. odlane w Toruniu przez Mikołaja Petersilge oraz z jeden z 1783 r. autorstwa Jana Fryderyka Schlenkermanna z Poznania.
Wyposażenie świątyni pochodzi z wcześniejszego, drewnianego kościoła. Do najcenniejszych jego ruchomych zabytków możemy zaliczyć: rokokowy ołtarz główny z ok. 1730 r., z rzeźbą Chrystusa Ukrzyżowanego, flankowany rzeźbami św. Piotra i św. Pawła, zwieńczony rokokowym kartuszem z obrazem patronki kościoła - św. Doroty, oraz dwa ołtarze boczne rokokowo-klasycystyczne z końca XVIII w. Wśród zabytków sakralnych na uwagę zasługują również: barokowe świeczniki (1750 r.), rokokowa monstrancja, krucyfiks procesyjny oraz krzyż ołtarzowy późnobarokowy, ornaty z XVIII wieku.
Największą atrakcją tej miejscowości (Duszna) jest punkt widokowy na szczycie Wału Wydartowskiego (167 m n.p.m.), który jest wzgórzem morenowym - pozostałością zlodowacenia bałtyckiego. Jest to najwyższy punkt Wysoczyzny Gnieźnieńskiej i czwarte wzniesienie w województwie wielkopolskim.
Fot. D. Rybak
Serwis pojezierze24.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy i opinii. Prosimy o zamieszczanie komentarzy dotyczących danej tematyki dyskusji. Wpisy niezwiązane z tematem, wulgarne, obraźliwe, naruszające prawo będą usuwane.
Artykuł nie ma jeszcze komentarzy, bądź pierwszy!