Za nami II Forum Regionalistów Wielkopolskich, które przez dwa dni (19 i 20 sierpnia) odbywało się w XIX-wiecznym Dworze Skrzynki. W tegorocznej edycji wzięło udział około 70 osób interesujących się historią swoich „małych Ojczyzn”, dziedzictwem kulturowym, kulinarnym i krajoznawczym regionu. Organizatorem tego wyjątkowego spotkania był Instytut Skrzynki - Instytut Dokumentacji, Rozwoju i Promocji Dziedzictwa Kulturowego i Kulinarnego Powiatu Poznańskiego. W Forum wzięli udział także przedstawiciele Fundacji Historycznej „Przywracamy Pamięć” oraz Instytutu Literackiego im. Marii i Franciszka Rubaszewskich, a prezes tych organizacji Karol Soberski był jednym z prelegentów.
Celem przedsięwzięcia była prezentacja efektów badań regionalistów, wymiana doświadczeń, integracja środowiska oraz budowanie relacji pomiędzy środowiskiem regionalistów, a Instytutem Skrzynki oraz innymi instytucjami, które zajmują się dokumentowaniem, ochroną i popularyzacją dziedzictwa Wielkopolski.
W Forum wzięli udział także przedstawiciele Fundacji Historycznej „Przywracamy Pamięć” oraz Instytutu Literackiego im. Marii i Franciszka Rubaszewskich: Karol Soberski, który był tez jednym z prelegentów oraz Arkadiusz Gaca. Jadąc do Skrzynek zabraliśmy także znanego lokalnego regionalistę – Tadeusza Panowicza.
Z powiatu gnieźnieńskiego w forum wzięli jeszcze udział: Bartosz Borowiak reprezentujący Gminę Kłecko i Towarzystwo Miłośników Kłecka i Ziemi Kłeckiej oraz z gminy Kiszkowo: Anna Frąckowiak i Bartosz Krąkowski.
Uczestników Forum powitali: Jan Babczyszyn, dyrektor Instytutu Skrzynki i Piotr Basiński z Poznańskiej Lokalnej Organizacji Turystycznej, którzy też prowadzili całość Forum.
Później natomiast rozpoczął się maraton prelekcji (w sumie było ich blisko 40 – każdy prelegent miał 10 minut) w trakcie których mogliśmy poznać zarówno historyczne ciekawostki z Wielkopolski, sposób działania regionalistów, ich metody badawcze a także różnego rodzaju pomysły na popularyzację ich dokonań.
Dwudniowe Forum podzielone było na bloki tematyczne: sesja ogólna, sesja historyczna i kulturowa oraz sesja turystyczna.
W gronie prelegentów znalazły się osoby prywatne, członkowie i pracownicy organizacji pozarządowych, członkowie grup nieformalnych, publicyści kulturowi i krajoznawczy: dziennikarze, autorzy publikacji, krytycy, blogerzy, a także kolekcjonerzy, a także pracownicy instytucji kultury (np. muzea, archiwa, biblioteki).
Zanim głos zabrali prelegenci, gość specjalny Tomasz Łubiński, Wicestarosta Poznański, pogratulował uczestnikom ich osiągnięć i życząc kolejnych sukcesów, rekomendował współpracę z Instytutem i podkreślił rolę promocji mikroregionów wśród samych ich mieszkańców.
Po nim w sesji ogólnej o roli regionalizmu oraz dotychczasowe doświadczenia WTK w zakresie regionalistyki opowiedział Norbert Kulpa z Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego, a o idei Kongresu Regionalizmu Polskiego mówił Andrzej Ranke.
W dalszej części swoje prelekcje wygłosili: Teresa Palacz (Narodowy Instytut Dziedzictwa Oddział Terenowy w Poznaniu) o dokumentacyjnej roli Narodowego Instytutu Dziedzictwa; dr Wojciech Mielewczyk (Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie) o regionalistycznej serii wydawniczej „Atlas niematerialnego dziedzictwa kulturowego wsi wielkopolskiej”; dr Arkadiusz Jełowicki (Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie) o regionalistycznej serii wydawniczej „Żywa tradycja w Wielkopolsce”.
Dalej o otwartych konkursach ofert w Powiecie Poznańskim opowiedział Tomasz Skupio ze Starostwa Powiatowego w Poznaniu, a Anna Małczuk-Wakulińska z portalu internetowego „Kasa na kulturę” w prezentacji on-line przybliżyła temat „Skąd środki na działalność badawczą i wydawniczą”.
Na koniec tej części dr Jerzy Łojko (historyk niezależny, regionalista) przedstawił temat pt. „Prowincja nieznana. Opisy miast z XVI-XVIII stulecia. Z prac nad katalogiem źródeł Wielkopolska municypalna”.
W popołudniowej sesji historycznej i kulturowej II Forum Regionalistów zaprezentowali się: Bartosz Borowiak (Gmina Kłecko/Towarzystwo Miłośników Kłecka i Ziemi Kłeckiej) z tematem” Zielarki z Gorzuchowa - historia prawdziwa”; Justyna Makarewicz (Dźwiękowe Archiwum Kcyni) - „Doświadczenia archiwum społecznego i jego rola w integracji społecznej”; Robert Kiszkurno (niezależny badacz regionalista, społecznik) - „Tajemnice "Lotniczej Góry" w Mosinie”; Paweł Anders (Wielkopolski Klub Publicystów Krajoznawczych) - „Pomniki-ławeczki w Wielkopolsce”.
Dorota Malińska-Janaś (Szkoła Podstawowa im. Straży Granicznej II Rzeczpospolitej w Śmiłowie) - „Krajeńskie Westerplatte. Nocna obrona Zelgniewa przez strażników granicznych i miejscową ludność. Historia opracowań na podstawie materiałów archiwalnych Sądu Specjalnego w Bydgoszczy oraz Archiwum Straży Granicznej w Szczecinie”; Halina Drab (niezależna badaczka, pasjonatka historii) - „Fajka dziadka Marcina" Śląskie korzenie krajeńskiej Pobórki Wielkiej”; Michał Motyl (Centrum Kultury „Park Dzieje” w Murowanej Goślinie) - „Między sceną a historią – doświadczenia Parku Dzieje”.
Katarzyna Gwińcińska i Tomasz Jankowski (Wirtualna Izba Regionalna Gminy Książ Wielkopolski) - „Cmentarz żydowski w Książu Wielkopolskim”; Monika Jankowiak (genealog) - „Wielki Ród Potockich z Krajkowa”; Tadeusz Panowicz (regionalista z powiatu gnieźnieńskiego) - „Wawrzyniec Surowiecki - urodzony w Imielenku naukowiec z przełomu XVIII i XIX wieku”; Wojciech Lis (Muzeum Ziemi Średzkiej „Dwór w Koszutach”) - „Księgi miejskie jako źródło w badaniach regionalnych”; Bartosz Krąkowski, Anna Frąckowiak (Gmina Kiszkowo) - „Franciszek Ksawery Tuczyński - niezwykła postać dla ziemi kiszkowskiej”.
Alicja Gniazdowska (Fundacja MAPA) - „Cudze chwalicie, swego nie znacie - rodzinne spacery historyczne po gminie Pakosław”; dr Michał Hirsch (Biblioteka Publiczna Gminy Komornik) - „Kroniki, akta i inne dokumenty szkolne jako źródło do dziejów wsi - na przykładzie gminy Komorniki”; Szymon Dąbrowski (lider projektu gryturystyczne.pl) - „Gry turystyczne - nie tylko w Wielkopolsce”.
W tej części Forum prelekcję wygłosił także Karol Soberski, prezes Fundacji Historycznej „Przywracamy Pamięci” i Instytutu Literackiego im. Marii i Franciszka Rubaszewskich. Temat jego wykładu brzmiał: „Arystokracja na prowincji - skarby i tajemnice”.
W swoim 10-minutowym wystąpieniu K. Soberski W prelekcji „Arystokracja na prowincji – skarby i tajemnice” poruszone zostały nieznane historie związane z majątkami ziemskimi na pograniczu Wielkopolski i Kujaw, historie lokalnej arystokracji i wydarzeń, które miały miejsce w tych dworach oraz pałacach. Ich skarby i tajemnice. Prezentacja będzie dotyczyła takich właścicieli ziemskich jak: Mariana Haber z Kołdrąbia, Wojciech Chełmicki i Stanisław Chełmicki z Zakrzewa, Franciszek Saskowski z Popowa Ignacewa, Tadeusz Kijewski z Popowa Podleśnego, Czesław Leitgeber z Głębokiego, Michał Paruszewski z Dziadkowa, Stefan Karłowski z Sulina, Antoni Saskowski z Wyrobek czy też Eduard von Wendorff i Jurgen von Wendorff z Mielna.
Podczas prezentacji autor skupił się na dorobku tych mniejszych i mało znanych majątków ziemskich, które, co już wiemy, były świadkami ważnych dla naszej historii wydarzeń. – Dorobek ziemiaństwa w naszym regionie jest przeogromny, a jednocześnie nieznany i zapomniany. Do dzisiaj skutkuje to, co po II wojnie światowej zrobiły władze komunistyczne, które wykasowały ziemiaństwo ze świadomości – podkreśla K. Soberski.
Ważnym punktem prelekcji było wskazanie skarbów i tajemnic związanych z tymi majątkami. K. Soberski pokazał to, co przez ostatnie ponad 20 lat udało się autorowi prelekcji odnaleźć w wielu miejscach w Wielkopolsce i Polsce, w piwnicach pałaców, na strychach, czy w dworskich zabudowaniach.– Prelekcja pokazuje życie i działalności właścicieli ziemskich ale też pokazuje ich przede wszystkim jako mecenasów kultury. Jest to świat, który zniknął po 1 września 1939 roku... – dodaje K. Soberski
Pełną, 45-minutową wersję tego wykładu, będzie można posłuchać w sobotę, 23 sierpnia o godz. 10.00 w Gościńcu Sobańskich w Modliszewku, gdzie od 22 do 24 sierpnia odbywać się będzie VI Festiwal Historyczny „Tajemnice Trzech Stuleci”.
Wato podkreślić, że K. Soberski przekazał swoje książki do Biblioteki Instytutu Skrzynki, jak również na ręce Olgi Karłowskiej – sekretarz Gminy Komorniki.
Po ostatnim wykładzie przyszedł czas na kolację. Ostatni akcentem pierwszego dnia było forum wymiany doświadczeń, które odbyło się w przydworskim parku, pod wiatą, przy smacznych przekąskach i trwało do północy. Te rozmowy o współpracy między regionalistami, nawiązane kontakty, wymienione wizytówki, zapewne już wkrótce przyniosą obfite owoce.
Drugi dzień II Forum rozpoczął się o godz. 9.30 i był poświęcony turystyce. W tej sesji prelekcji wygłosili: Piotr Basiński (Poznańska Lokalna Organizacja Turystyczna) - „Legendy, toponimy, osobliwości, czyli o czym opowiadać turystom”; Anna Gawrysiak-Knez (przewodniczka i pilotka wycieczek) - „Rozwój turystyki kulinarnej w Wielkopolsce z perspektywy pilotki i programerki wycieczek”; Daria Panek-Płókarz (Poznańska Spacerówka) - „Mikrowyprawy w okolicach Poznania”; Mateusz Szamałek (krajoznawca – kolekcjoner) - „Moja kolekcja wielkopolskich miejscowości”.
Artur Golis (Zespół Parków Krajobrazowych Województwa ZPKWW Wielkopolskiego) - „Palimpsest krajobrazowy PK im. gen. Dezyderego Chłapowskiego”; Zbigniew Szmidt (Wielkopolski Klub Publicystów Krajoznawczych) - „Wielkopolski Klub Publicystów Krajoznawczych”; Robert Domżał (Urząd Miasta i Gminy Pobiedziska) - „Atrakcje turystyczne gminy Pobiedziska z uwzględnieniem niezwykłej historii tego terenu”; dr Izabela Wyszowska (Wielkopolski Oddział Stowarzyszenia "Wspólnota Polska", Koło Przewodników PTTK im. M. Mottego, AWF w Poznaniu) - „Turystyka polonijna w Wielkopolsce. 35 lat działań Domu Polonii w Poznaniu na rzecz Rodaków ze świata”; Marcin Krawczyk (regionalista, bloger www.kierunkowo.pl) - „Mikropodróże w promocji regionu”; Monika Bulińska (regionalistka) - „Mój fyrtel – JEZIORANY”.
Całość zakończył wykład dr Julii Wesołowskiej z Archiwum Państwowym w Poznaniu zatytułowany „Jak zdobyć wieczną sławę i chwałę, czyli o pożytkach pracy archiwistów”.
II Forum Regionalistów w Skrzynkach było też okazją do zaprezentowania gry „Inwestor Komornicki”, którego dokonali: Olga Karłowska – sekretarz Gminy Komorniki, Franciszek Kulpa oraz Michał Hirsch.
Ponadto Jan Babczyszyn, dyrektor Instytutu Skrzynki zaprezentował działalność i osiągnięcia Instytutu oraz przedstawił możliwości współpracy z regionalistami. Konsekwencją drugiej edycji Forum będzie rozbudowanie istniejącej już podstrony na stronie Instytutu Skrzynki przedstawiającej m.in. o informacje o dorobku poszczególnych regionalistów z podziałem na obszary tematyczne z uwzględnieniem podziału regionalnego, o czym opowiedziała Liliana Kubiak, zastępca dyrektora Instytutu Skrzynki.
Był też czas na dyskusję, osobiste refleksje o drugim Forum, oczekiwania co do tematów trzeciego Forum, które - jak ogłosił Jan Babczyszyn – odbędzie w sierpnia 2026 r.
W trakcie dwudniowego Forum można było także zakupić liczne książki i wydawnictwa zawierające dorobek poszczególnych regionalistów.
II Forum Regionalistów Wielkopolskich to dla nas - Fundacji Historycznej „Przywracamy Pamięć” i Instytutu Literackiego im. Marii i Franciszka Rubaszewskich - oprócz ciekawych prelekcji, także możliwość wymiany doświadczeń w tematach historycznych i nawiązywanie nowych kontaktów. Tego też nie zabrakło w Dworze Skrzynki. O efektach tych rozmów i planowanych wydarzeniach poinformujemy niebawem.
– Drugie Forum to wielki sukces organizatorów! Było to fantastyczne wydarzenie i bardzo potrzebne w naszym województwie, dlatego jeszcze raz wielkie podziękowania dla organizatorów za przygotowanie tego spotkania i zaproszenie tak wielu ciekawych oraz wyjątkowych regionalistów oraz naukowców –mówi K. Soberski. – Forum pokazało jak wielka siła drzemie w badaczach regionalnej historii i jak wiele może dać nawiązanie współpracy, która odbywać się może na wielu płaszczyznach. Wierzymy, że Forum to pierwszy krok do wielu wspólnych inicjatyw, a także krok do odkrywanie nowych, niezwykłych historii naszego regionu, ponieważ działając wspólnie możemy znacznie wiele więcej zrobić – dodaje.
Organizatorem wydarzenia jest Fundacja Instytutu Skrzynki. Partnerami są: Powiat Poznański, Instytut Skrzynki - Instytut Dokumentacji, Rozwoju i Promocji Dziedzictwa Kulturowego i Kulinarnego Powiatu Poznańskiego; Archiwum Państwowe w Poznaniu; Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie; Stowarzyszenie Poznańska Lokalna Organizacja Turystyczna; Wielkopolskie Towarzystwo Kulturalne.
Zadanie publiczne jest współfinansowane ze środków Samorządu Województwa Wielkopolskiego.
Fot. K. Soberski, A. Gaca
Serwis pojezierze24.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy i opinii. Prosimy o zamieszczanie komentarzy dotyczących danej tematyki dyskusji. Wpisy niezwiązane z tematem, wulgarne, obraźliwe, naruszające prawo będą usuwane.
Artykuł nie ma jeszcze komentarzy, bądź pierwszy!