– Cudowna przestrzeń do poznania niezwykłych ludzi, poznanie niesamowitych opowieści – napisał w Księdze Pamiątkowej VI Festiwalu Historycznego „Tajemnice Trzech Stuleci” Paweł Becker, jeden z prelegentów. I taki w rzeczywistości był VI Festiwal, szczególnie sobota i niedziela, czyli dni wygłaszanych prelekcji. Festiwal przyciągnął do Modliszewka miłośników historii, tajemnic, skarby i dzieł sztuki z całej Polski! Frekwencja pokazała, że ten festiwal historyczny jest bardzo potrzebnym wydarzeniem w skali Polski.
Drugi dzień VI Festiwalu Historycznego „Tajemnice Trzech Stuleci” otworzył uroczyście Karol Soberski, prezes Fundacji Historycznej „Przywracamy Pamięć” i prezes Instytutu Literackiego im. Marii i Franciszka Rubaszewskich, pomysłodawca Festiwalu, który powitał prelegentów, przedstawił założenia organizowane od 6 lat Festiwalu oraz powitał zaproszonych gości. – Podczas tegorocznego Festiwalu rozmawiamy o wszystkim tym, co jest związane z różnego rodzaju tajemnicami i zbrodniami z lat 1918 - 1948. Jest mowa zarówno o pałacach i dworach, skarbach i dziełach sztuki, które z tych rezydencji zniknęły, jak i o wojennych zbrodniach i zagadkach. W trakcie Festiwalu nie zabrakło też prelekcji dotyczących zacnych osób z okresu międzywojennego, społeczników, działaczek społecznych, kupców, osób, które zapisały się w historii Polski, a dzisiaj są nieco zapomniane – mówi Karol Soberski.
Przypomnijmy, że piątek, pierwszy dzień tego wydarzenia, to wernisaż wystawy w podziemiach kościoła w Modliszewku.
Po wystąpieniu Pani Wójt, przyszedł czas na dziewięć niezwykle ciekawych prelekcji i wyjątkową rozmowę. Wprowadzenia do wszystkich prelekcji dokonywał Arkadiusz Gaca, członek Fundacji Historycznej „Przywracamy Pamięć” oraz Instytutu Literackiego im. Marii i Franciszka Rubaszewskich.
Jako pierwszy prelekcje pt. „Arystokracja na prowincji - sekrety, skarby i zagadki” wygłosił Karol Soberski (dziennikarz, pisarz i niezależny badacz lokalnej historii. Prezes Fundacji Historycznej „Przywracamy Pamięć” (www.fundacjahistoryczna.pl), prezes Instytutu Literackiego im. Marii i Franciszka Rubaszewskich, redaktor naczelny portalu Pojezierze24.pl. Pomysłodawca i główny organizator Festiwalu Historycznego „Tajemnice Trzech Stuleci” – jednego z największych festiwalu w Polsce. Autor przewodników turystycznych oraz książek o skarbach i tajemnicach pogranicza Wielkopolski, Kujaw i Pałuk).
Po nim przyszedł czas na wykład pt. „Odzyskane i zaginione. Monety, obrazy, srebra - losy skarbów Walerego Amrogowicza, Haliny Jeżewskiej i Ludwiki Iwanowskiej”, który zaprezentował Paweł Becker (historyk, pisarz, absolwent Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu i Szkoły Wyższej im. Pawła Włodkowica w Płocku. Autor kilku opracowań i programów telewizyjnych dotyczących historii regionu Wąbrzeźna i Kujawsko-Pomorskiego).
Trzecia prelekcja nosząca tytuł „Gangsterzy, filantropi i para skrzypiec - niezwykłe losy instrumentów maestra Barcewicza”, została przedstawiona przez Karolinę Zalewską (absolwentka historii sztuki na Uniwersytecie Warszawskim, badaczka niezależna, edukatorka Muzeum Narodowego w Warszawie. Od 16 lat prowadzi firmę specjalizującą się w kwerendach archiwalnych i opracowaniach zabytków na potrzeby badań proweniencyjnych, prac konserwatorskich, projektów architektonicznych i muzealnych).
Kolejny wykład był oczekiwany przez wielu uczestników Festiwalu. Przed publicznością zaprezentował się Michał Fogg i przedstawił opowieść zatytułowaną „Wspomnienie o Mieczysławie Foggu”. M. Fogg to prawnuk wielkiego Polaka, patrioty i piosenkarza Mieczysława Fogga. Prezes Fundacji Retro, patron i współorganizator Ogólnopolskiego Festiwalu Piosenki Retro im Mieczysława Fogga, prowadzi wydawnictwo muzyczne Fogg Record zajmujące się propagowaniem i promocją kultury okresu dwudziestolecia międzywojennego. Jako animator i DJ prezentuje polską muzykę rozrywkową sprzed lat na dancingach i potańcówkach, organizuje koncerty i recitale – wszystko to żeby uczyć historii i edukować muzycznie młode pokolenia a starszym pozwolić na wspomnienia. Dziennikarz muzyczny, radiowiec, autor wielu audycji o historii polskiej muzyki rozrywkowej.
Kolejny wykład przejdzie do historii Festiwali Historycznych, ponieważ od dawna żadna prelekcja tak bardzo nie wzruszyła publiczności. Prelekcja pt. „Tajemnice powracających dni w ziemiańskim dworze, będącym mikroświatem polskich doświadczeń XX wieku” została wygłoszona przez Małgorzatę Poniatowską (absolwentka Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, studia magisterskie – fizyka, studia podyplomowe – matematyka, informatyka, studia doktoranckie – technologia kształcenia. Autorka bloga www.CzytamPoPolsku.pl z relacjami z wędrówek szlakami polskich dworów, pałaców i zamków oraz recenzjami literatury patriotycznej. Opisuje zwiedzane zabytki architektury, podkreślając ich znaczenie dla zachowania tożsamości narodowej. Kolekcjonuje książki pisane „ku pokrzepieniu serc” oraz literaturę tatrzańską (w Tatry jeździ od zawsze). Studentka Uniwersytetu dla Aktywnych w Ciechocinku oraz Sekretarz Miejskiej Rady Seniorów w Ciechocinku).
Wielkie emocje towarzyszyły kolejnej prelekcji, można powiedzieć „skarbowej”, przy której bledną wszystkie opowieści o „Złotym Pociągu”. Historie, które opowiedział prelegent wprawiły w osłupienie publiczność oraz pokazały, jak wiele jeszcze dziel sztuki – mimo że upłynęło już 80 lat od zakończenie II wojny światowej – jest jeszcze ukrytych…. Warto dodać, że prelegent jest określany jako szczeciński Indiana Jones. Wykład pt. „Zaginiecie Skarbca Kamieńskiego. Działania Policji Zachodniopomorskiej w odzyskiwaniu strat wojennych” wygłosił nadkom. dr Marek Łuczak (oficer policji, doktor historii, ekspert od odzyskiwania dział sztuki, autor około 60 książek o historii i zabytkach Szczecina i Pomorza Zachodniego, katalogów strat zabytków oraz licznych artykułów z dziedziny historii sztuki i karno-prawnej ochrony zabytków. W policji od 1999 roku, służy w Komendzie Wojewódzkiej Policji w Szczecinie. Od 2007 roku koordynator wojewódzki ds. przeciwdziałania przestępczości przeciwko zabytkom i dziedzictwu narodowemu. Organizator akcji społecznych porządkowania i inwentaryzacji cmentarzy, odbudowy zabytkowych pomników oraz programów rejestracji zabytków sakralnych. Odznaczony m.in.: srebrnym Krzyżem Zasługi, brązowym i srebrnym medalem Za Długoletnia Służbę, brązowym medalem Gloria Artis, srebrnym oraz złotym Gryfem Zachodniopomorskim, medalem Glogera oraz medalem Za zasługi dla miasta Szczecina).
Następnie przyszedł czas na kolejnego oczekiwanego przez widzów prelegenta. Przedstawiona historia jest tak niezwykła, niesamowita, że jest idealnym scenariuszem na dobry film! Prelekcję pt. „Urodzony w dzień swojej śmierci - niesamowita historia mieszkańca Reichenstein” zaprezentowała Elżbieta Szumska (właścicielka Kopalni Złota w Złotym Stoku, od 5 lat w ścisłej setce najbardziej wpływowych osób w polskiej turystyce, laureatka europejskiej nagrody Europa Nostra w kategorii Mistrzowie Dziedzictwa. Laureatka wielu nagród biznesowych i turystycznych w kraju. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych i historycznych związanych ze Złotym Stokiem. Swoim niestrudzonym zaangażowaniem pomogła przekształcić dawną kopalnię złota, położoną w małym miasteczku Złoty Stok, w jedną z najbardziej znanych atrakcji turystycznych Polski. Kiedy w 1996 roku podziemne muzeum kopalni zostało otwarte dla publiczności, Elżbieta Szumska rozpoczęła tam pracę jako przewodnik wycieczek i głęboko doceniła dziedzictwo i historię kopalni. W 2001 roku została głównym udziałowcem Kopalni i wyruszyła w długą i inspirującą podróż w celu odrestaurowania całego obszaru. Dzięki swoim badaniom Elżbieta Szumska odnalazła 3 zaginione sztolnie - wejścia do kopalń - które odrestaurowała i udostępniła zwiedzającym. W 2014 roku założyła Muzeum Górnictwa i Historii Miasta Złoty Stok).
W sobotnie popołudnie przyszedł czas na bardzo oczekiwaną rozmowę, którą Karol Soberski odbył z prof. Krzysztofem Koehlerem (poeta, historyk literatury, librecista, scenarzysta wielu filmów dokumentalnych. Profesor nauk humanistycznych. Autor cyklu programów TVP „Żywot sarmacki” (16. odcinków), autor i prowadzący program „Wędrowiec Polski” (45 odcinków), który przybliżał historię i tradycję różnych regionów Polski. Wykładał na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz w Akademii „Ignatianum” w Krakowie. Obecnie zatrudniony jako profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. W 2017 został wyróżniony Nagrodą Identitas za książkę „Palus Sarmatica”. W 2020 otrzymał Nagrodę Literacką Czterech Kolumn za całokształt twórczości ostatniego trzydziestolecia).
Tytuł rozmowy brzmiał „Wędrowiec” jako forma istnienia człowieka: tożsamość a wędrówka”. W jej trakcie poruszono kwestie czym jest wędrowanie i tożsamość, zastanawiano się, czy można je połączyć, bo wielu uważa, że tego nie da się połączyć, bo tożsamość to jedność i niepowtarzalność osoby, a wędrówka to można rzec, przemieszczanie się pieszo bez wyraźnie określonego celu i bez troski o to ile czasu spędzi w drodze.
Była też mowa o programie „Wędrowiec Polski”, którego 45 odcinków zrealizował dla TVP prof. K Koehler. Poprzez program i te niekonwencjonalne wędrówki po Polsce, nie tylko przybliżana była historia, tradycja i kultura różnych regionów Polski, ale również można było poznać tożsamość różnych regionów Polski.
W trakcie tej rozmowy nie zabrakło również kwestii wędrówki w przeszłość, po kartach historii, po archiwach, czy też spotkań z ludźmi urodzonymi w okresie międzywojennym. Blisko godzinna rozmowa pokazała, że wędrówka i tożsamość idealnie się uzupełniają i pasuję do formatu Festiwalu Historycznego.
Przedostatni sobotni wykład pt. „Miała zagrodzić drogę na Berlin. 'Brama berlińska' - historia niezwykłego miejsca" wygłosił Jacek Podemski (dziennikarz telewizyjny, eksplorator, przewodnik. Autor i współautor programów i filmów dokumentalnych o tematyce historycznej i podróżniczej. Prowadził między innymi program „Wstęp Wzbroniony” w którym prezentował ciekawe, tajemnicze i mało dostępne miejsca. Był też współprowadzącym w programie „Poszukiwacze Zaginionej Prawdy” na antenie telewizji History. Dokument „Czarnobyl – Wstęp Wzbroniony” nominowany był do nagrody „Orły” na festiwalu w Gdyni a drugi film Jacka o katastrofie w Czarnobylu – „Powrót do Czarnobyla” pokazały telewizje w ponad 30 krajach! Nagradzany był także film „Fukushima – Wstęp Wzbroniony”, który opowiada o katastrofie do jakiej doszło w roku 2011 w jednej z japońskich elektrowni atomowych).
Ostatni sobotni wykład był bardzo traumatyczny i związany z wydarzeniami II wojny światowej. Tytuł prelekcji brzmiał: „Pamięć żywa, czyli Zbrodnia Pomorska oczyma żyjących świadków”. Wygłosił go Sebastian Bartkowski (historyk, reżyser, producent. Prezes Unisławskiego Towarzystwa Historycznego, członek Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku, nauczyciel w Liceum Ogólnokształcącym w Unisławiu. Autor wielu filmów dokumentalnych dotyczących eksterminacji ludności cywilnej w Okręgu Rzeszy Gdańsk Prusy Zachodnie, w tym najważniejszej serii „Zbrodnia Pomorska 1939 – Karolewo – Dąbrowa - Szpęgawsk – Barbarka”. Ostatnia produkcja „Dzieci Szmalcówki” dotyczyła niemieckiego obozu przesiedleńczego w Toruniu, w którym zginęło ponad 500 Polaków z czego 317 to dzieci.).
Sobotnie wykłady, które zaczęły się o godz. 10.00, zakończyły się po godz. 19.00. Ale warto było ich wysłuchać, o czym świadczy frekwencja – prawie na każdej prelekcji był komplet widzów.
W czasie sobotniej odsłony Festiwalu nie zabrakło rozmów w kuluarach na tematy historyczne zarówno między prelegentami, jak i uczestnikami i prelegentami. Można było nabyć książki napisane przez prelegentów, jak również wpisać się do Księgi Pamiątkowej. Sobota dla prelegentów zakończyła się uroczystą kolacją (dania serwowane przez kuchnię Gościńca Sobańskich były wyśmienite! Palce lizać!) i wieczorną debatą o skarbach, tajemnicach i zagadkach historii.
Kilka godzin później Gościniec Sobańskich pogrążył się w ciszy, bo wszyscy oczekiwali na trzeci dzień Festiwalu, w trakcie którego było kilka wyjątkowych prelekcji. O nich w kolejnej publikacji.
Fot. A. Gaca
Serwis pojezierze24.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy i opinii. Prosimy o zamieszczanie komentarzy dotyczących danej tematyki dyskusji. Wpisy niezwiązane z tematem, wulgarne, obraźliwe, naruszające prawo będą usuwane.
Artykuł nie ma jeszcze komentarzy, bądź pierwszy!