Co wiemy o Rzymie leżącym w gminie Rogowo? O pierwszych wzmiankach o tej wsi wiadomo niewiele. Wiemy na pewno, że dzisiaj zamieszkuje Rzym blisko 100 mieszkańców i jest to dwudziesta co do wielkości miejscowość w gminie Rogowo. W latach 1975 – 1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego. Po reformie administracyjnej należy do powiatu żnińskiego i województwa kujawsko-pomorskiego.

Ciekawostką jest fakt, że od 1895 roku przez Rzym przebiegała linia kolejki wąskotorowej łączącej Żnin z Ośnem. Linia o długości 32 km służyła dla ruchu osobowego i towarowego (linia Rogowo – Ośno miała długość blisko 13 km). Trasa została zamknięta dla ruchu w latach 90-tych XX wieku.

Inną ciekawostką jest organizacja w Rzymie - 21 lipca 1960 roku - I Igrzysk Olimpijskich Sportowców Wiejskich. Pomysłodawcą imprezy byli dziennikarze z Bydgoszczy. Mogli w nich startować wyłącznie sportowcy z Ludowych Zespołów Sportowych. Warto zaznaczyć, że impreza ta jest organizowana do dzisiaj w miejscowościach, które nazywają się tak, jak miasta-gospodarze igrzysk olimpijskich. Do tej pory zorganizowano 16 edycji tych igrzysk.

Jest Rzym, gdzie karczma?

Ale wróćmy do tytułowej karczmy. Mój nieżyjący ojciec opowiadał, że pod koniec lat 60-tych XX wieku dzieci ze szkoły w Kłecku (gdzie on też się uczył) były zabierane na wycieczki m.in. do Rzymu koło Rogowa, a tam nauczycielka pokazywała uczniom miejsce po dawnej... karczmie. I mówiła, że to właśnie tam rozgrywała się historia opisana przez Adama Mickiewicza!

„Ale zemsta, choć leniwa, Nagnała cię w nasze sieci; Ta karczma Rzym się nazywa, Kładę areszt na waszeci”

- czytamy w utworze naszego wieszcza „Pani Twardowska”.

A. Mickiewicz opisał w nim spotkanie Twardowskiego z Mefistofelesem. I zgodnie z cyrografem mieli się spotkać w Rzymie, ale Twardowskiemu nie było spieszno na to spotkanie, unikał diabła, więc ten przyłapał go w karczmie o takiej nazwie!

Niestety, mnie nie udało się w Rzymie odnaleźć miejsca po karczmie. Z moich informacji wynika, że w gminnej ewidencji zabytków na terenie Rzymu są: dom murowany z przełomu XIX i XX wieku (własność prywatna) oraz zespół folwarczny z końca XIX wieku (także obecnie własność prywatna).

Czy kiedykolwiek w Rzymie koło Rogowa była karczma? Trudno powiedzieć. Może nasi Czytelnicy mają wiedzę na ten temat. Może znają ciekawe historie związane z Rzymem.

Dlatego mam apel do Czytelników - do obecnych i byłych mieszkańców Rzymu, czy szerzej gminy Rogowo o wszelkie informacje na temat historii Rzymu, wydarzeń, które tam się rozgrywały, szczególnie w okresie międzywojennym, czy czasach II wojny światowej, ale również w latach powojennych - o udostępnienie wszelkich archiwalnych zdjęć, czy wspomnień. Ocalmy naszą historię dla potomnych!

Fot. K. Soberski