Celem rajdu rowerowego, który wyruszył dzisiaj w samo południe z Mieleszyna, było Łopienno i dworzec kolejowy w Gączu (dawniej Łopienno). Po dotarciu do Łopienna, uczestników rajdu powitał jego organizator, Karol Kubicki, sołtys Mieleszyna, który zapowiedział, że takich rajdów mających na celu poznawanie dziejów gminy Mieleszyn, będzie więcej.

Następnie przedstawił przewodnika, Karola Soberskiego, pisarza, dziennikarza, badacza lokalnej historii i prezeas Fundacji Historycznej „Przywracamy Pamięć”, z którym wszyscy udali się pod Kalwarię Łopieńską, czyli najmniejszą kalwarię w Polsce. Tam K. Soberski opowiedział o okolicznościach jej powstania i budowniczym kalwarii. Wspomniał też, że Łopienno było miastem - prawa miejskie otrzymało w 1519 r. od króla Zygmunta Starego, a straciło je 1888 r.

W kościele...

Następnie, dzięki uprzejmości proboszcza parafii w Łopiennie, ks. Roberta Waszaka, grupa weszła do wnętrza świątyni pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. – Jej fundatorem w 1680 r. był Adam Smuszewski, kapłan Zgromadzenia Księży Filipinów. Jest to barokowy kościół, który wybudował wybitny architekt rodem z Italii – Georgio Catenacio. Był z pochodzenia Włochem, ale urodził się na terenie Szwajcarii. Do Polski przybył, wraz z bratem Giovannim, około roku 1661/1662. Warto podkreślić, że G. Catenacio jako pierwszy przyniósł na grunt Wielkopolski formy architektoniczne baroku w postaci stylu monumentalnego, dosyć statycznego i surowego. Kościół jest jednonawowy z dwoma bocznymi kaplicami – mówi K. Soberski.

Wewnątrz kościoła, K. Soberski opowiedział m.in. dwóch naturalnej wielkości figurach świętych Piotr i Pawła znajdujących się w ołtarzu głównym, których twórcą był największy złotnik XVII wieku, Niemiec osiadły w Toruniu Jan Chrystian Bierpfaff (1600-1675). Co warto podkreślić był on też twórcą m.in. bardzo bogatej trumny króla Władysława IV i jego żony Cecylii Renaty, które do dzisiaj znajdują się w kryptach wawelskich, sarkofagu wojewody krakowskiego Stanisława Lubomirskiego w Wiśniczu Nowym i sarkofagu księcia Janusza Radziwiłła w Kiejdanach. Ponadto spod jego ręki wyszły anioły z ołtarza z Cudownym Obrazem na Jasnej Górze.
 
– Innym skarbem świątyni jest – znajdujące się w bocznej kaplicy – epitafium z czarnego marmuru Władysława Michała Skoroszewskiego (dziedzic Łopienna od 1670 r.) . Jest to nietuzinkowa postać z naszej historii. Urodził się w 1621 r., był chorążym poznańskim, starostą bydgoskim, marszałkiem sejmowym. Całe swoje życie poświęcił dla Ojczyzny. Przez blisko 40 lat walczył bowiem m.in. u boku Stefana Czarnieckiego ze Szwedami, Turkami, czy Kozakami. A w bitwie pod Chocimiem w 1673 r., taką się odznaczył odwagą, że należał do pierwszych w oczach hetmana wielkiego koronnego Jana Sobieskiego, którzy stanęli na wałach tej twierdzy. W. Skoroszewski zmarł 20 lipca 1683 r., gdy król Jan III Sobieski szykował się na wyprawę na Wiedeń. Jak czytamy w kronikach, W. Skoroszewski przeczuwając bliską śmierć „niczego bardziej nie żałował, jak tego, że nie na polu bitwy w obronie wiary, tylko na łóżku umierać mu przychodzi” – opowiada K. Soberski.

Na koniec K. Soberski opowiedział również o wmurowanych w arkadę kaplicy Pana Jezusa Ukrzyżowanego, rzeźbionych symbolach i narzędziach Męki Pańskiej z XVII wieku, które dawniej znajdowały się przy krucyfiksie w ołtarzu kaplicy Pana Jezusa.

Po wyjściu w kościoła K. Soberski opowiedział także drewnianej dzwonnicy z 1832 r., obok której możemy zobaczyć duży fragment koła młyńskiego wykonanego z głazu narzutowego z napisem upamiętniającym 250. rocznicę konsekracji kościoła. 

Przy szkole i zdroju...

Z kościoła grupa udała się pod miejscowa szkołę podstawową, zbudowaną pod koniec XIX wieku. Tutaj K. Soberski wspomniał o mało znanym epizodzie z II wojny światowej. Otóż w lipcu 1940 r., Niemcy urządzili w szkole obóz dla jeńców angielskich! Szkołę ogrodzono drutem kolczastym, a jeńcom zakazano kontaktować się miejscową ludnością. Jeńcy przebywali w obozie do końca listopada 1940 r.

Kolejnym punktem wycieczki było źródełko – zwane „Zdrojem Łopienno”, które jest chlubą mieszkańców tej miejscowości.

Łopienno na mapie Powstania Wielkopolskiego

Historia Łopienna to także wydarzenia związane z Powstaniem Wielkopolskim. Ten zbrojny zryw Polaków, który wybuchł 27 grudnia 1918 r. w Poznaniu, odcisnął swoje piętno także na Łopiennie. Dlatego sprzed źródełka wszyscy udali się na cmentarz w Łopiennie, gdzie oddali hołd Franciszkowi Adamczakowi, pierwszemu powstańcowi, który zginął w trakcie tego powstania na terenie dzisiejszego powiatu gnieźnieńskiego.

Z kolei z cmentarza uczestnicy rajdu pojechali na dworzec kolejowy w Gączu (dawniej Łopienno), gdzie 30 grudnia 1918 r. doszło do potyczki grupy powstańców z Kłecka i Łopienna z Niemcami, którzy obsadzili tę stacje kolejową. – Po kilkudziesięciu minutach Polacy wyparli Niemców ze stacji. Poprzez zdobycie przez powstańców dworca kolejowego, zablokowano Niemcom linię kolejową Gniezno – Nakło, a tym samym możliwość wsparcia niemieckich żołnierzy walczących z powstańcami w bitwie pod Zdziechową – podkreśla K. Soberski.

Będąc na dworcu, wszyscy uczestnicy wycieczki mogli poczuć atmosferę tych dni z grudnia 1918 roku, ponieważ budynek wygląda tak, jak 106 lat temu…

Tam też, w cieniu tegoż historycznego budynku, zakończyła się wycieczka zorganizowana przez sołtysa Mieleszyna – Karola Kubickiego.

O przewodniku

Karol Soberski (soberski.pl), dziennikarz, eksplorator i niezależny badacz lokalnej historii. Prezes Fundacji Historycznej „Przywracamy Pamięć” (fundacjahistoryczna.pl), redaktor naczelny portalu Pojezierze24.pl. Autor przewodników turystycznych oraz książek o skarbach i tajemnicach pogranicza Wielkopolski, Kujaw i Pałuk. Od 2012 r. w ramach cyklu „Wędrówki z historią” oprowadza turystów po pałacach i dworach powiatu gnieźnieńskiego i żnińskiego oraz po najciekawszych historycznie miejscach (świątynie, miasteczka, wsie, itp) w tym regionie. Pomysłodawca i organizator Festiwalu Historycznego „Tajemnice Trzech Stuleci”, jednego z największych w Polsce spotkań miłośników historii (pierwsza edycja odbyła się w 2019 r., a druga – w 2021 r., trzecia – w 2022 r., czwarta - w 2023 r., a piąta odbędzie się 14 i 15 wrześniu tego roku w Gościńcu Sobańskich w Modliszewku.

V Festiwal Historyczny „Tajemnice Trzech Stuleci”. Sylwetki prelegentów!

V edycja Festiwalu Historycznego, w ramach którego odbędzie się II Międzynarodowa Konferencja pod hasłem „Skarby, dzieła sztuki, archiwa – ukryte, zrabowane, ocalone” zagości od 13 do 15 września 2024 r. w...

Fot. A. Soberska