Uczestnicy  tegorocznej II edycji Festiwalu Historycznego   „Tajemnice Trzech Stuleci”, mogli zapoznać się  z mniej znaną działalnością zbrodniczej formacji SS, ukazaną w wykładzie Łukasza Orlickiego „SS na tropie magii i czarownic”.

Wielu hitlerowskich dygnitarzy wierzyło w wszelkiego rodzaju: gusła, czary, reinkarnację, praktyki okultystyczne itp. Prym w tej wierze dzierżył Reichsführer-SS Heinrich Himmler, który uważał siebie za wcielenie germańskiego księcia, a prowadzoną formację SS oparł na zasadach  tajnego zakonu. W 1935 roku powołał badawczą organizację Ahnenerbe („Dziedzictwo przodków”) działającą w ramach struktury organizacyjnej SS. Jej głównym celem było uzasadnianie wyższości rasy germańskiej, poprzez wszelkie „naukowe” okrycia. Ahnenerbe prowadziła ekspedycje naukowe zarówno w Europie, jak też w innych częściach świata, jak w Tybecie, na Bliskim Wschodzie, czy też w Australii. Inną jej działalnością była pospolita grabież dzieł sztuki na terenach zajętych przez wojska niemieckie, w tym na obszarze okupowanej Polski.

Łukasz Orlicki przybliżył jeszcze jedną dziedzinę zainteresowania tej organizacji, a mianowicie zbiór informacji o procesach osób podejrzanych o czary. Pracownicy Ahnenerbe zgromadzili ogromne archiwum zawierające uporządkowane dane dotyczące procesów czarownic i czarowników z Niemiec i i terenów okupowanych, w tym ziem polskich. Losy wojenne sprawiły, że archiwum znalazło się w Polsce. Prawdopodobnie jego część została oddzielona i przekazana do komórek organizacyjnych Urzędu Bezpieczeństwa, być może wywiadu. Pozostała część dotycząca „procesów czarownic” jest dostępna dla badaczy i znajduje się w Państwowym Archiwum w Poznaniu. Tylko niewielki zasób z tych danych został dotychczas przebadany.

Na podstawie danych z archiwum można pokusić się o obalenie pewnego mitu, że główną rolę  w procesach o czary odgrywał Kościół katolicki. Jak się okazuje władze kościelne były bardziej powściągliwe w ferowaniu wyroków od świeckich rajców miejskich. Po wprowadzeniu na ziemiach polskich prawa magdeburskiego, to właśnie władze świeckie miały wątpliwy przywilej przeprowadzania tego typu procesów. Często dochodziło także do tragicznych w skutkach samosądów.

Spłonęły na stosie… „Kuś” – dramat Zielarek z Gorzuchowa

Niedaleko Gorzuchowa w gminie Kłecko, na drodze do Łagiewnik Kościelnych, znajduje się miejsce zwane „Kuś”. Tam 30 września 1761 r. decyzją sądu kiszkowskiego, spalono na stosie dziesięć niewiast – „Zielarek” z Gorzuchowa. Przekazy mówią, iż skazane oskarżono o: „zapomnienie bojaźni boskiej i przykazań jego...

Istnieją uzasadnione przypuszczenia, że oprócz „badania  czarów” funkcjonariusze Ahnenerbe wykorzystali wiedzę o procesach czarownic w złowrogo praktyczny sposób. Mianowicie pozyskiwano sposoby tortur, które później praktykowano w obozach koncentracyjnych.

W procesie norymberskim organizacja Ahnenerbe została uznana za zbrodniczą, głównie za prowadzenie eksperymentów medycznych na ludziach, a jej kierownika Wolframa Siversa skazano na śmierć za zbrodnie przeciwko ludzkości.

Fot. R. Anioł