Dzisiaj w auli Szkoły Podstawowej nr 12 na Osiedlu Kazimierza Wielkiego 33, odbyła się prezentacja książki Marka Szczepaniaka i Grażyny Tyrchan pt. „Dzieje Osiedla Winiary w Gnieźnie”. Wydana wspólnie przez Archiwum Państwowe w Poznaniu i Gnieźnieńską Spółdzielnię Mieszkaniową publikacja powstała w 50. rocznicę rozpoczęcia produkcji przez Wielkopolskie Zakłady Obuwia „Polania”. Obok największej w historii miasta fabryki, powstało osiedle zamieszkałe w znacznej części przez pracowników zakładu. Prezentowany w książce okres obejmuje lata 1971 – 2021.

Osiedle Winiary jest największym osiedlem mieszkaniowym w Gnieźnie. Jego budowa związana była z powstaniem Wielkopolskich Zakładów Obuwia „Polania”, które były największą fabryką w dotychczasowych dziejach miasta. Uruchomienie produkcji nastąpiło w 1971 r. W następnych latach rozpoczęto nową inwestycję Gnieźnieńskiej Spółdzielni Mieszkaniowej – budowę osiedla mieszkaniowego.

– W roku 2021 przypada 50. rocznica rozpoczęcia produkcji przez Wielkopolskie Zakłady Obuwia „Polania”, największą fabrykę działającą na terenie Gniezna w całej jego długiej historii. Powstanie zakładu przyczyniło się do budowy położonego w pobliżu osiedla mieszkaniowego, wzniesionej od podstaw największej dzielnicy Gniezna, będącej „sypialnią” dla znacznej części załogi nowej fabryki. Większość rodzin otrzymujących mieszkania w tej części Gniezna była w różny sposób związana z „Polanią”, dlatego też podjęcie produkcji obuwia w zakładzie uznano za symboliczny początek osiedla Winiary. Wśród pracowników gnieźnieńskiego Oddziału Archiwum Państwowego w Poznaniu pojawił się pomysł przypomnienia, szczególnie gnieźnianom, okoliczności powstania i budowy północnej części miasta. Do pomysłu tego pozytywnie odniosło się kierownictwo Gnieźnieńskiej Spółdzielni Mieszkaniowej, która w swoim czasie była głównym inwestorem wielorodzinnego budownictwa mieszkaniowego na Winiarach. Efektem działań stała się prezentowana publikacja omawiająca dzieje północnej części Gniezna od czasów przyłączenia większości terenów wsi Winiary do miasta, opracowania koncepcji budowy fabryki obuwia i sąsiadującego z nią osiedla mieszkaniowego, a następnie realizacji planów i zagospodarowywania nowo przyłączonych terenów – czytamy we wstępie do książki.

Publikacja, która liczy 106 stron, jest podzielona na dziewięć rozdziałów: Wstęp, Budowa Fabryki Obuwia, Budowa osiedli mieszkaniowych na Winiarach, Okres przełomu ustrojowego, Nowy wiek na Winiarach, Zakończenie, Bibliografia, Spis fotografii, Spis załączonych planów.

W trakcie prezentacji była możliwość rozmowy z M. Szczepaniakiem oraz zakupu książki w cenie 20 zł za egzemplarz. Zainteresowanie książką była tak duże, że rozszedł się cały nakład, mimo iż na samą premierę przybyło niewiele osób (co może dziwić, biorąc pod uwagę, że Osiedle Winiary zamieszkuje kilkanaście tysięcy mieszkańców…).

W premierze wzięli udział m.in. Henryk Krystek, dyrektor Archiwum Państwowego w Poznaniu i Zdzisław Kujawa, prezes Gnieźnieńskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. 

Autorom książki należą się gratulacje za trud napisania pozycji o Osiedlu Winiary, największym w Gnieźnie, a często niedocenianym i pomijanym. Historia tego miejsca jest niezwykła, co możemy stwierdzić po przeczytaniu tej książki. Miejmy nadzieję, że każdy zainteresowany historią Winiar będzie mógł jeszcze kupić tę książkę.

Fot. W. Biront