Nie chcę szczegółowo przytaczać ani biografii ani miejsca, jakie brytyjska monarchini zajęła w popkulturze – wiele mediów poświęciło temu wystarczająco wiele miejsca. Bez wątpienia śmierć Elżbiety II (1926-2022) kończy pewną epoką. Jej koronacja była pierwszą transmitowaną w telewizji, jej pierwszym premierem był jeszcze Winston Churchill, a gdy wstępowała na tron na czele ZSRR stał Józef Stalin.

Jej odejście to znak – wielokrotnie pojawiała się w memach jako symbol długowieczności, a wręcz nieśmiertelności. Przedstawiano ją z dinozaurem jako pierwszym jej zwierzątkiem domowym, zakładano, że przeżyje wszystkie epidemie i wojny. Jej śmierć, choć zrozumiała ze względu na wiek, była szokiem kulturowym: ogromna rzesza ludzi, nie tylko jej poddanych, nawet tych, którzy nie byli jej sympatykami, nie znała świata bez tej królowej. Rekordowe siedem dekad panowania to dłużej niż niejedno ludzkie życie. Pojawiały się dzieci i wnuki, zmieniali prezydenci i władcy mocarstw, upadały imperia, przemijali kolejni papieże, cywilizacja zmieniała się, technologia gnała naprzód, ale jedno było pewne: Elżbieta II jest królową Wielkiej Brytanii. Fakt, że odeszła był otrzeźwieniem, że nic nie trwa wiecznie. Że każdemu z nas dana jest ograniczona liczba wiosen i jesieni. Bo skoro nawet ona zmarła, to nie można trwać w ułudzie nieśmiertelności, bowiem na każdego z nas przyjdzie kres.

Oglądając transmisję z wielogodzinnych uroczystości naszła mnie refleksja – oto specjaliści od dyplomacji zaczną teraz porównywać ten pogrzeb z pogrzebami Jerzego VI, Edwarda VIII, Jerzego V, Edwarda VII czy Wiktorii; specjalistki od mowy ciała rozpoczną analizy każdego gestu Karola III, księcia Wilhelma i księżnej Katarzyny (tu przypomnę, ze zgodnie z zasadami imiona rodzin panujących tłumaczymy, niestety większość dziennikarzy nadal księżnę Walii nazywa swojsko Kate, a jej małżonka Wiliamem); świat mody skomentuje każdą suknię i kapelusz, swoje trzy grosze dorzucą obrońcy praw zwierząt w kontekście koni w kondukcie pogrzebowym, itd. To niesamowity znak czasów. Pogrzeb w Londynie widział niemal każdy z nas, jego całość lub fragmenty. Mogliśmy dokładnie ujrzeć koronę na trumnie, kwiaty, detale ubrań, gesty żałobników w pierwszej ławie kościoła, choć byliśmy oddaleni od tego wydarzenia o tysiące kilometrów. A przecież na początku panowania Elżbiety II takie wydarzenie nie byłoby możliwe. Musielibyśmy zaufać oficjalnym komunikatom pałacu Buckingham, dziennikarskim relacjom w gazetach i stacjach radiowych, naszym oczom ukazałyby się pojedyncze zdjęcia, dopiero po kilku dniach. Tutaj natomiast pogrzeb jeszcze trwał a już omawiano kwiaty w wieńcu pogrzebowym i umieszczoną tam kartkę.

Jakże to wszystko różni się od pierwszego opisanego w dziejach Polski pogrzebu z 1089 roku, kiedy to żegnano księcia Mieszka, syna króla Bolesława Śmiałego. Ów opis zachowany w kronice Galla Anonima jest pierwszą taką relacją z ziem polskich. Kilka zdań o łzach, o matce przy sarkofagu, o tłumie prostych ludzi idących za trumną. Nic więcej. Przez wieki musieliśmy wierzyć kronikarskim opisom lub relacjom ustnym tych, którzy uczestniczyli w pogrzebach osobiście. I nie chodziło tylko o pogrzeby zwykłych ludzi, ale nawet monarchów. W roku 2022 wygląda to zupełnie inaczej. I zapowiada się, że w przyszłości będzie to normą. Koronacja Karola III będzie wyglądała podobnie, analizowana w każdym szczególe przez miliardy ludzi. Druga epoka elżbietańska definitywnie się zakończyła.