Pałac w Krześlicach (gmina Pobiedziska) to jeden z piękniejszych pałaców w Wielkopolsce, a jednocześnie skrywający bardzo wiele tajemnic z okresu międzywojennego i II wojny światowej. Do dzisiaj niewyjaśnionych… Neogotycka rezydencja w Krześlicach została zbudowana około 1860 roku dla Anastazego Radońskiego. Po rozbudowie w 1890 roku pałac otrzymał kształt romantycznego zamku, usytuowanego w parku założonym w połowie XIX wieku. Od roku pałac ma nowego właściciela, który chce mu przywrócić przedwojenny blask. Historia tego zespołu pałacowo-parkowego jest niezwykła, dlatego poszukujemy wszelkich materiałów związanych z pałacem w Krześlicach, ponieważ w przyszłości pojawi się książka poświęcona temu majątkowi.
Moja przygoda z pałacem w Krześlicach zaczęła się 16 listopada od e-maila, które otrzymałem od właściciela pałacu. Umówiliśmy się na spotkanie. Krześlice to niewielka, ale malowniczo położona wieś w gminie Pobiedziska w powiecie poznańskim, przy drodze prowadzącej z Pobiedzisk do Kiszkowa.
Gdy dojechaliśmy do bramy pałacu, w dali, za drzewami pojawił się zarys pałacowej wieży… Ten widok już sprawił, że miejsce nas urzekło. Gdy podjechaliśmy pod front pałac, ujrzeliśmy przepiękny obiekt, pełen magii i uroku niespotykanego w Wielkopolsce.
Właściciel pałacu - kupił go rok temu - powitał nas przed wejściem głównym i zaprosił do środka na pyszną kawę. Następnie mieliśmy okazje zobaczyć pałacowe salony, podziemia a na finał weszliśmy na wieżę z której rozciągał się fantastyczny widok na park…
Podczas rozmowy pojawił się pomysł, by opisać dzieje tego pałacu, jego sekrety, zagadki a także przybliżyć niezwykłe wydarzenia i zacnych ludzi, odwiedzających majątek w XIX wieku i okresie międzywojennym. Zapowiada się bardzo interesująca książka...
Być może także - w niedalekiej przyszłości - będziemy oprowadzać turystów po tym magicznym zespole pałacowo-parkowym.
Wieś i dobra ziemskie w Krześlicach, wzmiankowane w przekazach pisanych od XIV w., należały początkowo do Wronczyńskich, właścicieli pobliskiego Wronczyna, w późniejszych czasach do różnych, zmieniających się dosyć często rodzin. Na początku lat 70. XVIII w. majętność krześlicka przeszła w ręce rodziny Białobłockich herbu Ogończyk, którzy osiedlili się tutaj i zamieszkali w barokowym dworze pełniącym funkcję siedziby właścicieli do czasu zbudowania nowego pałacu. W 1838 r. Paulina z Białobłockich wyszła za Anastazego Radońskiego herbu Jasieńczyk, syna Piotra i Joanny z Kierskich, wnosząc mu w posagu dobra krześlickie. Zamieszkali początkowo zapewne we wspomnianym dworze, a następnie w nowej neogotyckiej rezydencji zrealizowanej w latach 60. XIX w. Odziedziczył ją następnie ich syn Zygmunt, który w 1886 r. zamienił majątek z hr. Georgiem von Lüttichau, dając mu Krześlice w zamian za wieś Rzeżewo.
Georg von Lüttichau częściowo przebudował pałacu. Dodał trójboczne aneksy i niską wieżę od południa, na której zachowała się metalowa chorągiewka z inicjałami G. v. L. W 1899 r. posiadłość przeszła w ręce rodziny von Brandis. Pozostawali oni tu do lat 30. XX w. Wtedy majątek przejęty został przez bank Kwilecki-Potocki i rozparcelowany. Nabyła go rodzina Tomaszewskich, łódzkich fabrykantów, która formalnie była właścicielem do 1945 roku. W praktyce, w czasie II wojny światowej pałac zajmowali niemieccy żołnierze i piloci z pobliskiego lotniska Bednary.
Pałac krześlicki zaprojektowany i zrealizowany został jako murowana, otynkowana, dwukondygnacyjna budowla o horyzontalnie zakomponowanej, zróżnicowanej bryle założonej na wydłużonym rzucie, zbliżonym nieco do litery „H”. W osi elewacji frontowej (zwróconej na zachód) i tylnej zaprojektowano pozorne, zamknięte schodkowymi szczytami ryzality poprzedzone wielobocznymi, parterowymi aneksami z tarasem na piętrze. Elewacje skrzydeł i wspomnianych ryzalitów wieńczą uskokowe oraz schodkowe szczyty najeżone wieżyczkami i sterczynami nadającymi rezydencji specyficzny, romantyczny, neogotycki charakter stylowy. Całości dopełnia masywna, czworoboczna wieża zbudowana przy elewacji bocznej północnego skrzydła pałacu, zwieńczona krenelażem z nadwieszonymi wieżyczkami akcentującymi naroża.
W latach 80. XX w. pałac zaczął popadać w ruinę. Zniszczeniu uległa wtedy cześć elewacji oraz niemal całkowicie jego wnętrza. Staranne prace remontowo-konserwatorskie przeprowadzone w latach 90. przywróciły rezydencji dawną świetność – nie przetrwało jednak niemal nic z dawnego wystroju i wyposażenia pomieszczeń. Zachowało się jednak ich pierwotne rozplanowanie, w zasadniczych zarysach dwutraktowe z sienią na osi, w której usytuowane zostały schody prowadzące na piętro.
Całości założenia dopełnia malowniczy park rozplanowany wokół pałacu, z eliptycznym gazonem przed jego elewacją frontową.
Jak wynika z powyższego opisu, pałac ma ciekawą historię… Ale z pałacem wiąże się też wiele zagadek i sekretów… Dlatego poszukujemy wszelkich materiałów związanych z pałacem w Krześlicach, ponieważ w rozmowie z właścicielem pałacu narodził się pomysł, by w niedalekiej przyszłości pojawiła się książka poświęcona temu majątkowi.
Z tego względu zwracamy się z apelem do wszystkich osób, które posiadają informacje ale przede wszystkim fotografie, wspomnienia i dokumenty na temat pałacu i majątku w Krześlicach. Interesują nas wspomnienia, dokumenty, ryciny - te najdalsze, począwszy od XVIII wieku - przez okres międzywojenny, II wojnę światową i czasy współczesne.
Szczególnie interesują nas wszelkie fotografie, dokumenty i wspomnienia z lat 1900 - 1939 i z czasów II wojny światowej. Są przesłanki, że wówczas bardzo wiele się działo w tym pałacu…
Apelujemy także do osób, które posiadają pamiątki lub przedmioty z pałacu w Krześlicach (np. obrazy, porcelanę, książki, sztućce, meble, itp.), by pozwoliły nam je sfotografować (gwarantujemy anonimowość).
Szukamy też rodziny przedwojennych pracowników majątku Krześlicach, którzy mogli by się podzielić z nami wspomnianymi przekazywanymi z pokolenia na pokolenie, a dotyczącymi Krześlic.
Wszystkie zdjęcia, dokumenty i inne materiały zostaną sfotografowane i zeskanowe, a następnie zwrócone właścicielom. Ocalmy dla przyszłych pokoleń najpiękniejsze historie związane z pałacami i dworami na Pojezierzu Gnieźnieńskim. Ocalmy historię Krześlic.
Osoby chcące podzielić się swoją wiedzą proszę o kontakt:
e-mial: karol@soberski.pl
lub tel. 515-980-504
Fot. K. Soberski, w tekście wykorzystano informacje ze strony: regionwielkopolska.pl)
Serwis pojezierze24.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy i opinii. Prosimy o zamieszczanie komentarzy dotyczących danej tematyki dyskusji. Wpisy niezwiązane z tematem, wulgarne, obraźliwe, naruszające prawo będą usuwane.
Artykuł nie ma jeszcze komentarzy, bądź pierwszy!