Prof. Andrzej M.  Wyrwa

Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy poinformowało 17 listopada 2022 r., że odszedł na wieczny spoczynek dyrektor Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy - profesor Andrzej Marek Wyrwa. Był wieloletnim szefem Muzeum na Lednicy uwielbianym przez współpracowników, a przede wszystkim dobrym i życzliwym człowiekiem. Miał 67 lat.

Prof. Andrzej Marek Wyrwa urodził się 22 marca 1955 w Krzyżu Wielkopolskim. Historyk i archeolog specjalizujący się w dziejach wczesnego średniowiecza, kulturze materialnej wczesnośredniowiecznej Polski oraz historii zakonu cysterskiego. Profesor nauk humanistycznych. Wieloletni szef ekspedycji archeologicznej w Łeknie. Dyrektor Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy.

Na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu studiował równolegle historię i archeologię. W trakcie studiów zdobywał doświadczenie archeologiczne w Novae i wielu stanowiskach archeologicznych w kraju. Stopień magistra historii uzyskał w 1978, a magistra archeologii w 1981. Następnie podjął pracę na uczelni. W 1985 doktoryzował się na podstawie pracy „Kronika Arlberyka z Trois-Fontaines jako źródło do dziejów Europy Środkowej i Wschodniej” (promotor: Jerzy Strzelczyk).

1 stycznia 1996 uzyskał stopień doktora habilitowanego (rozprawa habilitacyjna: „Procesy fundacyjne wielkopolskich klasztorów cysterskich linii altenberskiej: Łekno. Ląd, Obra”). Od 2003 do 2009 roku wykładał równolegle na Wielkopolskiej Wyższej Szkole Turystyki i Zarządzania. Od 2004 posiada tytuł naukowy profesora. Od 2007 profesor zwyczajny. Na macierzystym uniwersytecie jest wykładowcą - prowadzi wykład kursowy z prahistorii oraz seminarium z okresu wczesnego średniowiecza. Pełnił też funkcję zastępcy przewodniczącego odwoławczej komisji dyscyplinarnej dla studentów UAM i inne.

Od 2008 był dyrektorem Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy i doprowadził do wybudowania nowoczesnego obiektu muzealnego, który został otwarty jesienią tego roku. Od 2003 do 2016 roku był przewodniczącym Rady Koordynacyjnej Szlaku Cysterskiego w Polsce przy opacie Prezesie Polskiej Kongregacji Cystersów oraz członkiem licznych towarzystw naukowych.

W 2012 roku został Człowiekiem Roku w plebiscycie portalu informacjelokalne.pl (poprzednik portalu Pojezierze24.pl).

Został też uhonorowany m.in. Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, odznaką honorową „Za Zasługi dla Województwa Wielkopolskiego” i innymi.

Do jego zainteresowań naukowych należą: historia osadnictwa (przemiany osadnicze i kulturalne we wczesnej Wielkopolsce), interdyscyplinarne badania nad łekneńskim kompleksem osadniczym i dziejami klasztoru cysterskiego w Łeknie-Wągrowcu, dzieje i kultura cystersów w Europie Środkowej ze szczególnym uwzględnieniem Polski i Wielkopolski.

W latach 1982–2007/8 kierował ekspedycją archeologiczną IH UAM „Łekno” w miejscowości o tej nazwie, które w toku badań przyjęły formę interdyscyplinarnych badań archeologiczno–architektonicznych. W ich trakcie odsłonięto relikty grodu, romańską rotundę i średniowieczny klasztor oraz zrekonstruowano liczne aspekty życia dawnych mieszkańców. Jako jeden z pierwszych w nauce zbadał wiek budowli kamiennych poprzez datowanie metodą węgla C14 resztek węgla drzewnego zawartego zaprawie użytej do murowania. (źródło: wikipedia)

Radosław Herman

Takie informacje spadają na człowieka jak grom z jasnego nieba… 21 października 2023 r. gdy od godzin porannych, wraz z członkami naszej Fundacji Historycznej „Przywracamy Pamięć” i przyjaciółmi ze Stowarzyszenie „Wizna 1939” badaliśmy „doły śmierci” w Lasach Nowaszyckich, około południa zadzwonił telefon i od mojego serdecznego kolegi Marcina z Brodnicy usłyszałem: - Radek Herman nie żyje! Szok, niedowierzanie… Jeszcze w poniedziałek rozmawiałem z Radkiem o planach na najbliższe miesiące, lata…

Radka Hermana poznałem w 2015 roku, gdy na polach pod Łagiewnikami Kościelnymi w gminie Kiszkowo szukaliśmy skrzyni powstańca wielkopolskiego… Potem nasze drogi skrzyżowały się w 2019 roku gdy w pałacu w Czerniejewie zorganizowałem I Festiwal Historyczny „Tajemnice Trzech Stuleci”, gdzie Radziu był prelegentem… Potem Radziu, jako prelegent, uczestniczył w II edycji  Festiwalu Historycznego „Tajemnice Trzech Stuleci” w 2021 r. w Gnieźnie, w 2022 r. w Janowcu Wielkopolskim i w czwartek edycji, zaledwie miesiąc temu, ponownie w pałacu w Czerniejewie.

Zawsze przyjeżdżał z ciekawym wykładem, zawsze uśmiechnięty, pełen pomysłów, planów na przyszłość… I podczas tych wszystkich wydarzeń zawiązała się nasza Przyjaźń, która zaowocowała wieloma wspólnymi projektami.

Oprócz przyjazdu Radka na moje cztery Festiwale, Radziu do Gniezna i okolic przyjeżdżał bardzo często w ostatnich latach! Bywał na wielu organizowanych przeze mnie weekendowych wydarzeniach, między innymi: Historycznych Konfrontacjach w 2021 r., projekcie „Operacja Kołdrąb” (2021), weekendowe spotkanie w Kłecku dotyczące zaginionych zabytków i dzieł sztuki (2022), czy VI Rajdzie Pieszym im. Pawła Występskiego (2022). Radek nie tylko przyjeżdżał do nas, ale także zapraszał nas do Uniejowa na organizowane przez siebie imprezy: Jesienne Spotkania Zamkowe czy też na Festiwal Misja Przygoda do Uniejowa.

I właśnie podczas jednego z takich spotkań narodził się pomysł, by wspólnie zorganizować weekendowy projekt o nazwie „Pałace Tajemnic”. Dwie edycje odbyły się w 2022 r. w Zdziechowie i w Łagiewnikach Kościelnych.

Potem było wiele kolejnych spotkań. Nawet kiedyś zawitał do mnie do domu na długie rozmowy. W ostatnich miesiącach spotkaliśmy się nawet częściej niż poprzednio. Bywałem u Radka i Doroty w domu w Józefowie w maju, w lipcu, a ostatnie nasze spotkanie wypadło we wrześniu, od 22 do 24 września w pałacu w Czerniejewie gdzie organizowałem IV Festiwal Historyczny… Nigdy bym nie pomyślał, że to będzie nasze ostatnie spotkanie…

Wszystkie to spotkania skutkowały kolejnymi pomysłami… Mieliśmy w planach badanie i nakręcenie programu o „dołach śmierci” w Lasach Nowaszyckich, o masowych mogiłach włoskich żołnierzy pogrzebanych w okolicach Kiszkowa, o niemieckim samolocie zatopionym w jednym z jezior w okolicach Gniezna…

Żegnając się w Czerniejewie, umawialiśmy się na kolejne moje weekendowe wydarzenie, które mam zaplanowane na luty 2024 roku, dotyczące niemieckich grabieży dzieł sztuki, gdzie Radziu miał także wygłosić prelekcję…

Radka zapamiętam jako serdecznego człowieka, specjalistę w swoich fachu, zawsze życzliwego i uśmiechniętego. Zawsze pełne optymizmu i poczucia humoru. I zawsze w swoim wyjątkowym kapeluszu… Nie znam chyba nikogo w środowisku poszukiwaczy, badaczy historii, pasjonatów historii, kto by Radka nie lubił... Kochał historię, kochał swoją pasję i chciał się nią dzielić, mógł o niej opowiadać godzinami…

Radku, będzie nam Ciebie brakowało… Do zobaczenia!