5 listopada przypadał Międzynarodowy Dzień Języka Romskiego. Był doskonałą okazją do przypomnienia tej niezwykłej poetki, pierwszej artystki publikującej wiersze w języku romskim. W przygotowanie wydarzenia poświęconego tej postaci zaangażowały się dwie powiatowe placówki – Muzeum im. Jana Kasprowicza oraz Młodzieżowy Domu Kultury im. Janusza Korczaka. Po  raz kolejny zresztą ich współpraca się sprawdziła. Od kilku lat te dwie instytucje z powodzeniem współtworzą plenerowe wystawy pn. „Ożywiamy obrazy”, które zdobią parkan powiatowego Muzeum przy ul. Solankowej.

Mural z wizerunkiem Papuszy na dziedzińcu Muzeum wykonała inowrocławska artystka plastyk Edyta Lasota. – Sięgamy do źródeł historycznych, przypominamy twórców, którzy tutaj, na naszej ziemi żyli, tworzyli i którzy zostali często zapomniani, jeśli chodzi o historię literatury czy poezji. I do tych osób należała właśnie Papusza. Gratuluję artystce Edycie Lasocie dzieła, które zachwyca i które jest trwałym śladem pamięci o poetce – powiedziała starosta Wiesława Pawłowska, która wraz z Elżbietą Piniewską, przewodniczącą Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego odsłoniła mural. 

Następnie sala wystawowa Muzeum zamieniła się w teatr. Młodzi aktorzy z Teatru Akcja, działającego w MDK-u, w spektaklu „Papusza wierszem kreowana", wyreżyserowanym przez Małgorzatę Wojciechowską, w ujmujący i wzruszający sposób pokazali życie i twórczość cygańskiej poetki. Scenariusz przedstawienia przygotowała Patrycja Grzybowska, uczennica I Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Kasprowicza z Oddziałami Dwujęzycznymi w Inowrocławiu, grająca także w spektaklu, a układy taneczne nauczyciel z MDK Wioletta Metryka.

Zgromadzona publiczność nagrodziła aktorów i twórców przedstawienia owacjami na stojąco. Wśród gości obecnych na spektaklu byli m.in. Wiceprzewodnicząca Rady Powiatu Alicja Przybylińska, radni powiatowi Andrzej Skrobacki, Andrzej Sieradzki i Edmund Mikołajczak, rodzice małych artystów  i mieszkańcy.

Następnie prelekcję „W lesie, w drodze, w mieście. Ścieżki życia Papuszy" wygłosiła Katarzyna Mruk z Muzeum. – Papusza musiała być tak wrażliwą osobą, że to co w niej było, chciała w jakiś sposób przekazać innym. Pisała wiersze, ale mówiła o nich - piosenki. Ponieważ w kulturze cygańskiej to pieśń jest tym elementem przekazującym emocje i różne wartości – powiedział dyrektor Muzeum im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu Marcin Woźniak. Tego dnia złożono także kwiaty na grobie romskiej poetki, która spoczywa na cmentarzu Parafii  św. Józefa.

Wydarzenie było współfinansowane ze środków budżetu Samorządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego. Patronat honorowy sprawowała nad nim Starosta Inowrocławski Wiesława Pawłowska.

Moment narodzin Papuszy, czyli Bronisławy Wajs, spowija mgła lasów gdzieś pod Lublinem. W tym motywie utrzymany jest mural na dziedzińcu Muzeum. Mała Bronka jako jedna z nielicznych cygańskich dziewcząt w swoich czasach nauczyła się czytać i pisać. „Piosenki” jak mówiła o swoich wierszach, towarzyszyły jej od zawsze i wypływały z najgłębszej potrzeby jej wrażliwej duszy. Ale to dopiero Jerzy Ficowski je „odkrył” i pozwolił im ujrzeć szeroki świat, przez swoje tłumaczenia i publikację tomików. Papusza szybko oczarowała czytelników, w tym tych bardzo znaczących, np. Juliana Tuwima. Niestety – popularność stała się jej przekleństwem. Oskarżona o zdradzanie cygańskich tajemnic, wyklęta spośród swoich, umarła rozgoryczona i samotna, choć w domu swej rodziny, tutaj, w Inowrocławiu.

Fot. Powiat Inowrocławski