Jak już informowaliśmy, jesienią tego roku swoją działalność zainauguruje Instytut Historii Ziemiaństwa im. Braci Franciszka i Antoniego Saskowskich, który będzie niezależnym ośrodkiem badawczo-analitycznym zajmującym się szeroko pojętymi dziejami ziemiaństwa, ze szczególnym uwzględnieniem Wielkopolski, Kujaw i Pomorza. Głównym celem Instytutu będzie popularyzacja życia i działalności braci Franciszka i Antoniego Saskowskich, ich działalności jako właścicieli ziemskich, jako działaczy samorządowych i społecznych, a także jako mecenasów kultury. Instytutem pokieruje Karol Soberski.
– Zasadniczym celem Instytutu będzie popularyzacja życia i działalności braci Franciszka i Antoniego Saskowskich, ich działalności jako właścicieli ziemskich, jako działaczy samorządowych i społecznych, a także jako mecenasów kultury. F. Saskowski był właścicielem majątku Popowo Ignacewo w gminie Mieleszyn, wójtem tejże gminy, radnym powiatowym w Gnieźnie i pełnił wiele innych funkcji społecznych. Z kolei Antoni był właścicielem majątku Wyrobki w gminie Mogilno, wójtem gminy Mogilno-Zachód, także radnym powiatowym i również sprawował wiele funkcji społecznych – mówi Karol Soberski, który pokieruje Instytutem Historii Ziemiaństwa im. Braci Franciszka i Antoniego Saskowskich.
Ponadto zadaniem Instytutu będzie popularyzacja historii ziemiaństwa, dziejów pałaców i dworów oraz tego wszystkiego co było związane z majątkami ziemskimi w XVIII, XIX i XX wieku. – Na początku skupimy się na kilku powiatach Pojezierza Gnieźnieńskiego (gnieźnieńskim, wrzesińskim słupeckim, wągrowieckim, żnińskim, mogileńskim i nakielskim). W tych powiatach jest ponad 1,5 tysiąca dawnych majątków ziemskich, których dzieje są przebogate i – niestety – często zupełnie nieznane – podkreśla K. Soberski i dodaje, że Instytut będzie także starał się ustalać co działo się po 1945 r. z dziełami sztuki, które znajdowały się w pałacach i dworach.
– Dorobek polskiego ziemiaństwa jest przeogromny, a jednocześnie nieznany i zapomniany. Do dzisiaj skutkuje to, co po II wojnie światowej zrobiły władze komunistyczne, które wykasowały ziemiaństwo ze świadomości społecznej i przykleiły im łatkę wyzyskiwaczy. I niestety, po 1990 r. nic się w tej materii nie zmieniło. W szkołach brakuje informacji o dorobku ziemiaństwa, o ich wpływie na kulturę, gospodarkę, działania społeczne czy politykę. Dlatego powołujemy instytucję, która będzie ich działania popularyzowała – zaznacza K. Soberski.
W pierwszej kolejności Instytut zajmie się właścicielami ziemskimi z pogranicza Wielkopolski i Kujawsko-Pomorskiego, jak choćby Marian Haber, Albin Węsierski, Wojciech Chełmicki, Stanisław Pągowski, Tadeusz Kijewski ale też Henryk von Sprenger czy Eduard von Wendorff, jak i wielu innych mniej znanych ziemian, którzy zapisali się złotymi zgłoskami, to okazuje się, iż ziemiaństwo naszego regionu jest przebogate historyczne i zupełnie zapomniane. – I co ważne, działalność tych właścicieli ziemskich oddziaływała na całą Polskę i na ziemie należące dzisiaj do Polski, stąd działalność Instytutu obejmie ziemiaństwo w całym kraju – podkreśla K. Soberski.
Trzeba też wziąć pod uwagę pałace i dwory, które pozostawili. Większość z nich jest ciągle piękna, chętnie oglądana przez turystów, ale niewiele wiadomo o losach ich właścicieli. – Szczególnie chcemy pokazać dorobek tych mniejszych i mało znanych majątków ziemskich, które, co już wiemy, były świadkami ważnych dla naszej historii wydarzeń. Pamiętać będziemy również o pracownikach majątków i przypominać ich losy. Poprzez Instytut chcemy przywrócić dziejom ziemiaństwa należny szacunek – wskazuje.
Ważnym elementem działalności będzie również edukacja, bo współcześnie w szkołach niewiele się mówi o działalności dawnych właścicieli ziemskich, o tym, jaki wkład mieli w kulturę, naukę czy gospodarkę, szczególnie w dwudziestoleciu międzywojennym. Instytut będzie działał w myśl hasła „promocja – edukacja – inspiracja”. I ta działalność będzie już prowadzona w skali całego naszego kraju.
Do współpracy w Instytucie, K. Soberski zaprosił historyków, pisarzy, archeologów, eksploratorów, muzealników, prawników, archiwistów i regionalistów z całego kraju, którzy wspólnie będą działać na rzecz szeroko pojętego ziemiańskiego dziedzictwa, w różnych jego aspektach. Osoby te pochodzą zarówno z Polski (m.in. z Gniezna, Krakowa, Warszawy, Poznania, Bydgoszczy, Wąbrzeźna, Wrocławia), ale też z Niemiec. – Na dzisiaj lista współpracowników nie jest jeszcze zamknięta. Każda z tych osób, która zadeklarowała chęć działania w Instytucie ma ciekawe, innowacyjne, często unikatowe pomysły, których w pojedynkę nie mogliby zrealizować, a w ramach Instytutu stanie się to możliwe – dodaje.
Instytut swoje cele będzie realizował m.in. poprzez inicjowanie i prowadzenie badań historycznych oraz prac eksploracyjnych, prowadzenie kwerend archiwalnych, opracowywanie raportów i analiz, w których opisywane będą najważniejsze sprawy z zakresu dziedzictwa ziemiaństwa. Będą też tworzone programy edukacyjne dla dzieci i młodzieży oraz działania prowadzące do poznania i popularyzacji historii dawnych właścicieli ziemskich. Organizowane również będą sympozja, konferencje naukowe i wykłady poświęcone zarówno tym znanym, jak i tym zapomnianym właścicielom ziemskim.
Instytut ma być takim swoistym think tankiem zajmującym się historią ziemiaństwa, ale nie tylko. – Losy ziemiaństwa, dzieje pałaców i dworów będą kręgosłupem działalności Instytutu, ale zajmować się będziemy też tematami okołoziemiańskimi jak np. I i II wojna światowa, czy powstania narodowe, pod kątem wydarzeń ważnych, ale zapomnianych. We wszystkich tych wydarzeniach brali bowiem udział przedstawiciele ziemiaństwa – zaznacza K. Soberski.
Instytut będzie także miejscem kulturotwórczym gdzie będą odbywać się różnego rodzaju przedsięwzięcia literackie, wystawy, warsztaty, jak również wydawane będą książki i tworzone filmy.
Obecnie trwają prace związane ze stroną formalno-prawną Instytutu. Wybrano już logo Instytutu, trwają rozmowy w celu znalezienia odpowiedniego i godnego miejsca na siedzibę Instytutu. Wkrótce uruchomiona zostanie strona internetowa Instytutu, także kanał na YT, ale jest też planowanych wiele innych, innowacyjnych pomysłów.
Jednym z elementów Instytutu będzie też Społeczne Archiwum Ziemiaństwa pogranicza Wielkopolski i Kujaw dotyczące lat 1795 – 1948. W przyszłości powstanie również ogólnie dostępna Biblioteka Braci Saskowskich, której księgozbiór liczy obecnie już blisko 7 tys. książek.
Jednym z pierwszych dużych wydarzeń w który Instytut będzie zaangażowany będzie I Międzynarodowa Konferencja pt. „Ziemiaństwo – polska tożsamość, dwór – polska tradycja”, która odbędzie się 23 i 24 września 2023 r. w XVIII-wiecznym zespole pałacowo-parkowym w Czerniejewie.
Osoby lub firmy, które chciałyby wesprzeć działalność Instytutu lub nawiązać z nim współpracę – zapraszamy do kontaktu na maila: karol@soberski.pl
Serwis pojezierze24.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy i opinii. Prosimy o zamieszczanie komentarzy dotyczących danej tematyki dyskusji. Wpisy niezwiązane z tematem, wulgarne, obraźliwe, naruszające prawo będą usuwane.
Artykuł nie ma jeszcze komentarzy, bądź pierwszy!