Można rzec, że wapień dla gminy Barcin to takie „białe złoto”. Dlaczego? Wydobywany od dziesiątków lat zapewnił zatrudnienie tysiącom osób. Powstawały tu nawet osiedla mieszkaniowe. Poznajcie zatem historię jego wydobycia.
Był rok 1860. Podczas kopania studni na głębokości 10 metrów natrafiono na kamień wapienny. Tę datę właśnie uważa się za początek jego jego wydobycia. Już rok później w Piechcinie zorganizowano produkcję wapna na skalę przemysłową. Kamień wypalano w piecu polowym uzyskując wapno palone i gaszone. W kolejnych latach dużymi odbiorcami surowca stały się pobliskie cukrownie a także założone w 1882 roku Zakłady Sodowe w Mątwach.
Prace wykonywano ręcznie, usuwając na hałdę wierzchnią warstwę gruntu, wysadzając skałę materiałami wybuchowymi oraz transportując urobek poza wyrobisko przy użyciu wózków kolebkowych, lin i kieratów konnych.
W 1914 roku zakład w Piechcinie stał się największym zespołem wapienniczym w Polsce. Wybudowano piece i trakcję wąskotorową, własną elektrownię oraz otwarto nowy kamieniołom. W 1918 roku uwarunkowania wojenne doprowadziły do zatopienia kamieniołomu przez wody podziemne.
W 1922 roku wydobycie zostało wznowione a przedsiębiorstwo spolonizowano i przekształcono w Fabrykę Wapna i Cementu w Piechcinie. Przez cały okres międzywojenny z fabryką w Piechcinie mocno konkurowały sąsiednie zakłady Wapienne „Wapienno” Michael Levi i S-ka. W sąsiednim Wapiennie od 1858 roku istniała kopalnia kamienia wapiennego. W otoczeniu obu kopalni zbudowano osiedla fabryczne: nowy Piechcin oraz Wapienno.
Po zakończeniu II wojny światowej, polscy robotnicy spontanicznie zabezpieczyli ciągłość produkcji zakładów, a 20 marca 1945 roku zakłady znacjonalizowano. W 1948 roku wydobycie wapienia przekroczyło poziom przedwojenny, uruchomiono też nowy młyn do produkcji wapna gaszonego. W 1951 roku zakłady połączono w jedno przedsiębiorstwo – Kujawskie Zakłady Przemysłu Wapienniczego w Piechcinie i w Wapiennie.
W 1956 roku podjęto decyzję o unowocześnieniu zakładów i ich rozbudowie o nowy zakład przeróbczy dla potrzeb nowo budowanych Zakładów Sodowych w pobliskim Janikowie. Produkcja wapienia wynosiła 1 mln ton. Część urobku transportowano nowo zbudowaną koleją liniową do Janikowa. W latach 60. XX wieku na szczeblu rządowym podjęto decyzję o budowie w Piechcinie Cementowni „Kujawy”. Inwestycja była potrzebna ze względu na gwałtownie wzrastające zapotrzebowanie na cement oraz unikalne położenie złóż wapienia w północnej Polsce.
W 1969 roku Kujawskie Zakłady Przemysłu Wapienniczego – zmieniły nazwę na Kombinat Cementowo – Wapienniczy „Kujawy” w Bielawach. W jego skład wchodziły: zakład górniczy, zakład wapienniczy oraz nowa cementownia o zdolności produkcyjnej 1,2 mln ton rocznie, która została otwarta 4 lipca 1972 roku.
Od 1973 roku kombinat „Kujawy” obok kombinatów „Nowiny” i „Podgrodzie” wchodził w skład Zjednoczenia Przemysłu Cementowego, Wapienniczego i Gipsowego z siedzibą w Sosnowcu. W 1991 roku Kombinat Cementowo – Wapienniczy „Kujawy” przekształcono w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa. Przedsiębiorstwo nie dysponowało wówczas środkami na modernizację, konieczną m.in. ze względów środowiskowych, technicznych i handlowych.
W 1995 roku dokonano prywatyzacji bezpośredniej poprzez sprzedaż większościowego pakietu akcji Kombinatu Cementowo – Wapienniczego w Piechcinie i Zakładu Górniczego w Wapiennie na rzecz grupy Lafarge. W 1999 roku zakłady cementowe: Kujawy, Małogoszcz i Wierzbica oraz Zakład Górniczy i Zakład Wapienniczy w Bielawach skupiono w grupie Lafarge Cement Polska SA.
W latach 1998 – 2002 zakład całkowicie zmodernizowano, począwszy od wymiany sprzętu ciężkiego oraz zmiany technologi produkcji cementu z metody mokrej na suchą. Po budowę nowej wieży technologicznej o wysokości 130 metrów, nowych silosów i magazynów, co pozwoliło na obniżenie zużycia ciepła o 60 proc, energii elektrycznej o 30 proc., oraz emisji pyłów i gazów do atmosfery. Wydobycie wapienia zwiększono do 5 ton rocznie. , produkcję cementu do 2 mln ton, a zakład wapienniczy zautomatyzowano i skomputeryzowano.W 2002 roku wskutek zmiany globalnej strategii grupy Lafarge, zakład wapienniczy w Bielawach sprzedano.
Warto podkreślić, iż w 1966 roku z eksploatacji wyłączono wyrobisko w Piechcinie poddając je rekultywacji wodnej, a jego otoczenie leśnej. Obecnie w wyrobisku znajduje się staw o max głębokości 54 metrów. Jest on wykorzystywany jako baza do nurkowania amatorskiego oraz profesjonalnego. Zarządcą terenu jest Centrum Nurkowe „Piechcin”.
Fot. J. Bejma
Serwis pojezierze24.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy i opinii. Prosimy o zamieszczanie komentarzy dotyczących danej tematyki dyskusji. Wpisy niezwiązane z tematem, wulgarne, obraźliwe, naruszające prawo będą usuwane.
Artykuł nie ma jeszcze komentarzy, bądź pierwszy!