Zakątek do którego dotarliśmy, już na pierwszy rzut oka wydaje się… mroczny. Stojąc nad brzegiem jez. Utrata vel Myszonek ma się dziwne wrażenie, że ktoś nas obserwuje, że w trzcinach ktoś siedzi, że za chwilę coś strasznego się wydarzy… Człowiek dostaje gęsiej skórki.

Pierwszy raz o tym miejscu, o legendzie z nim związanej, usłyszałem od mojego dziadka Franciszka Rubaszewskiego prawie 30 lat temu. Potem wiele razy ją słyszałem od mieszkańców Mielna i Nowaszyc.

Legenda mówi:

– W miejscu zwanym dzisiaj Utrata, na wzgórzu za wsią przed wiekami stał kościół. Proboszczem był wielce pobożny i życzliwy ludziom kapłan. Co niedzielę, na eucharystię do świątyni przychodziły rzesze wiernych. Jednakże nastały czas, gdy ludzie zaczęli odwracać się od Pana Boga. Czas zamiast w kościele woleli spędzać na hulankach i swawoli w sąsiadującej z kościołem, karczmie. Proboszcz, jak tylko potrafił, starał się wiernych odciągać od tych niedzielnych uciech i zachęcał do udziału w mszy świętej. Bez skutku. Z niedzieli na niedzielę, coraz mniej osób nawiedzało Dom Boży. Ksiądz pogodził się już z faktem, że na mszy świętej jest coraz mniej wiernych. Do czasu… Pewnej niedzieli, gdy nastał czas mszy świętej, ksiądz wychodząc na eucharystię zobaczył w kościele tylko jedną osobę… Malutką, ubraną w białą sukienkę dziewczynkę. Wszyscy pozostali parafianie ucztowali w karczmie. Wzburzyło to bardzo pobożnego kapłana i zwrócił się on z prośbą do Pana Boga, by ukarał bezbożnych mieszkańców wsi. Stwórca wysłuchał kapłana i ukarał wieś, zalewając ją wodą… I tak – wedle ludzkich podań – powstało miejsce zwane dzisiaj jeziorem Utratą.

Mieszkańcy Mielna, Nowaszyc, Dziadkowa, czy Popowa Podleśnego i Popowa Ignacewa opowiadają, że gdy znajdziemy się w okolicach tego akwenu, można spotkać postać malutkiej dziewczynki w białej sukience… Niektórzy twierdzą, iż to jezioro jest przeklęte… Dlaczego? Ludzie wyjaśniają to rozmaicie. Jednią twierdzą: – Ono nie jest dobre, tam coś straszy! I dodają, by nie chodzić tam wieczorem i nocą, bo potępione dusze zatopionych w karczmie mogą wciągnąć do wody.

Noc Judasza

W noc Judasza (to jest przed Zaduszkami, 28 października), w jasną księżycową noc słychać w okolicach Utraty dźwięki dzwonów… Podobno dawniej leśnicy, którzy podążali drogą z Nowaszyc do Mielna, w księżycowej poświacie widywali na dnie wody wieże i strome dachy kościoła. Trwało to zawsze krótką chwilę (w tak krótki czas bowiem Bóg zalał niewierną wieś) i obraz znikał.

Wedle ludzkich podań, zakończenie historii z jez. Utrata nastąpi wówczas, gdy urodzi się niewinne dziecko i zjawi się ono w okolicach tego jeziora. Pojawi się wówczas żmija, który w pysku będzie trzymał klucz. I jeśli dziecko weźmie ten klucz, wówczas wieś powróci…

Wszystkich zainteresowanych dziwnymi zdarzeniami, które dzisiejszej nocy rozgrywają się nad jez. Utrata zachęcamy do przyjazdu nad ten tajemniczy akwen...

Fot. K. Soberski