Celem projektu będzie popularyzacja życia i działalności właścicieli ziemskich z majątków znajdujących się współcześnie na terenie powiatów: gnieźnieńskiego, żnińskiego i wągrowieckiego. Poprzez projekt będziemy chcieli pokazać arystokrację z tego regionu jako działaczy samorządowych i społecznych, ale przede wszystkim jako mecenasów kultury. Chcemy pokazać świat, który zniknął po 1 września 1939 roku…

Ponadto celem projektu będzie popularyzacja historii ziemiaństwa, dziejów pałaców i dworów oraz tego wszystkiego co było związane z majątkami ziemskimi w XVIII, XIX i XX wieku. W tych trzech powiatach jest około 500 dawnych majątków ziemskich, których dzieje są przebogate i – niestety – często zupełnie nieznane.

Projekt będzie miał też na celu - w miarę możliwości - ustalenie, co działo się po 1945 r. z dziełami sztuki, które znajdowały się w pałacach i dworach.

Dorobek ziemiaństwa w naszym regionie jest przeogromny, a jednocześnie nieznany i zapomniany. Do dzisiaj skutkuje to, co po II wojnie światowej zrobiły władze komunistyczne, które wykasowały ziemiaństwo ze świadomości społecznej i przykleiły im łatkę wyzyskiwaczy. I niestety, po 1990 r. nic się w tej materii nie zmieniło. W szkołach brakuje informacji o dorobku ziemiaństwa, o ich wpływie na kulturę, gospodarkę, działania społeczne czy politykę. Dlatego zdecydowaliśmy się rozpocząć realizację wspomnianego projektu pod hasłem „Arystokracja na prowincji”.

W pierwszej kolejności projekt zajmie się właścicielami ziemskimi o których jest już w zasobach Instytutu Literackiego sporo materiałów archiwalnych. Mowa tutaj o takich postaciach jak: Marian Haber, Albin Węsierski, Wojciech Chełmicki, Stanisław Chełmicki, Stanisław Pągowski, Tadeusz Kijewski, Czesław Leitgeber, Michał Paruszewski, Jan Siciński, Teofil Galiński, Stefan Karłowski, Bolesław Szulczewski ale też Henryk von Sprenger czy Eduard von Wendorff. Wielu z nich zapisało się złotymi zgłoskami w dziejach regionu, a ich działalność pokazuje, że ziemiaństwo naszego regionu jest przebogate historyczne i zupełnie zapomniane.

Nie brakuje osób, które twierdzą, że w piwnicach pałaców, w dworskich zabudowaniach czy gdzieś w nieistniejących parkowych budynkach nadal ukryte są skrzynie pełne kosztowności i tylko kwestią czasu jest, kiedy wszystkie skarby zostaną odnalezione… Majątki na pograniczu Wielkopolski i Kujaw skrywają nie tylko mroczne historie, ale także ukryte przez dawnych właścicieli depozyty… I nikt nie wie co się w nich kryje… I tym także chcemy się zając poprzez nasz projekt. 

„Arystokracja na prowincji” - projekt będzie się skupiał na dorobku tych mniejszych i mało znanych majątków ziemskich, które, co już wiemy, były świadkami ważnych dla naszej historii wydarzeń. Pamiętać będziemy również o pracownikach majątków i przypominać ich losy. Poprzez projekt chcemy przywrócić dziejom ziemiaństwa należny szacunek.

W ramach projektu - oprócz działalności edukacyjnej w szkołach naszego regionu - odbywać się będą jedno-, dwu- i trzydniowe konferencje i sympozja poświęcone poszczególnym właścicielom ziemskim (odbywać się będą w pałacach i dworach na terenie wspomnianych trzech powiatów), bedą wycieczki śladami tej arystokracji czy też konkursy poświęcone tym postaciom oraz koncerty.

Szczegóły projekty przedstawimy w lutym przyszłego roku.