Chciałbym dziś opowiedzieć o kolekcji obrazów, powstałej na początku XX w. Dzieła mistrzów zbierane z pasją w szlacheckim dworze, udostępnione publiczności. Niestety, kolekcja obrazów Haliny z Działowskich i Gabriela Jeżewskich nie ma szczęśliwego zakończenia.
Działowo to niewielka wieś na ziemi chełmińskiej, od XV wieku siedziba Działowskich herbu Prawdzic. W XVIII wieku ród podzielił się na dwie linie: tę bardziej rozgałęzioną, która pozostała w Działowie, oraz na mniejszą, bogatszą i bardziej znaczącą linię na Turznie i Mgowie. To z tej drugiej linii wywodzili się m.in. przewodniczący bydgoskiej izby departamentalnej Augustyn, działacz narodowy Ksawery, powstaniec styczniowy, mecenas nauki i założyciel Towarzystwa Naukowego w Toruniu Zygmunt, mecenaska nauki Antonina… Dziś jednak chciałbym się skupić na przedstawicielce linii działowskiej.
Halina Działowska urodziła się 22 listopada 1882 roku w Działowie jako najmłodsza corka Eustachego Działowskiego i Marii Mittelstaedt. Miała starszego brata Zygmunta oraz trzy siostry: Marię (zamężną ze starostą grudziądzkim Leonem Ossowskim), Władysławę (żonę wielkiego kolekcjonera Wacława Mieczkowskiego, następnie wojskowego Władysława Chełmickiego) i Zofię (za ziemianinem Bolesławem Donimirskim). W 1906 roku mając 24 lata poślubiła pochodzącego z Warszawy Gabriela Jeżewskiego (1872-1950). Młodzi wyjechali do stolicy i tam zamieszkali na stałe. Prawdopodobnie wtedy zaczęli tworzyć kolekcję obrazów, na którą składały się dzieła mistrzów tamtego czasu. Halina Jeżewska sama miała talent malarski i malowała. Halina zmarła w Grudziądzu po nieudanej operacji żołądka 27 listopada 1925 roku w wieku zaledwie 43 lat. Pochowana w grobowcu rodzinnym w Sarnowie, została upamiętniona przez męża specjalną tablicą w kaplicy w Działowie.
Po jej śmierci Gabriel Jeżewski przekazał 40 obrazów do zbiorów muzealnych w Toruniu. Otwarciu wystawy towarzyszyła deklaracja, że obrazy mają stać się zalążkiem galerii malarstwa. Wśród darowanych dzieł były obrazy autorstwa Axentowicza, Du Laurana, Fałata, Ejsmonda, Malczewskiego, Mehoffera, Wyczółkowskiego czy Żmurki, a także obraz olejny „Martwa natura” z 1914 roku autorstwa samej Haliny z Działowskich Jeżewskiej.
Niestety, kolekcja została w czasach II wojny światowej wywieziona z Torunia w głąb III Rzeszy i nigdy nie wróciła. Mimo poszukiwań, nie udało się odnaleźć ani jednego z 40 obrazów z tej kolekcji, ani żadnego innego autorstwa Haliny Działowskiej.
Serwis pojezierze24.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy i opinii. Prosimy o zamieszczanie komentarzy dotyczących danej tematyki dyskusji. Wpisy niezwiązane z tematem, wulgarne, obraźliwe, naruszające prawo będą usuwane.
Artykuł nie ma jeszcze komentarzy, bądź pierwszy!