Janowiec Wielkopolski

Pierwszym dokumentem pisanym, świadczącym o istnieniu Janowca, nazywanego wówczas Janowym Młynem, jest pochodzący z 1295 roku dokument wystawiony przez księcia wielkopolskiego Przemysła II, w którym nadaje on rycerzowi Wojciechowi, synowi Jana, prawo lokacyjne do Janowego Młyna na prawie niemieckim.

Na początku II połowy XV wieku, podczas wojny trzynastoletniej z zakonem krzyżackim, w 1458 roku miasto wystawiło dwóch pierwszych zbrojnych rycerzy. Od XIV wieku było własnością prywatną i należało do licznych rodów wielkopolskich i pałuckich. W 1682 roku przez miasto wiódł szlak króla Jana III Sobieskiego podążającego na odsiecz Wiednia. Z końca XVII wieku pochodzi herb miasta przedstawiający Temidę - grecką boginię sprawiedliwości. Narodowo wyzwoleńcza postawa mieszkańców Janowca uwidoczniła się podczas powstania 1848 roku. Okres przed wybuchem I wojny światowej to dla Janowca wzmożona działalność w obronie polskości. Janowiec brał udział w Powstaniu Wielkopolskim 1918/1919 r.

Herbem gminy jest TEMIDA - bogini sprawiedliwości i praw znana z pieczęci odciśniętej na dokumencie z roku 1780.  Herb przedstawia  postać kobiecą, stojącą boso na zielonej murawie  w błękitnym tle, w szacie białej, długiej do ziemi, przepasanej paskiem, z białą przepaską  na oczach, trzymając  w  ręce prawej miecz złoty wzniesiony, w  ręce lewej  - wagę złotą.  Flagą gminy jest prostokątny  płat tkaniny w kolorach biało-żółto-niebieskim z umieszczonym pośrodku  herbem gminy.

Istotnym czynnikiem sprzyjającym rozwojowi osadnictwa w przypadku Janowca Wielkopolskiego był rozwój szlaków lądowych. Ważność szlaków krzyżujących się w Janowcu Wielkopolskim sprzyjała wymianie handlowej a tym samym rozwojowi miasta.  Prawdopodobnie istniał w początkach XII wieku w pełni wykształcony szlak łączący Gniezno przez Kcynię z Nakłem. W Janowcu rozchodziły się drogi o znaczeniu lokalnym co miało duży wpływ na rozwój gospodarczy miasta.

Głównym elementem Janowca Wielkopolskiego w XV wieku był drewniany kościół. Ówczesny układ urbanistyczny tworzyły dwa place: rynek (plac targowy) i plac kościelny. Zabudowa usytuowana była wzdłuż ciągu drożnego - wzdłuż szlaku gnieźnieńskiego. W XVI lub XVII wieku szlak gnieźnieński zmienił swój przebieg odchylając się w kierunku południowo- zachodnim (tak jak obecna ulica Gnieźnieńska). Niestety długoletnie wojny (ze Szwecją, wojna północna, wojna domowa) stały się przyczyną trwałego kryzysu ekonomicznego miasta i zadecydowało o tym, że miasto nie rozwijało się pod względem przestrzennym. Do końca XVIII wieku dominowała w mieście zabudowa drewniana, parterowa i kalenicowa. W ostatniej ćwierci XVIII w. w miasteczku znajdowało się 40 domów, których dachy, kryte były słomą. Miasto było otwarte i nie otaczały go mury. Od końca XV w. do lat 30 XIX w. miasto trwało w tych samych granicach a jego układ przestrzenny uległ tylko nieznacznym zmianom.

W latach 1855- 1857 zaszły istotne zmiany w rozplanowaniu rynku. Chciano by budynki w zachodniej części rynku i przy ulicy Kcyńskiej (dzisiejsza Śniadeckich) tworzyły jedną linię. Efekt ten osiągnięto budując w 1857 r. plebanie, która zamknęła zachodnią część rynku. W 1887 roku ukończono budowę dworca kolejowego i uruchomiono linię kolejową Gniezno - Nakło. W końcu XIX i na początku XX wygląd Janowca znacznie się zmienił. Rozpoczęto zabudowę wzdłuż dawnej polnej drogi biegnącej obok torów. Powstała w ten sposób nowa ulica. W roku 1901 wytyczono parcele wzdłuż obecnej ulicy Dworcowej. W następnych latach obie pierzeje ulicy zostały zabudowane domami o cechach eklektycznych i secesyjnych.

W 1928 roku postawiono przy rynku budynek Banku Ludowego. W trakcie II wojny światowej władze niemieckie dokonały przebudowy rynku likwidując przebiegająca przez niego poprzecznie brukowana ulicę i wprowadzono ruch okrężny na rynku co umożliwiło utworzenie pośrodku wysepki. Ulice Janowca po II wojnie utwardzono i pokryto asfaltem. (źródło: um-janowiecwlkp.pl)