Odkrywamy Jezioro Kowalskie

Na Pojezierzu Gnieźnieńskim znajduje się wiele jezior. Są to akweny bardzo znane i popularne, jak również takie o których słyszeli tylko wytrawni wędkarze lub żeglarze. Wiele z tych jezior ma swoje tajemnice, wiele skrywa w swoich głębinach prawdziwe skarby. Dzisiaj zapraszamy nad jezioro Kowalskie w gminie Pobiedziska, piękne jezioro z trzema wyspami i swoimi sekretami.

203 ha natury

Aby poznać Jezioro Kowalskie warto zobaczyć je z kilku stron, z różnych miejsc. Jest to bardzo długie jezioro, jego wymiary to 4200 metrów długości oraz do 600 metrów szerokości. Maksymalna głębokość wynosi 9 metrów, zaś średnia głębokość to 3,2 metra. Jezioro inaczej zwane Zalew Kowalski należy do sztucznych zbiorników zaporowych utworzonych przez przegrodzenie zaporami rzeki Głównej (dopływ Warty), spiętrzającej jej wody i obejmujące naturalne jezioro Kowalskie. Zbiornik powstał w latach 1978 – 1984 głównie dla celów rekreacyjnych oraz nawodnień rolniczych.

Zalew wyraźnie dzieli się na dwie części: dolną z zaporą czołową w pobliżu osady Barcinek i górną w pobliżu Jerzykowa. Przez zaporę dolną prowadzi droga do Karłowic, a przez zaporę górną droga Jerzykowo – Kowalskie. Po stronie południowej zbiornika zlokalizowane są liczne kolonie domków letniskowych przy osadach Barcinek, Bugaj, Jerzykowo.

Na północnej stronie akwenu położona jest wieś Kowalskie z kolonią domków letniskowych. Pomiędzy wsią Kowalskie a Jerzykowem w ostatnich latach powstały nowe rezydencje z działkami schodzącymi bezpośrednio do zalewu. Dopływ do zbiornika i odpływ stanowi rzeka Główna, prawobrzeżny dopływ Warty.

Nie wszystko pięknie pachnie

Wieloletni brak oczyszczalni ścieków w Pobiedziskach oraz zlewnia rolnicza, doprowadziły do dużego zanieczyszczenia wody zbiornika powodującego silne zamulenie z osadami organicznymi przekraczającymi nawet 1 m. Przeźroczystość wody waha się od prawie 0 cm (latem) do 60 cm (wiosną i jesienią). Woda ze stałymi zakwitami fitoplanktonu, zmieniająca barwę od brunatnej do oliwkowo-zielonej.

Niestety woda w jeziorze nie jest czysta i warto jest to powiedzieć: w ciągu ostatnich lat często w miesiącach letnich były interwencje w sprawie zanieczyszczenia akwenu.

Warto jednak zobaczyć to miejsce, do czego zachęcamy każdego z Was.

Lasy, wyspy, zagadki

Początek jeziora znajduję się w okolicach miejscowości Borowo Młyn niedaleko od Pobiedzisk. To tutaj można zostawić nasz środek transportu i wyruszyć w las. Dlaczego w las? Ponieważ aby zobaczyć początek należy zejść z często uczęszczanych szlaków i przejść się leśną uprawą sosen, brzóz czy dębów. Warto też przejść się nad tzw. rojstem lub w mowie leśnej olsem olchowym czyli środowiskiem gdzie rosną olchy czarne zalane wodą. Po kilku minutach docieramy do brzegu na którym zobaczymy jedną z trzech wysp jeziora. Oprócz tego zobaczymy tu efekt pracy inżynierów wodnych czyli bobrów.

Po obserwacji tego miejsca warto zmienić miejscówkę i pojechać w bardziej dostępne miejsca. Proponujemy podjechać do zapory w Jerzykowie. Pozostawić auto na bocznym parkingu i przejść się po zaporze na drugi brzeg w kierunku do wioski Kowalskie. Z tego miejsca rozprzestrzenia się widok na cały akwen.

Jednym z ciekawszych i zagadkowych miejsc, który widać z zapory jest pewien półwysep leżący naprzeciwko a do którego jeszcze wrócimy na naszym portalu. Gdy nacieszymy uszy szumem przepływającej wody przez spiętrzenia na zaporze, warto wybrać się w trzeci punkt widokowy nad tym ciekawym jeziorem.

Skierujmy się do Barcinka, przemieszczając się przez las jedziemy cały czas prosto aż dojedziemy do leśnego parkingu przy drugiej zaporze. Ta jednak jest inaczej zbudowana, ponieważ jest to odpływ rzeki Główna w kierunku do Warty.

Dla wędkarzy, spacerowiczów, żeglarzy

Cały akwen jeziora Kowalskiego to miejsce warte odwiedzenia przez rodziny z dziećmi czy spacerowiczów. Wędkarze też znajdą coś dla siebie i jeśli tylko szczęście dopiszę na haczyku pojawić się może lin, karp, leszcz czy sandacz.

Oprócz wędkarzy miejsce to jest warte polecenia dla żeglujących. Najciekawszy akwen do żeglowania po zalewie to środkowa część, która jest najszersza i za razem najbardziej odsłonięta od drzew. Przy silniejszych wiatrach powstaje tam dość spora fala, szczególnie gdy wieje z kierunków północno-wschodnich.

Nad wodami zalewu spotkać możemy, czaple, żurawie, kormorany jak również i orła bielika który kilkaset metrów do zalewu założył swoje gniazdo.

Zapraszamy więc do przebywania na łonie natury i odkrywania jezior na Pojezierzu Gnieźnieńskim.

SZYMON RAITH
Fot. Sz. Raith