XIX-wieczna gorzelnia, która ciągle pracuje!

Łukowo to mała wioska leżąca tuż przed Obornikami, jadąc od strony Murowanej Gośliny. Wielu podróżujących przejeżdża tylko przez nią, nie zdając sobie sprawy, ile tracą! Czy to literacko, za sprawą braci Mickiewiczów, czy historycznie za sprawą dworu, kościoła czy zabytkowych XIX-wiecznych zabytków architektury.

Właśnie zabytkowe budynki folwarku zachęcają  turystów do odwiedzenia tej wioski, której początki sięgają 1387 roku. Pierwszymi właścicielami był ród Dołęgów Łukowskich. Przez wiele lat i wielu właścicieli, którzy zmieniali się na ziemiach łukowskich, herb który był symbolem tego miejsca, nie ulegał zmianie.

W Łukowie swoje życie oddał Józef Grabowski, żołnierz napoleoński odznaczony francuską Legią Honorową i orderem Virtuti Militarii. Znany był on z walki o wprowadzenia do szkół języka polskiego.

Po kilku latach do Łukowa zawitał Franciszek Mickiewicz, który przez wiele lat tutaj mieszkał. Franciszek odznaczył się jako powstaniec listopadowy. Prywatnie to brat Adama Mickiewicza, który spędził tutaj ostatnie dwa tygodnie przed wyjazdem na obczyznę.

Spichlerz – największy budynek we wsi

Te właśnie czasy Józefa Grabowskiego i braci Mickiewiczów to początki spichlerza i gorzelni, które stanowią pozostałość tamtych czasów. Wjeżdżając do Łukowa nie da się nie zauważyć tego zabytku datowanego na pierwszą połowę XIX wieku. Prawdopodobna data budowy to 1823 rok. Spichlerz położony jest nad sztucznym stawem, który łączy się z jeszcze trzema innymi stawami tworząc Strugę Łukowską, wpływającą do oddalonej niedaleko Warty.

Spichlerz to budynek trzykondygnacyjny, wzniesiony na planie prostokąta. W fundamentach za budulec posłużył kamień polny, natomiast wyższe kondygnacje to cegła. Cała konstrukcja oparta jest na drewnianych stropach i więźbie dachowej. Z góry budynek przykryty jest dwuspadowym dachem z naczółkami od strony wschodniej i zachodniej. Orientacyjne wymiary spichlerza to: 15 metrów głęboki na 40 metrów szeroki i wysoki na 3 piętra.

Czy budynek jest użytkowany? Raczej mało prawdopodobne.

Gorzelnia – cały czas pracuje

Odmienna sytuacja dotyczy zabytkowej gorzelni z XIX wieku znajdującej się po drugiej stronie drogi nr 187. Gdy zaczyna się jesień a z pól znikają łany kukurydzy, obiekt ten zaczyna pracować pełną parą. W całym Łukowie unosi się w powietrzu woń zacieru i każdy już wie, że zabytkowa gorzelnia na nowo ożyła.

Dzisiaj w gorzelni produkowana jest surówka gorzelnicza. Oprócz wdrożenia nowoczesnej technologii modyfikowanej metody bezciśnieniowego uwalniania skrobi, budynek został efektownie odnowiony z zewnątrz (oczywiście pod nadzorem konserwatorskim). W gorzelnianych piwnicach zachowano XIX-wieczną salę z łukami ceglanymi. Dobudowane zostały silosy, budynek suszarni oraz niezbędne do działalności instalacje.

Gorzelnia ta stanowi jeden z niewielu obiektów, który ponownie działa w swoim  pierwotnym przeznaczeniu a do tego ubrana została w piękną szatę.

Przejeżdżając przez Łukowo, warto się na chwilę zatrzymać, by zobaczyć te unikatowe zabytki.

SZYMON RAITH
Fot. Sz. Raith