Wymysłowice – tajemnicza prywatna nekropolia w lesie „Kobylarz”

Wymysłowice, nieduża wieś sołecka (powierzchnia 405 ha) oddalona 9,5 km na północ od Strzelna, pomiędzy wsiami Ciechrz i Markowice. Przez Wymysłowice wędrują piesi pielgrzymi ze Strzelna i Mogilna do sanktuarium maryjnego w Markowicach.

Obecnie wieś zamieszkuje 159 osób. Wymysłowice powstały z wyodrębnienia folwarku Gaj i dóbr ziemskich należących do Markowic. Do dzisiaj zachowały się po dawnym folwarku z końca XIX w.: dom administratora oraz obora przebudowana na magazyn zbożowy.

W 1866 r. gospodarstwa należące do wsi zostały przejęte za zadłużenie przez handlarza żydowskiego Samuela Hirscha, który z kolei sprzedał je Arnoldowi Wilamitzowi-Moellendorff. Nowy właściciel zmienił nazwę wsi, przywrócono ją powtórnie po odzyskaniu niepodległości w 1919 r.

Pruscy właściciele Markowic i Wymysłowic byli wyznania ewangelicko-augsburskiego, nie chcieli spoczywać na cmentarzu przykościelnym w Markowicach, więc postanowili założyć prywatną nekropolię w pobliskim lesie „Kobylarz” z przeznaczeniem dla rodziny i niemieckich kolonistów wyznania ewangelickiego.

Na cmentarzu tym spoczywają m.in.: Arnold Wilamowitz-Moellendorff (1813-1888); jego żona Ulryka z domu von Calbo (1820-1874), która założyła nekropolię w 1864 r.; prochy syna Arnolda – Ulricha von Wilamowitz-Moellendorff (1848-1931), który był światowej sławy znawcą literatury greckiej i profesorem kilku uniwersytetów; jego żona Maria (1855-1931). Założyciele cmentarza spoczywają w krypcie grobowej razem ze swoim najstarszym synem Hugonem (1840-1905), landratem inowrocławskim i naczelnym prezesem prowincji poznańskiej. Pod wielkim głazem narzutowym spoczywa Klaus von Heydebreck (1859-1935), autor dziejów Markowic.

Na cmentarzu spoczywają również córki noblisty i wielkiego historyka Rzymu – Teodora Mommsena, a także syn Herman (1887-1938). Na prywatnej nekropoli rodziny von Wilamowitz-Moellendorff, spoczywają także okoliczni Niemcy, m.in. ośmiu mieszkańców Markowic, którzy zginęli we wrześniu 1939 roku. Nekropolia przetrwała, ponieważ umieszczono na tujach amerykańskich tabliczki „prawem chronione pomniki przyrody”. Nasadzono tam także inne gatunki drzew i krzewów ozdobnych pochodzących z różnych zakątków świata.

W centrum wsi warto zwrócić uwagę na murowaną, przydrożną kapliczkę z początku XX w., poświęconą Matce Bożej. Obok kapliczki, na skrzyżowaniu dróg znajduje się strzałka jak dotrzeć do cmentarza. Jadąc tą polną drogą docieramy do lasu, po przejechaniu ok. 100 m. należy pieszo skręcić w prawo w wąską leśną ścieżkę. Po przejściu lasem ok. 50 m. dotrzemy do nekropoli.

DAMIAN RYBAK
Fot. D. Rybak