Urzekający drewniany kościółek w Brudzewie

Podróżując po ziemi słupeckiej możemy natrafić na kilka bardzo ciekawych drewnianych kościołów. Jeden z nich znajduje się w gminie Strzałkowo, w miejscowości Brudzewo (ok. 10 km od drogi Gniezno - Słupca). Kameralna świątynie urzeka swoim pięknem oraz kilkoma cennymi przedmiotami sztuki sakralnej, które warto doświadczyć.

Początki parafii w Brudzewie to 1400 rok. Wioska leży w granicach dekanatu strzałkowskiego, a do parafii przynależy osiem wiosek. Patronką jest święta Maria Magdalena, która patronuje grzesznikom pragnącym nawrócenia, konwertytom, aptekarzom, perfumiarzom, garbarzom, rękawicznikom, fryzjerom, kobietom wyśmiewanym za wiarę, wzywana w obronie przed pokusami.

Drewniane kościoły powstawały po chrystianizacji Polski. Za pierwszy obiekt uważa się kaplicę św. Marii Magdaleny w grodzie Wyszogród (ob. Bydgoszcz). Datowana jest na 997 r. a za pomysłodawcę uważa się św. Wojciecha. Na przestrzeni kilku wieków mnożyły się kościoły drewniane w całym kraju. Niestety były to budynki nietrwałe i często ulegały zniszczeniu. Bywało, że na fundamentach starego kościoła stawiano nowy. W znacznej większości przypadków architektura wiąże się z regionalnym stylem zabudowy, a wystrój z miejscową sztuką ludową.

Obecnie istniejący kościół w Brudzewie został posadowiony na podbudowie poprzednich obiektów.  Fundatorem świątyni był ówczesny właściciel wsi Józefat Mikorski. Obiekt powstał w 1826 r., a murowana fasada frontowa została wybudowana z czerwonej cegły oraz kamienia w stylu neogotyckim, a pochodzi z XIX w. Konstrukcja kościoła polega na ułożeniu belek poziomo, łącząc je tzw. zaczepem, dzięki czemu świątynia jest odporne na szybkie zawalenie (jest dość stabilna). Całość konstrukcji oszalowana pionowymi deskami. Prawie przy wszystkich świątyniach drewnianych w Polsce były tzw.: soboty, czyli gontowe daszki. Nazwa takiego rozwiązania nawiązuje do soboty, wówczas to mieszkańcy z odległych od kościoła miejscowości podążali już w sobotę, nocując pod ów daszkami na niedzielną mszę świętą.

Dach pokryty jest w całości drewniany gontem, a od wewnątrz strop jest płaski.  Kościół jednonawowy, z nieco węższym prezbiterium zamkniętym wielobocznie, przy którym od północy znajduje się zakrystia. Świątynia orientowana z prezbiterium skierowanym na wschód w kierunku Jerozolimy. Do nawy od północy przylega kaplica na planie prostokąta zamknięta trójbocznie, od południa – kruchta.

Gdy wchodzimy do kościoła urzeka nas ciepły kolor naturalnego drewna oraz zapach kadzidła wymieszany z żywicami drewna.  Znajdują się tutaj trzy ołtarze wykonane i przyozdobione w stylu barokowym z XVII-XVIII w. Główny ołtarz prezentuje zabytkową drewnianą rzeźbę Matki Bożej z Dzieciątkiem, w typie Pięknych Madonn, z ok. 1420-30 r. W kaplicy ołtarz z obrazem Ukrzyżowania z 2 poł. XVII w. Na belce tęczowej krucyfiks późnogotycki z początku XVI w. Po lewej stoi chrzcielnica późnogotycka, ma ona kształt kielicha i barokową pokrywę.

Tuż przed wejściem do świątyni znajduje się wieża-dzwonnica, wykonana z drewna z pierwszej połowy XIX w. Tuż za nią został postawiony wysoki drewniany krzyż. Na murowanym ogrodzeniu kościoła powieszone są dwie pamiątkowe tablice ku pamięci poległych i pomordowanych Polakom przez Niemców w latach 1939-1945. Na skwerze przed parafią znajduje się murowana figura ku czci Matki Boskiej z 1946 r.

JAROSŁAW JASKULSKI
Fot. J. Jaskulski