Srebrna Góra – zespół dworski – jeden z cenniejszych w Wielkopolsce

Srebrna Góra – miejscowość leżąca w gminie Wapno – może się pochwalić zespołem dworskim,  jednym z cenniejszych i ciekawszych klasycystycznych realizacji w Wielkopolsce. Obecnie w pałacu znajduje się Dom Pomocy Społecznej, ale obiekt warto zobaczyć, choćby z zewnątrz.

Srebrna Góra w dokumentach występuje już w XIV wieku, kiedy to należała do Mikołaja z Srebrnejgórki Srebrnogórskiego. W XVII wieku była własnością Smoszewskich, a później dobra te należały do wielu rodzin - m.in. Skrzetuskich, Bojanowskich i Moszczeńskich. Pod koniec XVIII wieku posiadłość kupił Józef Radzimiński herbu Lubicz, wojewoda gnieźnieński, dla którego w pod koniec osiemnastego stulecia wzniesiono okazały dwór. W XIX wieku Srebrna Góra przeszła w posiadanie Moszczeńskich herbu Nałęcz. Od 1925 roku właścicielem był architekt poznański Stanisław Moszczeński, a majątek liczył ponad 500 hektarów. W rękach tej rodziny majątek był do 1939 roku.

Założenie dworskie w Srebrnej Górze jest jednym z cenniejszych i ciekawszych klasycystycznych realizacji w Wielkopolsce. Pałac jest wyjątkowo piękny, malowniczy i przypominający dekorację teatralną zespołu dworu i dwóch oficyn, zamknięty balustradą, murem oporowym i bramą wjazdową – tak o pałacu piszą Marcin i Piotr Libiccy w książce „Dwory i pałace wiejskie w Wielkopolsce”.

Dwór został zbudowany w 1792 r., a oficyny nieco później (brama w 1799 r.). Dwór charakteryzuje się tym, że w środkowej części dziewięcioosiowej elewacji frontowej, umieszczono monumentalny, czterokolumnowy portyk. Jest on nieporównanie wyższy od elewacji dworu i sięga zwieńczeniem kalenicy wysokiego dachu. Dwie pary wysmukłych kolumn portyku, wspartych dodatkowo na wysokich cokołach ujmujących schody, flankują główne wejście w osi fasady, a ich jońskie kapitele wspierają trójkątny naczółek, obwiedziony profilowanym gzymsem. Nadaje on obiektowi bardzo reprezentacyjny charakter.

W 1925 r. całość otoczono murem i balustradą. Na południowy zachód od dworu, wykorzystując naturalną konfigurację terenu, rozplanowano park o łącznej powierzchni 16 hektarów.

W 1945 r. założenie dworskie przeszło na własność skarbu Państwa. W latach 1968 - 1974 we dworze, oficynie i spichlerzu przeprowadzono prace remontowo-konserwatorskie. Odnowiony zespół dworski przeznaczono na ośrodek szkoleniowy Wojewódzkiego Zrzeszenia Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Wągrowcu, a później Urzędu Wojewódzkiego w Pile. W 1981 roku umieszczono tu Państwowy Dom Pomocy Społecznej.

Ciekawostka jest, że 18 sierpnia 1946 roku w Srebrnej Górze urodziła się piosenkarka Irena Jarocka.

Więcej o historii Srebrnej Góry można przeczytać tutaj

KAROL SOBERSKI
Fot. K. Soberski