Siedlimowo – zabytkowa, drewniana świątynia na krańcach Kujaw

Siedlimowo – wieś położona 5 km na południowy wschód od Wójcina, ok. 7 km na południowy zachód od Jezior Wielkich i ok. 17 km na południe od Strzelna, na tzw. terenie przygranicznym, niedaleko południowej granicy woj. kujawsko-pomorskiego z woj. wielkopolskim. Administracyjnie wieś leży w gminie Jeziora Wielkie, jest siódmą co do wielkości miejscowością tej gminy liczącą ok. 250 mieszkańców.

Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z 1357 r. w dokumencie Kazimierza Wielkiego jako własność arcybiskupów gnieźnieńskich. Już wtedy prawdopodobnie znajdował się tu kościół, gdyż w dokumentach źródłowych z 1360 r. zachowało się imię Antoniego, tutejszego proboszcza. Od 1664 r. aż do rozbiorów Polski wieś przeszła na własność kapituły gnieźnieńskiej. Natomiast pod koniec XIX i na początku XX w. spora część Siedlimowa była w posiadaniu Wojciecha Miecha.

W centralnej części wsi, na niewielkim wzgórzu otoczonym ogrodzeniem i wysokimi drzewami, znajduje się parafialny kościół pw. św. Michała Archanioła. Świątynia jest widoczna z daleka, dzięki wysokiej zachodniej wieży nakrytej baniastym hełmem z sześcioboczną latarnią. Późnobarokową, drewnianą świątynię wzniesiono w 1786 r. w miejscu poprzedniej (również drewnianej) dzięki staraniom ks. Stanisława Kamińskiego. Jest to kościół orientowany, o konstrukcji zrębowej, w całości oszalowany, na kamiennej podmurówce, z wieżą od zachodu konstrukcji słupowo-ramowej z kruchtą w przyziemiu. Szersza nawa zbliżona do kwadratu. Prezbiterium mniejsze od nawy głównej, zamknięte trójbocznie z przylegającą zakrystią. Dachy dwuspadowe, nad zakrystią pulpitowy, kryte łupkiem. Taki materiał na drewnianych obiektach ogląda się dosyć rzadko, gdyż nawet cienki łupek może mieć zbyt duży ciężar dla ścian.

Monumentalna, drewniana bryła świątyni robi wrażenie, jednak zajrzyjmy do jej środka. Wyposażenie wnętrza utrzymane jest w stylu barokowo-klasycystycznym, z elementami gotyckimi. Wnętrze zdobi belka tęczowa z wyciętym napisem fundacyjnym, a na niej późnogotycka grupa ukrzyżowania z figurą Ukrzyżowanego przy asyście Maryi i św. Jana (z poł. XV w.). W ołtarzu głównym, z początku budowy świątyni, znajduje się gotycka, łaskami słynąca rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem z ok. 1420-1430 r. (w niszy w kształcie prostokąta, zwieńczonej zamkniętym łukiem). Do tej od wieków otoczonej kultem figury (świadczą o tym korony i wota wdzięczności) jeszcze wrócę w artykule z serii o gotyckich Madonnach. Nad Piękną Madonną, w górnej kondygnacji obraz św. Michała Archanioła wg Rafaela, z początku XX w. Dwa ołtarze boczne barokowo-klasycystyczne z II poł. XVIII w. (w jednym obraz św. Józefa z Dzieciątkiem a w drugim św. Mikołaj – obecnie w renowacji).

Chór muzyczny wsparty na czterech słupach z prospektem organowym o siedmiu głosach z ok. 1860 r., zbudowany przez nieznanego organmistrza. Niestety organy od kilkunastu lat są zdewastowane i nieczynne, oczekują na renowację, prace konserwatorskie i przede wszystkim na dofinansowanie. Resztki instrumentu (m.in. piszczałki, wiatrownica na siedem głosów, elementy systemu mechanicznego) zostały złożone i zabezpieczone w pomieszczeniach wieżowych za chórem.

Warto także zwrócić uwagę na neobarokową ambonę ze starszymi elementami barokowymi, klasycystyczną chrzcielnicę z 1 poł. XIX w., późnobarokowy krucyfiks procesyjny, oraz liczne obrazy i rzeźby. W kościele znajduje się żeliwna tablica upamiętniająca 200-lecie zwycięstwa Jana III Sobieskiego pod Wiedniem, które obchodzono w 1883 r. (podobne jak w kościele w Kwieciszewie i Wójcinie). Na zewnątrz, przed ogrodzeniem kościoła zobaczymy ludową kapliczkę NMP w koronie z Dzieciątkiem.

Obiekt dla zwiedzających dostępny jest głównie z zewnątrz, zachęcam wcześniej umówić się z księdzem Jackiem – proboszczem parafii, któremu pragnę serdecznie podziękować za możliwość zrobienia zdjęć wnętrza świątyni. Zachęcam również do uczestnictwa we mszy świętej i zwiedzania przed nabożeństwami (poniedziałek, środa, piątek – godzina 17.00, niedziela - godz. 8.00, 12.00).

W parafii obchodzony jest odpust ku czci św. Michała Archanioła 29 września, a całodzienna adoracja odbywa się 10 marca.

Ciekawostka – miejscowy skarb

O Siedlimowie było głośno podczas zaborów, a dokładnie wiosną 1874 r., podczas wiosennej orki na polu należącym do właściciela wsi E. Sydowa (znany działacz narodowy) wyorano spod ziemi pokruszone urny oraz wysypały się liczne monety. Latem gospodarz zarządził  przeprowadzenie badań i wykopalisk na swoich gruntach. Odnaleziono wówczas siedemdziesiąt dziewięć denarów rzymskich! 12 czerwca 1874 r. krakowski dziennik informacyjno-polityczny „Czas” opisywał to sensacyjne znalezisko w małej kujawskiej miejscowości.

DAMIAN RYBAK
Fot. D. Rybak