Raczkowo – kościół nad Małą Wełną

Co ma wspólnego ze sobą Puszcza Zielonka i mała miejscowość Raczkowo położona w gminie Skoki? Na pierwszy rzut oka niewiele, gdyż Raczkowo dzieli trochę kilometrów od Puszczy. Powód jest inny, a mianowicie „Szlak Kościołów Drewnianych wokół Puszczy Zielonki” do którego należy kościół w Raczkowie.

Co to za Szlak?

Powstał on w 2008 roku z inicjatywy Związku Międzygminnego „Puszcza Zielonka”. Specjalnie oznakowana trasa pozwala turystom zarówno tym zmotoryzowanym, jak i uprawiającym turystykę rowerową czy pieszą na zwiedzenie 12 wybranych kościołów. Miejsca te stanowią doskonały przykład dziedzictwa drewnianej architektury sakralnej.

Sam szlak znajduję na terenie 6 wielkopolskich gmin: Czerwonak, Kiszkowo, Murowana Goślina, Pobiedziska, Skoki oraz Swarzędz.

Chciałbym pokazać naszym Czytelnikom cały ten szlak i obiekty na nim się znajdujące, również sam odkrywając niektóre te miejsca. Najpierw jednak jeszcze krótko o Raczkowie.

Raczkowo w pigułce

Pierwsze wzmianki pojawiają się w 1252 roku. Nazwa miejscowości pochodzi od Raczka, nazwiska właściciela. W XIV wieku własności nad tymi terenami przejęła rodzina Nałęczów i to oni byli fundatorami pierwotnej świątyni, która jednak nie zachowała się do dziś. Obecna drewniana świątynia wybudowana została w latach 1780 -1782 w ramach fundacji miejscowych dziedziców: Stanisława Miniszewskiego i Ludwika de Osten-Sacken oraz Ludwiki Ostenowej i Wawrzyńca Logi.

W okresie okupacji hitlerowskiej kościół był zamknięty z powodu aresztowania proboszcza. Lata 60-te  XX wieku oraz przełom 80 i 90 to ciągła renowacja tego obiektu, począwszy od fundamentów a skończywszy na dachu.

O świątyni

Kościół jest ładnie położony na wzgórzu a pod jego stopami znajduje się miejscowy cmentarz. Z informacji które uzyskałem ciekawą historią jest fakt pochowania na tym cmentarzu trzech generałów włoskich, uwięzionych w pobliskim Antoniewie w obozie jenieckim. W roku 1959 prochy generałów powróciły na włoską ziemię.

Kościół  jest orientowany, jednonawowy, konstrukcji zrębowej o oszalowanych ścianach wzmocnionych lisicami (ściana południowa). Czyli wzmocnieniami stosowanych w budownictwie drewnianych polegającym na łączeniu elementów drewnianych tzw kleszczami za pomocą śrub.

Od strony zachodniej przylega  dwukondygnacyjna kwadratowa wieża o konstrukcji słupowej. Dach pokryty jest blachą a na samej górze zamontowana została kopuła z kulą i krzyżem. Od południowej strony przylega zakrystia, natomiast po północnej stronie znajduję się mała kruchta.

Tuz obok kościoła postawiona została zabytkowa dzwonnica, datowana na 1780 rok. Zbudowana została na planie kwadratu z ceglaną podmurówką, oszalowana prześwitami a dach wieńczący całość jest w formie kopertowej.

Tak wygląda kościół z zewnątrz wraz z otoczeniem. Dodać jeszcze warto, że obok dzwonnicy znajdują się  pochówki rodzinne oraz księży, którzy w latach dawniejszych wykonywali w parafii swoją posługę kapłańską. A jak prezentuje się wnętrze?

Msza w drewnianym kościele

Najlepszym i najłatwiejszym sposobem na obejrzenie wnętrza każdego z kościołów jest udział w nabożeństwie. Te odbywają się w każdą niedzielę o godz. 8.30 oraz 11.00. W innych godzinach zwiedzanie może być utrudnione więc warto o tym pamiętać. A co ciekawego możemy zobaczyć w kościele w Raczkowie?

Wnętrze kościoła zdobi polichromia powstała w latach 60-tych XX wieku. Najbardziej jej bogate elementy znajdują się na suficie i tuż pod nim. Kolory przeważające to zieleń, złoty oraz kremowy a główne motywy to ornamenty roślinne.

Pomiędzy nawą a prezbiterium umiejscowiona została drewniana belka tęczowa z krucyfiksem z XVII wieku, współczesnymi figurami św. Jana oraz Matki Boskiej i datą „1780”. Całość wieńczy inskrypcja „Patrz człowiecze com cierpiał z miłości przyczyny do krzyża przykowany nie za moje winy”.

Ołtarz główny prezentuje krucyfiks ludowy z XVII wieku wraz z otaczającymi go wotami oraz figurami świętego Piotra i Pawła. Oba ołtarze boczne prezentują wizerunki świętych m.in. św. Józefa, św. Wojciecha, św. Katarzyny z Sieny czy św. Pawła.

Kierunek na inne obiekty

Tuż pod kościołem postawiona została tablica informacyjna o danym kościele wraz z mapą gdzie znajdują się inne obiekty warte odwiedzenia na „Szlaku Kościołów Drewnianych wokół Puszczy Zielonki”. I tak z Raczkowa najbliżej można  pojechać do Jabłkowa około 2,5 km oraz do Skoków 10 km. Można również skierować się w stronę Kiszkowa do czego osobiście zachęcam.

SZYMON RAITH
Fot. Sz. Raith