Niezwykła rezydencja w Górkach Dąbskich

Przy lokalnej drodze prowadzącej do Kcyni, około 13 kilometrów od Żnina, znajdują się Górki Dąbskie. We wsi, na wzgórzu, stoi, na pierwszy rzut oka surowa, ale niezwykle piękna rezydencja Rogalińskich. Niegdyś okazała budowla, a po drugiej wojnie światowej biurowiec Państwowego Gospodarstwa Rolnego. Dziś niszczejący symbol XIX-wiecznej Polski.

Górki Dąbskie w gminie Kcynia, były przed wiekami własnością księcia wielkopolskiego Władysława Laskonogiego. W XIII wieku wieś stała się własnością Dryjów – Sobiejuchów, a w XVI wieku – Dołęgów. W XIX wieku właścicielem Górek Dąbskich stał się Eustachy Rogaliński. To z jego inicjatywy w 1870 roku został wybudowany pałac nawiązujący stylem do neogotyku angielskiego. Twórcą pałacu był architekt Kattawiasz z Wenecji koło Żnina.

Na przełomie XIX i XX wieku Górki Dąbskie należały do Mieczysława Sikorskiego. Około 1924 roku majątek jako wiano przeszedł na zięcia Sikorskiego – Odrowąża Pieniążka. W 1925 roku dokonano niewielkiej przebudowy pałacu. Majątek w rękach Pieniążka pozostał do wybuchu II wojny światowej. W czasie wojny stał się własnością Niemca Schultenele. Po wojnie majątek przejęło państwo. Był on użytkowany przez Państwowe Gospodarstwo Rolne. W pałacu mieściły się biura PGR.

Dawny majątek dzielił się na trzy części: dominujący dwór określany przez mieszkańców pałacem wraz z parkiem i stawem, część gospodarczą folwarku oraz osadę mieszkalną. Zabudowa folwarczna powstała na początku XX stulecia.

Do rezydencji prowadzi aleja dojazdowa. Pałac jest piętrową, częściowo podpiwniczoną budowlą z kwadratową czterokondygnacyjną wieżą. Front pałacu ozdobiono ryzalitem. Taras wsparty jest na dwóch filarach i parze kolumn. Ścianę i wieżę wieńczy neogotycka attyka.

Budowla stoi na niewielkim wzniesieniu, poniżej którego rozciąga się park w stylu krajobrazowym z XIX wieku o powierzchni blisko 2 hektarów. W parku znajdują się dwa stawy. Na jednym z nich mieści się niewielka wyspa. Spośród kilkuset drzew, jakie znajdują się w parku, warto zwrócić uwagę na aleję kasztanowców białych, która łączy się z aleją jesionowo – kasztanowcowi, wyznaczającą zachodnią granicę parku. Nie brakuje również okazów pomnikowych. Są to dwa wiązy szypułkowe o obwodzie w pierśnicy 280 i 330 cm, a także rosnąca nad stawem wierzba biała.

Niedaleko pałacu, przy drodze stoi kopia figury św. Rocha z XIX wieku. Oryginał został przeniesiony do skansenu Wielkopolskiego Parku Etnograficznego w Dziekanowicach.

Jeszcze kilka lat temu pałac był zamieszkiwany. Jego mieszkańcom zapewniono inne mieszkania. Obecnie majątek jest w rękach spadkobierców, którzy chcą go sprzedać. Jak na razie chętnych do kupna brak.

ARKADIUSZ MAJSZAK
Fot. A. Majszak