Mielno – niemiecka zbrodnia i wielka ucieczka

Wielu z nas przejeżdżając drogą ekspresową S5, mijając „rondo Mieleszyn” (przy zjeździe na Mielno) może dostrzec w polu samotny obelisk… Okazuje się, że jest on związany z niesamowitą historią. Historią, która wydarzyła się 9 września 1939 roku...

Dzisiaj stoi tam obelisk upamiętniający dwa tragiczne wydarzenia z 9 września 1939 r. Wówczas w dwóch egzekucjach zginęło w tym rejonie siedem osób. W pierwszej – w miejscu gdzie dzisiaj stoi obelisk – rozstrzelani przez Niemców zostali: Modest Guntzel (rocznik 1879) z Kcyni, ks. Kazimierz Nowicki (rocznik 1907) z Paterka, Walenty Budnik (rocznik 1881) z Popowa Ignacewa i Józef Tackowiak (rocznik 1922) z Mieleszyna. Z kolei w drugiej egzekucji, która odbyła się bliżej drogi do Mielna, zginęli bracia Makary i Jan Płoszyńscy z Wągrowca oraz osoba której nazwisko było do niedawna nieznane – dzisiaj wiemy że nazywał się Jan Springer, także z Wągrowca.

Ale ten dzień w Mielnie zapisał się w historii także ze względu na niezwykłe wydarzenie – brawurową ucieczkę Wacława Szczepańskiego (rocznik 1920, mieszkańca Popowa Ignacewa) sprzed plutonu egzekucyjnego do lasu! Wacław był w tej pierwszej grupie skazanych na śmierć. Niewiele jest takich przykładów z września 1939 r., by zdobyć się na tyle odwagi i uciec sprzed luf karabinów żołnierzy Wehrmachtu. W. Szczepański to uczynił i mimo że ruszyli za nim Niemcy, udało mu się ujść pogoni niemieckich żołnierzy. Przeżył wojnę i zmarł w 2002 r.

Dlaczego skazano ich na śmierć? Od kilkudziesięciu lat, gdy tylko pojawiał się temat rozstrzelania tych mężczyzn padała informacja, że oskarżono ich o przewożenie kilku skrzyni z bronią i szpiegostwo. Prawda jest jednak zupełnie inna i została przeze mnie odkryta w 2016 r. (wydarzenia te szeroko opisałem w książce „Skarb Dziedzica”, gdzie Czytelnik znajdzie odpowiedź na pytania: dlaczego Niemcy rozstrzelali Polaków i jak W. Szczepański dokonał tego heroicznego czynu). Szeroki opis także w książce „Złoto Dziedzica”.

Będąc przy tym obelisku warto się chwilę zadumać nad tym, co ziemia, na której stoimy, widziała 9 września 1939 r. Dzisiaj w miejscu gdzie stoi obelisk nie ma już lasu, który tam rósł w chwili wybuchu II wojny światowej (nawałnica, która nawiedziła powiat gnieźnieński w sierpniu 2017 r. zmiotła las z powierzchni ziemi).

Dzisiaj na miejscu znajduje się także nowy obelisk, który staraniem Sołectwa Mielno i Gminy Mieleszyn został ufundowany kilka miesięcy temu. W artykule prezentujemy również zdjęcia starego obelisku, który został postawiony w lipcu 1969 roku.

KAROL SOBERSKI
Fot. K. Soberski