Wyjątkowa świątynia w Rogoźnie

Kościół pw. św. Wita w Rogoźnie jeden z piękniejszych kościołów w powiecie obornickim wzmiankowany był już w 1256 roku, a w kształcie obecnym wzniesiono go w 1526 roku. Fundatorem był starosta rogoziński – Andrzej Dołęga-Kretkowski. W roku 1608 i 1668 świątynia była odbudowywana po pożarach. Z tego też okresu pochodzi zakrystia i skarbiec. W 1868 roku dobudowano kruchtę. Obecny wystrój wnętrza pochodzi z XVIII i XIX wieku.

Kościół wzmiankowany w 1256 r., w kształcie obecnym wzniesiony w roku 1526 z fundacji Andrzeja Dołęgi-Kretkowskiego, starosty rogozińskiego. Kościół budowali: Marcin Mor i Mikołaj z Ostroroga.

Jak czytamy na stronie internetowej świątyni, wezwanie kościoła (św. Wita) świadczy o średniowiecznym pochodzeniu kościoła. W tamtych czasach, dla wybudowania kościoła potrzebne były relikwie. W tym przypadku, aby powstał kościół potrzebne były relikwie św. Wita. Europejskie sanktuarium tego świętego w randze katedry znajduje się w Pradze. Strażnikami relikwii byli władcy Czescy – a więc rodzina żony Króla Mieszka I – Dobrawy. Można przypuszczać, że dzięki Dobrawie relikwie trafiły do Rogoźna, co umożliwiło powstanie tu kościoła. Pierwotnie, podobnie jak zamek obronny w Rogoźnie, był to kościół drewniany. Tak więc można przepuszczać, że kościół w Rogoźnie pochodzi z początków Państwa Polskiego. W szesnastym wieku szerzyła się moda budowy kościołów murowanych. Takie świątynie z uwagi na technikę wykonawczą początkowo budowli zakonnicy (np. Cystersi), ale od XV wieku takie budowle wznoszą także świeccy mistrzowie rzemiosła.

Budowa kościoła była przedsięwzięciem długotrwałym i kosztownym. Podczas kariery murarskiej mistrz stawiał zapewne kilka kościołów. Najpierw pomagał innemu mistrzowi, potem sam budował, by na końcu doradzać swojemu następcy. Kształt świątyni zależał w dużej mierze od umiejętności budujących. Kościół w Rogoźnie nie należy do szczytów techniki murarskiej, ale zawiera wiele ciekawych i unikalnych elementów. Najtrudniejsze były sklepienia i ich zakończenia. Kościół Rogoziński pierwotnie miał sklepienia gwiaździste i krzyżowe. Po przebudowie doszły sklepienia kolebkowe i płaskie, co oznacza, że można tu obecnie zobaczyć prawie wszystkie rodzaje sklepień. Ciekawym rozwiązaniem jest unikalny układ dwóch baszt, w których znajdują się schody na poddasze. Na uwagę zasługuje układ cegieł w murze. Rogoziński kościół ma w większości tzw. polski układ cegieł, który nie był zbyt popularny.

Kościół został odbudowany pod koniec XVII w po pożarze w 1608 r. i 1668 prawdopodobnie z fundacji Andrzeja Zebrzydowskiego ówczesnego starosty rogozińskiego i późniejszego Wojewody Inowrocławskiego. Z tego czasu pochodzi zakrystia i skarbiec późnogotycki. W tym okresie dobudowano także chór muzyczny i kościół wyposażono w organy. Kościół jest pseudobazylikowy o trzech nawach i mieści się w wymiarach współczesnej sali gimnastycznej 20x40m. W nawie głównej i prezbiterium są sklepienie gwieździste, w nawach bocznych krzyżowe, w zakrystii i skarbcu – kolebkowe.

Wystrój kościoła

W łuku tęczowym krucyfiks z XVII w. W 1862 r. dobudowano kruchtę i tam jest sklepienie płaskie. Obecny wystrój wnętrza pochodzi z XVIII i XIX w. Warte zobaczenia są: neogotycki czteroskrzydłowy ołtarz główny z 1897 r. (prawdopodobnie adaptowany z innej świątyni), późnobarokowy ołtarz boczny (stiukowy) z herbem Radwan – Zebrzydowskich z ok. 1700 r., chrzcielnica gotycka z pierwszej połowy XV w. z enkolpionami z XII w, rzeźba Chrystusa Frasobliwego z XVI w. W kościele znajdują się dwie podobizny św. Wita: Przy bocznym ołtarzu w srebrnej koszulce obraz odnowiony w 1919 roku i na ołtarzu głównym figura w towarzystwie św.Modesta i św.Krescencji.

Przy kościele znajduje się stylizowana grota Matki Boskiej i drewniana dzwonnica z lat 50-tych XX w. (jeden z dzwonów pochodzi z 1613 r.).

KAROL SOBERSKI
Fot. K. Soberski