Kardynał z Kujaw. Instytut Prymasa Józefa Glempa w Inowrocławiu

Ziemia Kujawska w ostatnim stuleciu wydała na świat wielu wybitnych kapłanów, którzy dzięki swojej działalności bardzo wysoko awansowali w hierarchii kościelnej. Jednym z nich jest następca „Prymasa Tysiąclecia” Kard. Stefana Wyszyńskiego, czyli na wielkim synu Ziemi Kujawskiej – Józefie Glempie. Właśnie dzisiaj (23 stycznia) mija 8 lat od śmierci kapłana, który przez 23 lata (1981-2004) przewodził Episkopatowi Polski i polskiemu Kościołowi.

Wybitni kapłani

Wśród tych wybitnych kapłanów, którzy dzięki swojej działalności bardzo wysoko awansowali w hierarchii kościelnej, należy wymienić przynajmniej czterech: kardynała Józefa Glempa Prymasa Polski, arcybiskupa Stanisława Gądeckiego, Metropolitę Poznańskiego, arcybiskupa Tomasza Petę, Metropolitę Astany w Kazachstanie, arcybiskupa Wojciecha Polaka, Prymasa Polski. Tym razem uwagę Czytelników chciałbym skupić na następcy „Prymasa Tysiąclecia” Kard. Stefana Wyszyńskiego, czyli na wielkim synu Ziemi Kujawskiej – Józefie Glempie. Właśnie dzisiaj (23 stycznia) mija 8 lat od śmierci kapłana, który przez 23 lata (1981-2004) przewodził Episkopatowi Polski i polskiemu Kościołowi.

Syn Kazimierza i Salomei Kośmickiej, przyszedł na świat 18 grudnia 1929 r. w Inowrocławiu. Dorastał i wychowywał się w rodzinie robotniczej w Rycerzewie, niedaleko Kościelca Kujawskiego, gdzie później rozpoczął naukę w szkole powszechnej. Uważam, że każdy katolik szczególnie mieszkający na terenie Pojezierza Gnieźnieńskiego powinien poznać historię życia Kard. Józefa Glempa, który stał na czele polskiego Kościoła w czasie stanu wojennego, przemian ustrojowych w 1989 r. oraz integracji z Unią Europejską. Był ostatnim prymasem urzędującym w Warszawie i tam też spoczęła trumna z jego ciałem (zm. 23.01.2013 r.) - w podziemiach stołecznej archikatedry św. Jana Chrzciciela, w Krypcie Arcybiskupów Warszawskich.

Instytut Prymasa Józefa Glempa

Placówką, która pielęgnuje jego pamięć i dorobek intelektualny, jest działający w Inowrocławiu Instytut Prymasa Józefa Glempa. Tam właśnie chciałbym Was zaprosić by zapoznać się z jego historią w różnych okresach życia, a także by zobaczyć najliczniejsze zbiory pamiątek z nim związanych. Wystawa stała poświęcona kujawskiemu kardynałowi mieści się w budynku Teatru Miejskiego na placu Klasztornym 2 (tam też można zaparkować samochód lub autokar).

Instytut powstał 18 grudnia 2009 r. (w dniu 80. urodzin kardynała) i od początku działa w strukturach Kujawskiego Centrum Kultury. Uroczystość otwarcia odbyła się z udziałem przedstawicieli Prezydenta RP oraz dostojników kościelnych z arcybiskupem Henrykiem Muszyńskim, kolejnym Prymasem Polski. Celem Instytutu jest nie tylko dbałość o pamięć Prymasa, ale przede wszystkim promocja duchowej spuścizny Kujaw na tle życia i pamiątek po wybitnej postaci, jaką niewątpliwie był Józef Glemp.

Liczne eksponaty

Placówka mieści się w kilku salach, podzielonych tematycznie, gdzie zgromadzono liczne eksponaty. Zobaczymy tam cenne przedmioty i pamiątki m.in.: rzeźby i figury świętych, obrazy, zegarki używane na różnych etapach kapłaństwa, pamiątkowe statuetki okolicznościowe, medale i monety. W największej tzw. sali kujawskiej, eksponowane są zdjęcia z różnych okresów życia Jego Eminencji (od dzieciństwa i młodości), informacje o rodzinie Prymasa, szkolnych kolegach, a także znanych Polakach pochodzących z Kujaw. W sali liturgicznej znajdują się szczególnie ważne dla Prymasa przedmioty związane z kultem religijnym, takie jak: szaty liturgiczne (alby, komża, cingulum, ornaty, stuły, mitra, piuska itp.), naczynia liturgiczne (kielichy, pateny), pastorały Prymasa Glempa, różańce, pierścienie biskupie, szczególnym eksponatem jest krzyż biskupi z całunem nazywany pektorałem.

W pierwszej sali po prawej stronie urządzono gabinet księdza kardynała z biurkiem, na którym podpisywał wiele dokumentów bardzo ważnych do Kościoła i naszego kraju. Leżące na biurku przedmioty sprawiają wrażenie, że Prymas wstał od swojego biurka dosłownie minutę temu. W gabinecie zwróćmy również uwagę na Order Orła Białego, którym odznaczył Go w 2009 r. prezydent Lech Kaczyński. W bibliotece zobaczymy głównie książki, a także maszynopisy, rękopisy i korespondencję. Zasoby biblioteczne są sukcesywnie wzbogacane o nowe eksponaty.

Sala audiowizualna

Pomieszczenia placówki uzupełnia dodatkowo sala audiowizualna, która wykorzystywana jest do organizowania prelekcji i wykładów, prezentacji multimedialnych, wystaw oraz spotkań i konferencji. Dodatkowo w Instytucie realizowana jest działalność edukacyjna oraz prowadzenie działalności badawczej i wydawniczej. Każdego roku Rada Instytutu przyznaje statuetkę „Ku chwale” ufundowaną przez Jego Eminencję, wykonywaną według projektu Anny Gulak z Warszawy. Natomiast od 2011 roku, przyznawana jest nagroda – medal „Bravium” w uznaniu szczególnych dokonań w zakresie m.in. sportu i kultury fizycznej.

Kardynał z Kujaw

Prymas Polski Józef Glemp zasługuje na szczególną pamięć, nie tylko mieszkańców historycznego regionu, gdzie się urodził. Wyświęcił On m.in. 39 biskupów, konsekrował ok. 30 kościołów, erygował 80 parafii, ku Jego pamięci powstały instytuty, izby pamięci i sale muzealne. Brał udział w konklawe w 2005 r., na którym wybrano Benedykta XVI na papieża, był tam jednym z trzech skrutatorów (pełniący tą funkcję kardynał rozdaje kartki do głosowania oraz liczy głosy). Był doktorem honoris causa wielu uczelni krajowych i zagranicznych, oraz autorem sporej ilości publikacji. Uczestniczył także przy wszystkich pielgrzymkach Jana Pawła II do Polski. Długo można by było jeszcze wymieniać, ale resztę dowiecie się Państwo zwiedzając Instytut prymasowski w Inowrocławiu.

Zwiedzanie Instytutu jest bezpłatne, w wyznaczonych godzinach, od wtorku do soboty. Możliwe jest także zobaczenie wystaw w innym czasie po uprzednim telefonicznym uzgodnieniu z sekretariatem Kujawskiego Centrum Kultury. Zachęcam do zwiedzania z opiekunem placówki, który oprowadza po ekspozycji i fachowo opowiada o historii życia i pracy Prymasa z Kujaw. Bardzo dziękuję za takie indywidualne zwiedzanie, pod kątem powyższego artykułu.
(zwiedzanie dla turystów i grup zorganizowanych będzie możliwe po zniesieniu obostrzeń związanych z obecną pandemią).

Ciekawostki

23 stycznia przypada 8. rocznica śmierci kard. Józefa Glempa. Z tej okazji w niedzielę (24.01) o godz. 12:00, w kościele pw. Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Inowrocławiu, Prymas Polski, Abp Wojciech Polak będzie sprawował mszę św. w intencji zmarłego kardynała.

W Muzeum Ziemi Mogileńskiej w Chabsku znajduje się kolejna ekspozycja poświęcona Prymasowi Polski - Józefowi Glempowi (Honorowemu Obywatelowi Miasta Mogilna) i innym kapłanom związanym z Mogilnem. Polecam zwiedzanie tej mało znanej placówki.

Ksiądz kard. Józef Glemp związany jest z romańską świątynią pw. św. Małgorzaty w Kościelcu Kujawskim, niedaleko Inowrocławia, mieszkał On w pobliskim Rycerzewie, a w Kościelcu przystąpił do I Komunii świętej 4.06.1939 r. O tej jednej z najstarszych zachowanych wiejskich budowli sakralnych w Polsce będzie można również przeczytać artykuł na portalu pojezierze24.pl.

DAMIAN RYBAK
Fot. D. Rybak