Dwór w Gocanowie z łożem, na którym sypiał cesarz Napoleon

Gocanowo to pięknie położona miejscowość nad malowniczym jeziorem (o tej samej nazwie), na skraju rezerwatu przyrody „Nadgoplański Park Tysiąclecia”, zaledwie 5,5 km na południowy wschód od legendarnej Kruszwicy. Wieś ma świetną lokalizację komunikacyjną, przy drodze krajowej nr 62 Włocławek – Kruszwica, na trasie Szlaku Piastowskiego.

Pierwsze wzmianki pisane o Gocanowie pochodzą aż z 1065 roku. W kronikach Jana Długosza pojawia się informacja o Andrzeju z Gocanowa. Niewiele zachowało się źródeł pisanych z początków wsi, wiemy jednak, że w 1282 r. arcybiskup gnieźnieński nadał ją klasztorowi cystersów w Łęknie, a w 1489 r. należała już do parafii Chełmce, natomiast od 1595 r. była w prywatnych rękach (wieś dzierżawili m.in. Kałudzcy, Rudniccy).

Zespół dworsko-parkowy

Najważniejszym zabytkiem i atrakcją turystyczną Gocanowa jest jeden z ładniejszych na Kujawach Zachodnich zespół dworsko-parkowy, który składa się z odnowionego pałacu, budynku bankietowo-hotelowego i parku krajobrazowego. Historia zespołu dworsko-pałacowego sięga 1785 r. (wzmianki w Księgach Grodzkich/wieczystych). Pierwszym znanym właścicielem był Isidor Zakrzewski. Sam dwór pochodzi z początku XIX w. (lata 20.), wybudowano wtedy tu parterowy budynek. Dobra gocanowskie stanowiły wówczas własność Adolfa Lehmanna-Nitsche, następnie jego spadkobierców, od 1912 r. były własnością Państwa Polskiego - Komisji Osiedleńczej dla Prus Zachodnich i Poznania, od 1920 r. przeszły w ręce Skarbu Państwa, a obecnie są administrowane przez prywatnych właścicieli. Dwór został gruntownie wyremontowany: pierwszy raz w latach 1974-1976, a także w ostatnich latach, po zakupieniu zespołu dworsko-pałacowego przez nowych właścicieli.

Pałac w Gocanowie to parterowy budynek z piętrowym ryzalitem (poprzedzonym czterokolumnową werandą) o łącznej powierzchni użytkowej prawie 1100 mkw z zagospodarowanymi piwnicami. Budynek jest murowany, nakryty dwuspadowym dachem, pokrytym gontem bitumicznym. Pałac znany jest na Kujawach Zachodnich, gdyż jest to unikatowa nieruchomość z oryginalnymi witrażowymi drzwiami, wewnętrzną posadzką mozaikową z XIX wieku w stylu architektury eklektycznej. W środku znajdują się sale bankietowe na ok. 100 osób, a na piętrze (poddaszu) pokoje gościnne z łazienkami. Podziemia podczas ostatnich prac konserwatorsko-budowlanych zostały zaadoptowane na część gastronomiczną i biurową. W rezydencji do niedawna funkcjonowała restauracja i hotel.

Największą atrakcją dla nowożeńców (lub gości hotelowych) jest łóżko znajdujące się w apartamencie małżeńskim, w którym prawdopodobnie sypiał sam cesarz Napoleon oraz szafka, gdzie Marysieńka trzymała leki i sole trzeźwiące. Wyposażenie to, zakupił współcześnie z różnych wyprzedaży aktualny właściciel budynku.

Prywatni właściciele do zespołu dworsko-pałacowego wybudowali nowy budynek (kilkuletni) z przeznaczeniem na bankiety, wesela, oraz inne wydarzenia kulturalno-rozrywkowe. Jednocześnie w dwóch salach może brać udział nawet 300 osób na parterze. Budynek posiada również zaplecze hotelowe na piętrze (24 pokoje gościnne), natomiast w części piwnicznej znajduje się kompletne wyposażenie do działalności gastronomicznej.

Park krajobrazowy

Zabytkowy dwór, szczególnie jego otoczenie ozdabia park krajobrazowy z pocz. XIX w. o powierzchni 6,3 ha. Park znajduje się w swoich dawnych granicach, całkowicie na terenie Nadgoplańskiego Parku Tysiąclecia (zmieniony jest jedynie układ dróg i wodny). Cenny drzewostan reprezentują popularne na Kujawach parkowe gatunki. Na szczególną uwagę zasługują: dęby i wiązy szypułkowe, zwisające wierzby białe, jesiony wyniosłe, oraz iglaki, głównie świerki i modrzewie europejskie.

To ciekawe, wręcz magiczne miejsce z dworskim klimatem i pięknym kawałkiem historii obecnie jest nieczynne. Nie funkcjonuje restauracja ani hotel, turysta może jedynie obejść dwór dookoła i zajrzeć do parku. Właściciele cały kompleks dworsko-pałacowy, z wyposażeniem wnętrza wystawili na sprzedaż.

DAMIAN RYBAK
Fot. D. Rybak