Zapomniany dąb „Chrobry”...

Do tej wsi wybierałem się od dawna. Fascynowała mnie swoją historią i pewnym pomnikiem przyrody. Recz – bo o tej wsi w gminie Rogowo w powiecie żnińskim mówię – leżąca 20 km na północ od Gniezna, przez wiele lat kojarzyła się z pięknym XVIII-wiecznym dworem w którym odbywały się huczne wesela i inne imprezy integracyjne (teraz jest tam dom seniora). Ale ta miejscowość ma też niezwykły skarb – dąb „Chrobry”, dzisiaj zdaje się nieco zapomniany i zaniedbany...

Do Recza łatwo trafić, wystarczy tylko wyjechać z Rogowa w kierunku Janowca Wielkopolskiego, po drodze skręcić na Kłecko, a po krótkim odcinku drogi, pojawia się znak Recz i informacja o rosnącym tam pięknym dębie.

Gdy wjedziemy do centrum wsi, nie sposób jest tego dębu nie zauważyć. Majestatycznie góruje nad okolicą. Gdy zaś podejdziemy lub podjedziemy bliżej, naszym oczom ukaże się świecącą niczym lustro ogromna, zjadana powoli przez rdzę, blacha, przybita gwoździami, a skrywająca zapewne jakieś ubytki i uszkodzenia drzewa (lub po prostu wielką dziuplę, niekoniecznie powstałą w naturalny sposób). Patrząc na takie „zabliźnienie” rodzi się pytanie, czy nie można zamiast blachy użyć innego materiału, bardziej komponującego się z dębem….

A dąb? Jest niezwykle piękny, widać jego moc i potęgę! Dąb o imieniu „Chrobry”, zwany też „Dębem Diabła Weneckiego”, to dąb szypułkowy (i oczywiście pomnik przyrody) o wysokości 24,5 metra i obwodzie ok. 780 cm. Wiek drzewa szacuje się na 850 lat.

Legendy mówią, że każdego roku, w czerwcu, podczas Nocy Kupały, odbywały się pod dębem ludowe obrzędy. Inne podania przekazują, że Mikołaj Nałęcz zwany Diabłem Weneckim miał zamienić się w to drzewo za swoje nikczemne uczynki

Warto dodać, że drzewo to było najstarszym drzewem dawnego województwa bydgoskiego i uznane za pomnik przyrody Rozporządzeniem Wojewody Bydgoskiego nr 11/91 z 1 lipca 1991 roku.

Będąc w pobliżu dębu starałem się poszukać choćby najmniejszej tablicy z informacją o historii dęby, wspomnianych legendach czy przynajmniej o jego wieku i wymiarach. Niestety. Niczego takiego nie znajdziemy. Szkoda. Może jednak ktoś w końcu pójdzie po rozum do głowy i taką tablicę postawi, zwłaszcza, że miejsce jest chętnie odwiedzane przez turystów. Dzisiaj dąb zdaje się być nieco zapomniany i zaniedbany...

Do Recza warto przyjechać, by zobaczyć to niezwykłe drzewo. Nie przypadkowo już starożytni Rzymianie i Grecy wierzyli, że dąb jest siedzibą ich najwyższych bóstw. Wśród ludów germańskich dąb poświęcany był bogu burz. Celtowie wierzyli, że moc dębu jest pomocna w zaświatach, dlatego do grobów zmarłych wkładali gałęzie tego drzewa. Z kolei na Żmudzi, w świętych gajach, dąb był głównym drzewem poświęconym Perkunowi.
 
Trzeba też podkreślić, że możemy być dumni, że w naszym regionie rośnie tak piękne i dostojne drzewo. Warto je odwiedzić, zatrzymać się przy dębie i wsłuchać się w szum niezwykłych opowieści sprzed wieków…

KAROL SOBERSKI
Fot. K. Soberski